FOTOĞRAF VE VİDEO PROJE GELİŞTİRME

Proje dosyasının genel olarak üç temel işlevi vardır.
• Yeterli olgunlukta geliştirilmiş bir proje dosyası, belgesel yapım ekibi için yapım
aşamaları boyunca ve özellikle yapım sürecinin ilk ivmelenme döneminde önemli
bir referanstır. Bir proje dosyasından beklenen işlevlerden birisi, dosyada yer alan
öngörülerin belgesel yapım sürecini doğru güzergâhlarda ve verimli bir şekilde
yönlendiriyor olmasıdır.
Yapım sürecinin olgunlaşma aşamalarında, yapımın, proje dosyasından daha zengin
bir içeriğe ulaşacağını öngörmek gerekir. Bu durum belgesel yapım sürecinin başarıyla
yürütüldüğünün göstergesi olacaktır. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi yapım süreci, aynı
zamanda bir yanıyla da konuyu giderek zenginleştiren bir araştırma sürecidir.

Bu soru bir belgeseli yapılabilir kılmak için nelere ihtiyaç var sorusu ile iç içe. Sorularımıza bir düzen vermek, yapım aşamalarını hayal etmek, eksiklerimizi görmek için en iyisi
yazılı olarak düşünmektir.
Sıralı gitmeye çalışırsak;
• Bir fikrimiz var, demek ki konumuz genel olarak belli.
• Bu belgeseli neden yapmak istiyoruz?
• Belgeseli kimler izlesin, nerelerde izlensin istiyoruz?
• Konuyu nasıl ele alacağız, nasıl işleyeceğiz, yaklaşımlarımızın genel çerçevesi ne
olacak?
• Ne tür araştırmalar yapacağız?
• Nerelerde yapacağız?
• Kütüphane, kaynakça mı tarayacağız?
• Kaynak kişiler, tanık kişiler mi bulacağız?
• Alanda araştırma mı yapacağız?
• Konunun uzmanı olan danışmanların desteğine ihtiyaç var mı?
• Belgesel filmin görsel ve sözel anlatım unsurlarının niteliği nasıl olacak?
• Nerelerde, ne zaman, ne tür, kaç gün çekimler yapacağız?
• Çekim için ne tür ekipmanlar gerekiyor?
• Kurgu öncesi masa başı çalışmayı nasıl yürüteceğiz?
• Filmin kurgusunu nerede, kimlerle yapacağız?

Sözlü tarih, toplumsal tarihî
insan öyküleri üzerinden
kavramaya çalışan bir belgesel
yapım türüdür

Yaklaşık kaç kişi ile çekim yapılacağı;
Yaklaşık 75 kişi ile çekim öngörüldü. Dört bölüm olarak tasarlanan belgeselde konu
dağılımının çeşitliliği de düşünüldüğünde bu sayı yüksek olmayacaktı.

Gerçeği tüm yüzleri ile araştırmaya ve izleyicisi ile paylaşmaya çalışan belgesel sinema, hayatı belgeler ve toplumsal hafızaya kazandırmaya çalışır. Bu eyleminde yaratıcılığın
özgünlüğüne inanır ama bu özgünlüğün “gerçek hayat” ile sürekli olarak sorgulanacağını
öngörür. Kendi estetiğini ve tekniğini geliştirirken “etik” değerlerini de hep gündemde
tutar, gözden geçirir.

Proje dosyasının genel olarak üç temel işlevi vardır.
• Yeterli olgunlukta geliştirilmiş bir proje dosyası, belgesel yapım ekibi için yapım aşamaları boyunca ve özellikle yapım sürecinin ilk ivmelenme döneminde önemli bir referanstır. Bir proje dosyasından beklenen işlevlerden birisi, dosyada yer alan öngörülerin belgesel yapım sürecini doğru güzergâhlarda ve verimli bir şekilde yönlendiriyor olmasıdır. Yapım sürecinin olgunlaşma aşamalarında, yapımın, proje dosyasından daha zengin bir içeriğe ulaşacağını öngörmek gerekir. Bu durum belgesel yapım sürecinin başarıyla yürütüldüğünün göstergesi olacaktır. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi yapım süreci, aynı zamanda bir yanıyla da konuyu giderek zenginleştiren bir araştırma sürecidir.
• Özen gösterilerek hazırlanmış, gerekli düzeyde geliştirilmiş bir belgesel yapım dosyası, finansman arayışında da önemlidir. Konu hakkında bilgisi olmayan bir kişi, bir kurum temsilcisi, potansiyel bir finansör proje dosyasından hareketle nasıl bir belgesel olacağını genel hatlarıyla kavrayabilmeli, işlevini ve çalışma alt yapısının gerisindeki emeği fark edebilmelidir. Finansör, belgesel alanda şu ya da bu düzeyde uzmanlaşmış bir kuruluş ise proje önerisinin yetkinliğinin ya da eksikliklerinin daha kolay tespit edileceğini öngörmek gerekir.
• ‘Belgesel Yapım Proje Dosyası’ hazırlamanın bir işlevi de eğer bir ‘belgeselci’ olacaksak, ileriye dönük kendi çalışma arşivlerimizi oluşturmaya yardımcı olmasıdır. Sadece dosya değil öncesindeki küçük ön araştırmalarımız, bilgi ve düşünme notlarımız da önemlidir. Çünkü yeni fikirler, yeni belgeseller yapma isteği, oluşturduğumuz birikim üzerinden de tetiklenmektedir. Bilgisayar teknolojisinin sunduğu çok önemli olanaklar yanında, oluşturduğu tuzağa düşerek bilgileri sistemsiz bir şekilde bilgisayarda depolamayıp, proje temelli ya da tematik başlıklarla bir arşiv sistemi kurarsak, ihtiyaç duyduğumuzda daha önce edindiğimiz bilgilere, isimlere, adreslere vb. kısa sürede ulaşarak yeniden gereksiz vakit harcamayız. Bu arşivlemenin tüm belgesel yapımı boyunca oluşan yeni bilgiler için daha da değerli olduğunu belirtmek gerekir. Her belgesel yapımın kendi yapım öyküsü kitapçığı ya da yapım bilgileri arşivi, belgesel yapımın diğer önemli çıktıları arasında yer almaktadır.

Bir olgu, bir öykü zihninizi kurcalamaya başladığında devamı gelecek bir düşünme
süreci oluşuyor demektir.

Yapım aşamaları; araştırma, çekim, arşiv - dokümantasyon çalışmaları, belgeselin tasarımı ve
ön metin yazımı, masa başı ön kurgu çalışmaları ve devamında stüdyo kurgusu, seslendirme,
müzik yerleştirme, miksaj işlemleri ve yayın kopyaları eldesi aşamaları ile tamamlanacak.
Belgesel için özgün müzik besteleneceğinden tasarım aşamasında müzik için çalışmalar da
başlamış olacak. Belgeselin tasarımı ve final metni kurgu aşamasında son hâlini alacak.

Çekim Coğrafyası: Türkiye’de bölge dağılımı gözetilerek 7 bölgede ve her bölge için
en az 3 il veya yöre olmak üzere, yaklaşık 25 merkezde.

Yapımcı Masteri: Filmi zaman içinde söz, görüntü ve ses olarak güncellemeye uygun enterbantlı masterler

Proje dosyasının genel olarak üç temel işlevi vardır.
• Yeterli olgunlukta geliştirilmiş bir proje dosyası, belgesel yapım ekibi için yapım
aşamaları boyunca ve özellikle yapım sürecinin ilk ivmelenme döneminde önemli
bir referanstır. Bir proje dosyasından beklenen işlevlerden birisi, dosyada yer alan
öngörülerin belgesel yapım sürecini doğru güzergâhlarda ve verimli bir şekilde
yönlendiriyor olmasıdır.
Yapım sürecinin olgunlaşma aşamalarında, yapımın, proje dosyasından daha zengin
bir içeriğe ulaşacağını öngörmek gerekir. Bu durum belgesel yapım sürecinin başarıyla
yürütüldüğünün göstergesi olacaktır. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi yapım süreci, aynı
zamanda bir yanıyla da konuyu giderek zenginleştiren bir araştırma sürecidir.
• Özen gösterilerek hazırlanmış, gerekli düzeyde geliştirilmiş bir belgesel yapım dosyası,
finansman arayışında da önemlidir. Konu hakkında bilgisi olmayan bir kişi,
bir kurum temsilcisi, potansiyel bir finansör proje dosyasından hareketle nasıl bir belgesel olacağını genel hatlarıyla kavrayabilmeli, işlevini ve çalışma alt yapısının
gerisindeki emeği fark edebilmelidir. Finansör, belgesel alanda şu ya da bu düzeyde
uzmanlaşmış bir kuruluş ise proje önerisinin yetkinliğinin ya da eksikliklerinin
daha kolay tespit edileceğini öngörmek gerekir.
• ‘Belgesel Yapım Proje Dosyası’ hazırlamanın bir işlevi de eğer bir ‘belgeselci’ olacaksak,
ileriye dönük kendi çalışma arşivlerimizi oluşturmaya yardımcı olmasıdır.
Sadece dosya değil öncesindeki küçük ön araştırmalarımız, bilgi ve düşünme notlarımız
da önemlidir. Çünkü yeni fikirler, yeni belgeseller yapma isteği, oluşturduğumuz
birikim üzerinden de tetiklenmektedir. Bilgisayar teknolojisinin sunduğu
çok önemli olanaklar yanında, oluşturduğu tuzağa düşerek bilgileri sistemsiz bir
şekilde bilgisayarda depolamayıp, proje temelli ya da tematik başlıklarla bir arşiv
sistemi kurarsak, ihtiyaç duyduğumuzda daha önce edindiğimiz bilgilere, isimlere,
adreslere vb. kısa sürede ulaşarak yeniden gereksiz vakit harcamayız. Bu arşivlemenin
tüm belgesel yapımı boyunca oluşan yeni bilgiler için daha da değerli olduğunu
belirtmek gerekir. Her belgesel yapımın kendi yapım öyküsü kitapçığı ya da yapım
bilgileri arşivi, belgesel yapımın diğer önemli çıktıları arasında yer almaktadır.

Bilgi ve görsel arşiv malzemesi için araştırma - dokümantasyon çalışmalarının niteliği
Cumhuriyet’in kuruluş döneminin görsel malzemesini (kullanılabilir kalitede) içeren
kitaplar, albümler, kataloglar, dergiler, özel koleksiyonlar, günlük gazete koleksiyonları araştırılacak
kaynaklar arasında yer alacaktı. Araştırma mekânları ise millî kütüphaneler, Ankara,
İstanbul, İzmir’deki ana kütüphaneler ve TBMM kitaplığı olmak üzere araştırmanın
olgunlaşma aşamalarında edinilen yeni bilgilerle yeni kütüphaneler, özel arşivler olacaktı.

Araştırma Arşiv - Dokümantasyon ve Deşifre Çalışmaları Gerek filmin ihtiyaç duyduğu tanıklıklara ulaşmak gerekse arşiv kaynaklarını zenginleştirmek için kapsamlı bir araştırma çalışması yürütülecek. Araştırmanın devamında ulaşılan bilgi, belge, görsel malzemenin dokümantasyonu yapılarak filmin tasarım ve kurgusuna hazır alt yapı oluşturulacak.

Ana Yapım Ekibi
Yönetmen, yapım yönetmeni, iki yönetmen yardımcısı, arşiv ve dokümantasyon sorumlusu,
kameraman ve kurgu operatörü ana ekip olmak üzere diğer yardımcı ekip elemanlarıyla birlikte
11 kişi bu belgesel yapımında görev alacaktır. Yönetmen filmin tasarım ve metin yazımını
da üstlenecektir (Yönetmen ve ana ekip isimleri listelendi).

Yönetmen, yapım yönetmeni, iki yönetmen yardımcısı, arşiv ve dokümantasyon sorumlusu,
kameraman ve kurgu operatörü ana ekip olmak üzere diğer yardımcı ekip elemanlarıyla birlikte
11 kişi bu belgesel yapımında görev alacaktır. Yönetmen filmin tasarım ve metin yazımını
da üstlenecektir (Yönetmen ve ana ekip isimleri listelendi).

Film Süre: 4 adet 30’ar dakikalık bölümlerden oluşan dizi belgesel.

Yapımın Teknik Özellikleri ve Diğer Maliyet Faktörleri
Teknik Standart: Çekim ve kurgu Betecam SP, uluslararası yayın standardı.
Master ve Yayın Kopyaları: Betacam SP.
Film Süre: 4 adet 30’ar dakikalık bölümlerden oluşan dizi belgesel.
Versiyon: Kutlama için organize edilecek toplantılarda kullanılmak üzere
dizinin 10-15 dakikada özetlenmiş versiyon yapımı da öngörülmüştür.
Çoğaltım: İlk aşamada 4’er adet VHS izleme kopyası.
Söz Kuşağı: Aktüel konuşmalar ve bir kadın, bir erkek olmak üzere dış ses
anlatan, Türkçe.
Müzik Kuşağı: Özgün beste ve icra.
Ses Kuşağı: Yabancı dil versiyonu yapımına uygun enterbantlı ses kuşağı.

Yapımcı Masteri: Filmi zaman içinde söz, görüntü ve ses olarak güncellemeye uygun enterbantlı masterler
Çekim Coğrafyası: Türkiye’de bölge dağılımı gözetilerek 7 bölgede ve her bölge için
en az 3 il veya yöre olmak üzere, yaklaşık 25 merkezde.
Çekim Süresi: Ulaşım dâhil yaklaşık 75 gün.
Çekim Özellikleri: Sözlü tarih çekimleri, mekân ve yöre özellikleri ile ilgili aktüel
çekimler, kütüphane ve arşivlerde görsel malzeme çekimleri.
Tarihsel Arşiv
Görüntüsü Kullanımı: Bu belgeselde hareketli ve hareketsiz zengin tarihsel arşiv malzemesi kullanılacaktır.
Yapım Takvimi 1998 Ekim ayı başında gösterim kopyaları hazır olmak üzere.
Bu takvime sadık kalmak için yapım kararının Kasım 1997 içinde verilmesi önemlidir.
Öngörülen Bütçe: (Bu belgeselin yapımında sponsor kuruluşla hukuki bir sözleşme imzalandı. Sözleşmenin bir maddesi ‘gizlilik anlaşması’ olup
burada bütçeyi vermek uygun olmayacaktır. Ama bu belgeselin
araştırma dâhil yapım süreçlerini finanse edecek bir desteğin kurum tarafından sağlandığı notunu düşmek gerekir. Kurum ayrıca bu belgeselin amacı ve içeriği doğrultusunda katedilen yapım
süreçlerinin disiplinlerine müdahale etmeyerek belgeselin bağımsız bir yapım olarak tamamlanmasına özen gösterdi. Sponsor kuruluşun bu yaklaşımının belgesel yapımcılar için önemli
olduğunun altını çizmek gerekir.)

Çekim Coğrafyası: Türkiye’de bölge dağılımı gözetilerek 7 bölgede ve her bölge için
en az 3 il veya yöre olmak üzere, yaklaşık 25 merkezde.

Çekim Süresi: Ulaşım dâhil yaklaşık 75 gün.

Çekim Özellikleri: Sözlü tarih çekimleri, mekân ve yöre özellikleri ile ilgili aktüel çekimler, kütüphane ve arşivlerde görsel malzeme çekimleri.

Çekim Süresi: Ulaşım dâhil yaklaşık 75 gün.