FOTOĞRAF VE VİDEO PROJE GELİŞTİRME - Deneme Sınavı - 20

Geçtiğimiz yarım yüzyılda, gelişen bilişim ve iletişim teknolojileri birçok yeniliği hayatımıza sokmuştur. Bu çerçevede, teknoloji giderek gelişirken iletim kapasitelerinin arttığı yeni iletişim teknolojilerini ortaya çıkarmıştır. Bilişim ve iletişim teknolojilerinin altyapılarındaki teknolojik gelişmeleri tetikleyen ve hızlandıran ana unsur, sayısallaşmadır. Sayısallaşma ses, görüntü ve yazı gibi içeriklerin ikili sistemde 0,1 değerleri alarak kodlanmasıyla verilere dönüştürülmesidir. Sayısallaşma, görüntü gibi verilerin sayısal bir formatta çok daha hızlı olarak iletilebilir, farklı ortamlarda dağıtılabilir ve paylaşılabilir veri akımlarına dönüşümüne olanak vermektedir. Eski teknolojinin olanaklarıyla uzun zaman alan veri akışı, sayısallaşma ile çok kısa sürelere inmiştir.

Stok kelimesinden de anlaşılacağı gibi stok video, İnternette “depolanmış” hâlde bulunan, düşük fiyatlarla alınabilen ve tekrar tekrar kullanılabilme olanağı olan kısa videolar olarak tanımlanabilir. Stok videolar, genel bütüne uyumlu olan, bir nevi bütünü tamamlamaya yardımcı olabilecek çeşitli parçalar olarak düşünülmelidir. Stok sitelerde satılan görüntüler, yüksek kaliteye sahip, iyi şekilde üretilmiş, iyi şekilde çekilmiş ve iyi şekilde hazırlanmışlardır. Yüksek kalitenin sağlanması ve devam ettirilebilmesi için videolar, bir seçim sürecinden geçerek stok video endüstrisinin standartlarına uygunluğu kontrol edilir. Ayrıca, unutulmaması gereken bir başka konu da potansiyel stok video müşterilerinin oldukça ciddi video yapımları gerçekleştiren ve bu işi iyi bilen kişiler olduklarıdır. Başka bir ifadeyle başlıca stok video müşterilerini, yapım şirketleri, reklamcılar, belgeselciler, televizyon kanalları ve büyük film şirketleri olarak sıralayabiliriz.

Stok video tasarım, çekim ve yükleme aşamaları aşağıdaki gibidir;

Stok videonun “ticari kullanıma uygun” bir video olarak etiketlenmesi, videonun her türlü yapımda kullanılabilir olduğu anlamına gelmektedir. Bu da çekimi gerçekleştiren kişiye belirli avantajlar sağlayacaktır. O hâlde ticari kullanıma uygun bir video gerçekleştirmek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır: Bunlar, videoda kullanılan tüm materyallerin gerekli izinlerinin alınmış olması, çalışılan modellerin model izin formlarına sahip olmaları şeklinde sıralanabilir.

Sözlü tarih tanıklıklarının seçiminde temel kriterler;
İşgal yıllarına, Cumhuriyet’in ilanına tanık olan kişiler olacaktı.

“Cumhuriyet Hayalleri” Belgesel Film Proje Teklifi'nin ilk cümlesi şöyle başlamaktadır.

Amaç

Cumhuriyet düşüncesinin sivilleşmesi, tek tek bireyler olarak Cumhuriyet’in bizler için ifade ettiği imkân ve değerleri farketmemiz ve bu bilinçle bugünü ve geleceği tasarlamamızla mümkün olabilecek.

Yapım Takvimi:

1998 Ekim ayı başında gösterim kopyaları hazır olmak üzere. Bu takvime sadık kalmak için yapım kararının Kasım 1997 içinde verilmesi önemlidir.

DSLR kameralar stok video çekimleri için en uygun kameralar olarak anılsalar da belirli kısıtlılıklara sahiptirler. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

İlk olarak, bazı DSLR kameralarda HD 1080 çözünürlüğündeki çekimlerde videonun kayıt süresi yaklaşık 10-15 dakika ile sınırlandırılmıştır. Eğer iki saatlik kesintisiz bir konser çekimi amaçlanıyorsa DSLR kameralar, bu tarz çekimler için en uygun seçim olmayabilir. İkinci olarak, DSLR kameraların bir başka dezavantajı, çok fazla ve uzun süreli kullanımlarda aşırı ısıya bağlı olarak aniden kapanabilmesidir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, yeniden kullanılmadan önce kameranın kapatılıp soğutulması gerekebilir. Stok sitelerde var olan videoların uzunluğu ortalama 10-30 saniye arasında değişmektedir. Bu yüzden de aşırı ısınma ya da video uzunlukları konusunda endişelenmeye gerek yoktur. Üçüncü olarak, DSLR kameralar kayıt sırasında, genellikle iyi bir otomatik odaklanma-netlik sağlayamamaktadır. Ayrıca, kayıt sırasında değişen ışık ya da çevre koşullarına çoğu DSLR kameranın otomatik pozlama-diyafram ayarları da uyum sağlayamamaktadır. Dördüncü olarak DSLR kameraların kullanımında karşılaşılan bir başka sıkıntı da kameranın üzerindeki yerleşik mikrofonun genellikle iyi sonuç verememesidir.

Belgesel filminin yönetmeni ve metin yazarı Enis Rıza, Özgün beste ve müzik yapımcısı Sinan Sakızlı’dır.

İyi bir görüntü için en önemli unsurlarından birisi aydınlatmadır. Temel kural, ışık kaynağının kameranın arkasında olmasıdır. Işığın kamera önünde olması eğer siluet gibi özel çekimler yapılmıyorsa tercih edilmemesi gereken bir ışıklandırma yöntemidir. Kullanılan ışık yöntemleri arasında en popüler teknik, üç noktalı ya da üç nokta aydınlatma olarak bilinen üç ışık noktasıdır.Üç nokta aydınlatma, arka ışık, dolgu ışık ve anahtar ışıktan oluşur. Ayrıca tavan, duvarlar veya zeminden yansıyan dağınık-yumuşak ışık kaynağı kullanarak doğru örtücü hızı ve diyafram ayarları ile de başarılı sonuçlar elde edebilirsiniz. Uygun bir ışık konumlandırması yapılıp çekim alanının iyi aydınlandığından emin olunduktan sonra çerçevelemeye geçilir.

ISO, kameranın optik algılayıcısının ışık hassasiyetini belirten ayarıdır. ISO değeri arttıkça, algılayıcı ışığa karşı daha hassas hâle gelir ve görüntü daha aydınlık olur. Ancak bu durum görüntüde daha fazla dijital gürültü olmasına neden olur. Genel olarak dijital gürültüyü azaltmak için ISO değerinin mümkün olduğunca düşük tutulması gerekir. Her ne kadar ışığın yetersiz olduğu durumlarda yüksek bir ISO da çekim yapmak mantıklı gibi görünse de bir çok DSLR kamerada ISO değeri 1000’in üzerine çıktığında dijital gürültü son derece belirgin hâle gelir ve durum videolarınızın stok siteler tarafından reddedilmesine neden olur. Dijital gürültü, tanım olarak kameranın algılama sürecindeki değerlerin değişkenliği anlamına gelmektedir. Bu durum özellikle düşük ışık koşullarında bir çekim yapılırken görüntüde kumlanmayı (noise) ve beraberinde ayrıca homojen renk alanlarındaki (örn., gökyüzü ve gölgeler gibi) renk bozulmasını getirir. Dijital gürültü ISO değerini yükseltmek yerine diyaframı açarak veya sahneye daha fazla ışık ekleyerek önlenebilir.

Çekim öncesi son aşamada yapılması gereken hazırlıklardan biri setler hâlinde çekilecek görüntüleri tasarlamaktır. Görüntülerin “setler” hâlinde çekilmesi, stok video çekimi için ilk ve en önemli ipucudur. Görüntüleri setler hâlinde çekmek, art arda aynı özelliklere sahip videolar çekmek demektir. Örneğin, bir nesneyi çekmeye karar verdiğinizde, bu nesneyi sabit çekim, pan çekim, alttan çekim, yakın çekim şeklinde birden fazla kez çekmek, setler hâlinde çekmek de- mektir. Bir sonraki video setinin çekimine geçmeden önce, nesnenin set hâlinde eksiksiz çekilmesi önemlidir ki böylece elde edilebilecek olan video sayısı mümkün olan en fazla sayıda olur ve yapım sonrası süreçte videoların hepsini düzenleme işi kolaylaşmış olur.

Çekim öncesi son aşamada yapılması gereken hazırlıklardan biri setler hâlinde çekilecek görüntüleri tasarlamaktır. Görüntülerin “setler” hâlinde çekilmesi, stok video çekimi için ilk ve en önemli ipucudur. Görüntüleri setler hâlinde çekmek, art arda aynı özelliklere sahip videolar çekmek demektir. Planlı Çalışmak: Farklı çekimleri önceden planlamak ve bunları listelemek de bir baş- ka faydalı ipucudur. Bütün çekimlerin listesini çıkarmış olmak, çekim aşamasına geçildiğinde, tam olarak ne çekileceğine o anda karar vermeye çalışmak yerine, ilgi çekici kompozisyonlar oluşturmaya odaklanabilmeye yardımcı olur. Çekim listesi hazırlandıktan sonra, bir sonraki adım için akılda tutulması gereken ipucu, yeterli güç ve kayıt alanına sahip olunduğunun kontrol edilmesidir. Uzun çekimlerde bataryaları şarj etme olanağı olmayabilir. Bu yüzden hiçbir şeyi kaçırmamak için her zaman yedek batarya ve kayıt için yeterli bellek alanı ile çekime hazırlanmak özellikle önemlidir. Modellerle Çalışmak: Modeller stok videolarda sıklıkla karşımıza çıkar. İçeriğinde modellerin olduğu stok videolar daha çok kabul görmektedir. Şu açık ki stok video konusunda başarılı olmak isteyen birisi eğer videolarının talep görmesini istiyorsa durağan manzara çekimlerinden ziyade, içinde insan olan çekimler yapmalıdır, bu videoların satışını artırmanın güzel bir yoludur. Ancak çekimde insanlarla çalışmak, iş yükünü biraz artırabilir çünkü çekimi yapan kişinin kameramanlık görevini üstlendiği kadar yönetmenlik görevini de üstlenmesini gerektirir. Bir yandan kamera ile çekim yaparken aynı anda ışık ayarlanmalı ve dahası modellere ne yapmaları gerektiği de söylenmelidir. Modellerle çalışırken onlara o an ne çekildiğini ve stok görüntüsünün ne olduğunu anlatmak faydalıdır. Çalışılan model dene- yimli değilse çekim biraz daha zorlaşabilir. Bu yüzden ilk etapta, yakın çevreden insanlarla çalışılabilir ve bu sayede de ilk zamanlardaki insanlarla çalışmaya alışmanın zorluğu daha rahat atlatılabilir. Model izinleri konusuna gelince... Stok videoda, görülen her bir model için “model izin formu” temin etmek gereklidir. Bütün stok siteler aynı lisans politikasına sahip değildir ve birbirinden farklı ölçütleri olabilir fakat hepsinde ortak olan tek nokta: Modellerin izni olduğunu belirten imzalı bir belge istemesidir. Bu izin formları çeşitli stok görüntü sitelerinden indirilebilir. Herhangi bir aksilik veya imzasız bir formun yaratacağı sıkıntıdan kaçınmak için çekim biter bitmez modellerin formları doldurup imzalaması yerinde olacaktır. Mülkiyet izinleri ise stok video sitelerinin zaman zaman sunulmasını beklediği izin türlerinden biridir. Mülkiyet izni dendiğinde akla sadece gayrimenkul gelmemelidir. Örneğin kedi ya da köpek gibi evcil hayvanlar için de mülkiyet izni gereklidir. Sonuç olarak, mülkiyet ve kimliğin korunması ve telif hakkı gibi konuların ihmal edilmemesi gerekir. Kayıt Öncesi Kontrol Listesi: Bir çekimde kayıt yapmaya başlamadan önce hazırlıkları kontrol etmek için iyi bir kontrol listesi gereklidir. Bir kameradan en iyi sonucu elde etmek için kamera ayarlarının doğru bir şekilde yapıldığından emin olmak önemlidir. Kameranın otomatik modu her zaman en iyi sonuçları vermez ki bunu kameradan beklemek de risk almak demektir. Söz konusu ayarları her çekim için tek tek düzenlemek gerekmektedir ve bu durum başlangıçta meşakkatli gibi görünse de bunları yaparken giderek hızlanmak, biraz zaman, pratik ve deneyimden sonra mümkündür. Sözü edilecek olan maddeler her kamerada mevcuttur.

Yapım süreci (kayıt ve çekim süreci) tamamlandıktan sonra yapım sonrası süreç başlar. Bu süreç, çekimin ardından bilgisayarda yapılacak olan işlemleri ifade eder. Stok görüntünün yapım sonrası süreci, videoların düzenlenmesi, sıralanması, etiketlenmesi ve İnternet ortamına yüklenmesinden oluşmaktadır.

Belgesel sinema her şeyden önce, fikrin oluşumundan final aşamasına kadar duygu, bilgi ve araştırmanın birbirini beslediği bir iz sürmedir. Bu yapılırken her döneme, her olguya, her insana eşit mesafede durmaya çalışarak yol alınması gerekir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Belgesel filmin özgün beste ve müzik yapımcısı Sinan Sakızlı’dır. Diğer isimler ise konuk tanıklardır.

Bu yazının girişinde “Bir belgesel yapmak istiyorum” cümlesi yerine “Belgesel yapmak için bir fikrim var” sözü tercih edilmişti. Çünkü belgesel yapmak bir amaç değil bir araç.

Bir olgu, bir öykü zihninizi kurcalamaya başladığında devamı gelecek bir düşünme süreci oluşuyor demektir. Bu zihinsel sürecin geliştirilmesi, sınanması olgular ve öyküle- rin izini sürmekle, onları bilgi, belge ve duygusuyla daha yakından kavramakla mümkün olabiliyor. Belgesel film, bu kavrayışımızı sinemanın diliyle ifade etme ve izleyiciyle pay- laşma olanağı sunuyor.

Cumhuriyet’in kuruluş döneminin görsel malzemesini (kullanılabilir kalitede) içeren kitaplar, albümler, kataloglar, dergiler, özel koleksiyonlar, günlük gazete koleksiyonları araş- tırılacak kaynaklar arasında yer alacaktı.

Yabancı belgesellerde uygun görsel olsa dahi bir başka belgeseli kaynak olarak kullanamazdı.

Sözlü tarih, toplumsal tarihî insan öyküleri üzerinden kavramaya çalışan bir belgesel yapım türüdür. 

Doğru cevap B şıkkıdır.

Yönetmen ve ekip böyle bir belgeseli herhangi bir tarihte aynı istekle yapmayı arzu ederdi ama sponsor kuruluşun bu filmi destekleme nedeni filmin 75. yıl kutlamalarında gösterilecek olmasıydı. Bu saptamadan hareketle sponsor arayışlarında firmaların kitle iletişim faaliyetleriyle bir şekilde paralellik taşıyan önerileri destekleme olanağının daha yüksek olduğu notunu düşmek gerekir.