FOTOĞRAF TARİHİ

Ergün Çağatay, uluslararası düzeyde en çok tanınan Türk fotoğrafçılardan biri olarak Stern, Life, Paris-Match, L’illustré, Bunte Illustrierte, fortune, Le Figaro gibi dergi
ve gazeteler için çektiği haber fotoğraflarıyla tanınmaktadır.

Cengiz Karlıova, Çingeneler temalı siyah beyaz fotoğraflarıyla bilinmektedir.

Son 15 yılda ulusal çerçevede deneysel anlayışa gittikçe artan bir ilginin oluşmasına ve
geniş bir kitle tarafından kabul görmesine karşın, diğer sanatların hızlı değişimine paralellik sağlayamayacak kadar yavaş gelişim göstermiştir. Bunun önemli birkaç nedeni vardır. Birincisi, fotoğrafın toplumsal ve sanatsal işlevini yerine getirebilmesi için gerekli ön koşullardan en önemlisi olan eğitimin kurumlaşması, öncelikle birinci sırayı alınması gerekirken geciktirilmiş olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Bu dönem fotoğraf eğitiminin akademik olarak olgunlaştığı bir dönem de olmuştur. 1932’de Şinasi Barutçu’nun Almanya’da eğitim görerek 1932 yılında Gazi Eğitim
Enstitüsü’nde yazı, grafik sanatlar ve fotografi öğretmeni olarak çalışmasıyla başlayan
fotoğraf eğitimi, bu dönemde ilk önce o zamanki adıyla Güzel Sanatlar Akademisi’nde
(Şimdiki adı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) ardından da diğer üniversitelerde
fotoğraf bölümlerinin açılmasıyla devam etmiştir. Doğru cevap A'dır.

TAFK, İFSAK ve onu takip eden derneklerin uzun süre nasıl bir yükü omuzladıklarını daha net anlaşılabilir. İlerleyen yıllarda ardı ardına kurulan fotoğraf dernekleri, fotoğraf eğitiminde Halkevlerinden aldıkları eğitim bayrağını sırtlamışlardır. Eğitimle kalmayıp liderliğini İFSAK’ın yaptığı “Fotoğraf Günleri” kavramını Türk Fotoğrafına 1985 yılında kazandırmışlardır. Doğru cevap C'dir.

Özellikle 2000’li yılların ortalarına doğru Türkiye’de dünyada örneklerini çok gördüğümüz (devinart, flickr ve 1x vb.) fotoğraf paylaşım siteleri açılmaya başlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde 1960’lı yıllardaki fotoğrafçıların ortaya koydukları fotoğrafların belirleyici özelliklerini şu başlıklar altında toplayabiliriz:

• Sanatsal çabanın etkisi kişisel eğilimler üzerinde yoğunluk kazanmıştır.

• Türkiye fotoğrafının gerçek kimliğine kavuşarak dışa açılmıştır.

• Fotoğrafçılar toplumsal sorunlara yönelik fotoğraflar çekmişlerdir.

• Toplumcu gerçekçi dil arayışı yönelişi ortaya çıkmıştır.

• Doğa fotoğrafçıları da öne çıkmıştır.

Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu (TFSF), kurucusu dernekleri; • AFAD (Adana Fotoğraf Amatörleri Derneği), • ANFAD (Antalya Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği), • BANFAD (Bandırma Fotoğraf Amatörleri Derneği), • BASAF (Balıkesir Sanat Fotoğrafçıları Derneği), • E-FOT (Edirne Fotoğraf Sanatı Derneği), • FOTOFORUM (Fotoğraf Sanatı Derneği - Trabzon), • FOTOGEN (Fotoğraf Sanatı Derneği - İstanbul), • FSK (Fotoğraf Sanatı Kurumu - Ankara), • GAFSAD (Gaziantep Amatör Fotoğraf Sanatı Derneği, • İFOD (İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği), • İFSAK İstanbul Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği), • KASK (Kocaeli Fotoğraf Sanatı Derneği), • KONFAD (Konya Fotoğraf Amatörleri Derneği), • MFD (Mersin Fotoğraf Derneği)’dir. 

EFSAD bu derneklerden birisi değildir.

1970'li dönemde ülke fotoğrafı;
• Kısır bir döneme girmiştir,
• Malzeme (fotoğraf makinesi, film, banyo ve kâğıt) sıkıntısı yaşanmıştır.
• Bireysel çıkışlar daha öne çıkmıştır,
• Ekonomik sıkıntılar geniş halk kitlelerinin fotoğrafa ilgisini azaltmıştır.

Toplumcu gerçekçi dil arayışı yönelişi ortaya çıkması 1960'lı yıllarda söz konusu olmuştur.

Yeni Fotoğraf Dergisi;
• Geniş halk kitlelerine fotoğraf sanatının özelliklerini anlatmıştır,
• Fotoğraf sanatçılarını portfolyalarıyla geniş halk kitlelerine tanıtmıştır,
• Fotoğraf dünyasından haberlerle halkı bilinçlendirmiştir,
• Fotoğraf tekniğiyle ilgili amatörlere geniş bilgiler vermiştir,
• Yazarların kişisel görüşlerinden oluşan makalelerini geniş halk kitlelerine aktarmıştır,
• Birçok fotoğrafçıyı ülke fotoğrafına kazandırmıştır...

Ersin Alok, 1974 yılında Varşova 2. Fotoğraf Bienali’nde “Yalnız Adam” adlı tematik çalışmasıyla 1.’lik ödülü kazanmıştır.

1980'li yıllarda Kamil Fırat, belgesel fotoğrafa getirdiği değişik bir anlatım diliyle (“Pervaneler”,
“Sonsuz Döngü Kubbeler” ve “Özne Hilmi Yavuz” serileri) elde ettiği fotoğraflarıyla öne çıkmıştır.

Bu dönemdeki çalışmalarda;
• Ülke fotoğrafında batı etkisindeki eğilimler ortaya çıkmıştır,
• Fotoğraflarda çok yönlü biçim ve mesaj kaygısı belirmiştir,
• Bu dönem Türkiye’de fotoğrafın sanatsal boyutu ilk defa sorgulamaya başlanmıştır,
• Fotoğrafçılar bireysel eğilimlerini ortaya koymaya başlamıştır,
• Fotoğraf bir kopyalama aracı olmaktan çıkmış ve yaratıcılık süreci içine girmiştir,
• Klasik fotoğraf anlayışının dışına çıkılarak kompozisyonlar oluşturulmaya başlanmıştır,
• Sanat, toplumsal yaşamın bir parçası olarak görülmüştür,
• Gelişen teknoloji yeni olanaklar yeni yorumlar, ve yeni bir estetik getirmiştir...

Dünya da fotoğrafın teknolojik olarak yaygınlaştığı ve sıradan insanların kullanıma sunulduğu 1960’lı yıllar, fotografçıları da toplumsal konulara yöneltmiştir. 1968 Kuşağı olarak tarihe geçecek bu dönemin gençlik hareketleri, her sanat alanında olduğu gibi fotoğraf alanında da yer bulmuştur.

1950 yılında, Türkiye Amatör Foto Kulübü (TAFK), Şinasi Barutçu tarafından kurulmuştur.

Kasım 1959 yılında, Erenköy Amatör Fotoğraf Kulübü yani bugünkü adıyla İFSAK’ın İstanbul Fotoğraf ve Sinema Amatörleri Derneği kurulmuştur.

1940’lı yılarda ivme kazanan haber fotoğrafçılığı 1960’lı yıllarda ofset baskının kullanılmasıyla birlikte daha da önem kazanmıştır. Bu dönemde kadrosunda haber fotografçılarını da barındıran, basında Ahmet Urun Baran’ın bulunduğu Hürriyet Haber Ajansı kurulmuştur.

Mehmet Turgut sayısal teknolojinin imkanlarını da kullanarak elde ettiği farklı yaklaşımdaki portre fotoğraflarıyla öne çıkmışlardır.

1980 sonrası “deneysel fotoğraf” adı altında şekillenmiştir. Bu dönemde ülke fotoğrafında;

Ergün Çağatay, uluslararası düzeyde en çok tanınan Türk fotografçılardan biri olarak Stern, Life, Paris-Match, L’illustré, Bunte Illustrierte, fortune, Le Figaro gibi dergi

ve gazeteler için çektiği haber fotoğraflarıyla ön plana çıkmıştır.