FOTOĞRAF TARİHİ

Konunun ait olduğu bağlamdan koparılıp başka bir bağlam içerisine taşınmasını ve farklı anlamlar kazanmasını ifade eden “kendine mal etme” yöntemi, sanatta Duchamp’tan beri kullanılagelen bir uygulama olmuştur. Fotoğraf disiplini bağlamında özellikle 1970’li yıllardan sonra etkisini güçlü bir şekilde hissettiren bu yaklaşım, özgünlük, kimlik, cinsellik, aidiyet, gerçeklik ve temsil gibi kavramlar çerçevesinde postmodern sanatın önemli stratejilerinden birisi olarak sıklıkla kullanılmıştır.

Amerikalı Nancy Burson (d.1948), bilgisayar teknolojisini kullanarak gerçekte hiç var olmamış görüntüler üreten ilk sanatçılar arasındadır. 1970’lerin sonunda Massachusetts Teknoloji Ensitüsü (MIT) mühendisi Tom Schneider ile birlikte, dijital fotoğraf işleme ve kompozit çalışma mantığının temelini oluşturan, insan yüzünü çeşitlendiren [“morph(ing)” (biçim değiştirme)] bir yazılım yaratmıştır. Daha sonra “Human Race Machine” (İnsan Irkı Makinesi) adını verdiği, insanların kendilerini farklı ten renkleri ve farklı ırk özelliklerinde görmelerini sağlayan başka bir program geliştirmiştir. Burson bu teknolojisini de, politikacıların, iş adamlarının, film yıldızlarının, vb. suretlerinden hiç kimseye ait olmayan kompozit portreler üreterek sanatsal bir ifade biçimine dönüştürmüştür.

Gerard Rancinan: Fransız fotoğrafçı, “In Praise of Difference” ismini taşıyan çalışmasında toplum dışına itilmiş bedensel farklılığı olan insanları, “Portraits of the 70 Hibakusha” (70 Hibakusha’nın Portresi, 2006) adını verdiği diğer bir serisinde ise, Japonya’da Hiroşima’ya atılan atom bombası kurbanlarını konu edinmiştir. Rancinan, gazeteci kökenli olmasının getirdiği eleştirel bir bakış açısıyla toplumsal sorunlara yöneldiği bu çalışmalarında, bedensel farklılıkları olan insanları, durumlarını dramatik bir boyuta taşımadan yalın bir üslupla belgeleyerek, sadece diğer insanların gözünde normalleştirmek istediğini belirtmiştir.

Toshi Kazama: Japon asıllı fotoğrafçı “Eyes on Preciousness” (Kıymetli Olana Bakış) adını verdiği çalışmasında, Amerika’daki cezaevlerindeki idam mahkûmlarının fotoğraflarını çekmiştir Kazama, fotoğraf çekerken vizörden baktığında gördüğünü şu sözlerle ifade etmiştir: “yaşayan bir insanın fotoğrafını çekiyorum ama arkasında ölümün gölgesini görüyorum.” Diğer yandan çalışmasına mahkûm ailelerinin yanı sıra kurban aileleri ve suç mahallelerini de dâhil etmiştir. Bu süreç içinde ve sonrasında idam cezası hakkında insanları bilgilendirmek amacıyla kolejler de dâhil olmak üzere birçok toplantı gezileri gerçekleştirmiştir. Kazama’nın idam cezasının kaldırılması için kamuoyunu bilgilendirmede önemli katkıları olmuştur.

Postmodern sanat Yeni-Kavramsalcılık (ya da Post-Kavramsalcılık) ile yakından ilişkili olmuştur. Yeni-Kavramsalcılık, 20. yüzyılın ikinci yarısında sanat olgusuna bakışı ve sanatın işlevini temelden değiştiren Kavramsal Sanat’ın devamı niteliğinde olmasının yanı sıra, çoğunlukla postmodern sanat kapsamında değerlendirilmiştir.

20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa’da ortaya çıkan Kübizm, farklı zaman, mekân ve bakış açılarının tek bir yüzeyde geometrik olarak tasvir edilmesine öncülük eden bir sanat
akımı olmuştur.

İtalya’da ortaya çıkan ve kısmen Kübizm’in araştırmalarından faydalanan Fütürizm (Gelecekçilik), klasik dönemin sanatını ve kültürünü şiddetli bir şekilde reddederek modern teknolojiyi, hızı ve şehir yaşamını sanatının merkezine yerleştirmiştir.

Dadaizm rastlantıyı ve saçmalığı yücelterek, şok yaratarak ve endüstriyel ya da günlük yaşam nesnelerini kullanarak sanata karşı yıkıcı ve özgürleştirici bir yaklaşımın savunuculuğunu yapmışlardır.

SİMÜLAKR: Bir gerçeklik olarak algılanmak isteyen görünüm.

Amerikalı kavramsal sanatçı Sherrie Levine (d.1947), Walker Evans (1903-1975), Aleksandr M.Rodçenko (1891-1956) ve Edward H.Weston (1886-1958) gibi çok ünlü fotoğrafçıların çalışmalarını yeniden fotoğraayarak, 1979 yılında “İlk ve Son” isimli bir sergi açmıştır.

Kanadalı sanatçı Jeff Wall (d.1946), 1992 yılında gerçekleştirdiği “Dead Troops Talk (A Vision aer an Ambush of a Red Army Patrol, near Moqor, Afghanistan, Winter 1986)”
[“Ölü Askerler Konuşuyor (Kızıl Ordu Devriyesinin Pusuya Düşürülmesinden Sonraki Bir Görüntü, Afganistan, Moqor Yakınları, Kış 1986)”] isimli çalışmasında, karar anının
belgelenmesine dayalı geleneksel foto muhabirliği ilkelerinden yararlanarak haber fotoğrafı geleneğini kendi sanatına mal etmiştir.

Fotoğrafta tipoloji, bir biriyle ilişkili ele alınan konuların tiplerini, benzerliklerini ya da farklılıklarını ortaya koyarak sınıflandıran, böylece belirlemeye ve ayırt etmeye olanak tanıyan bir yaklaşım biçimidir.

Kodak 1975 yılında ilk dijital fotoğraf makinesini üretmiştir.

Spencer Tunick (d.1967): Fotoğrafları için binlerce çıplak insanı dünyanın çeşitli bölgelerindeki büyük şehirlerde bir araya getirerek birtakım düzenlemeler gerçekleştirmiştir.

Dadaist hareket içerisinde yer alan Marcel Duchamp (1887-1968), “ready-made” (hazır-yapıt/nesne) ve “found object” (bulunmuş obje) gibi kavramlarıyla, geleneksel sanatın beceriye dayalı özgün ve biricik yapıtlarına karşı sert bir eleştiride bulunmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Postmodern sanat ve fotoğraf anlayışı, modernizmin netlik, kesinlik ve çelişkisizlik gibi istikrarlı, rasyonel ve ideal düzen arayışlarını reddetmiştir. Modern sanatın biriciklik, orijinallik ve aidiyet meselelerini sorgulamaya tabi tutmuştur. Postmodernistler, modernistlerin tersine sanatı evrenselliği ve zaman ötesi oluşuyla değil, hiçbir toplum ya da kültürün ötekinden daha önemli olmadığı inancıyla, geçici, kusurlu, sıradan, ulaşılabilir, elden çıkarılabilir olmasıyla değerlendirmişlerdir. Bu bağlamda, öznellik, kişisellik, belirsizlik, düzensizlik, kayıtsızlık, bayağılık, tuhaflık, paradoks, ironi, kitsch, metinlerarasılık, yapı-bozumculuk, eklektizm, çoğulculuk, vb. kavramlar, postmodern sanatın ve dolayısıyla da fotoğrafın dinamikleri hâline gelmiştir. Doğru yanıt D'dir.

20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa’da ortaya çıkan Kübizm, farklı zaman, mekân ve bakış açılarının tek bir yüzeyde geometrik olarak tasvir edilmesine öncülük eden bir sanat akımı olmuştur. Kübistler, nesnelerin zaman ve mekân içerisindeki hareketlerini araştırmışlar kumaş, ip, kibrit çöpü, cam, kum vb. resme yabancı ögeleri tablolarında (asamblaj) kullanmışlardır.

Dadaist hareket içerisinde yer alan Marcel Duchamp (1887-1968), “ready-made” (ha- zır-yapıt/nesne) ve “found object” (bulunmuş obje) gibi kavramlarıyla, geleneksel sana- tın beceriye dayalı özgün ve biricik yapıtlarına karşı sert bir eleştiride bulunmuştur.

Pop Art, popüler basının, sinemanın, televizyonun, reklamların gerçekliğinin çok daha ağır bastığı bir yaşamın egemenliğini ilan etmiştir. Pop Art’ın önemli temsilcilerinden Roy Lichtenstein (1923-1997) şöyle bir ifadede bulunmuştur: “bir ağacı düşündüğümde, ağacın medya (filmler, fotoğraflar, reklamlar, vs.) tarafından yapılan taklididir aslında aklıma gelen.

Siimülakr ,bir gerçeklik olarak algılanmak isteyen görünüm anlamına gelmektedir. Baudrillard’a göre gittikçe kurgusallaşmakta olan dünyamız sonuç itibariyle bir “simülasyon evreni”ne dönüşmüştür. Gerçeğin tüm göstergelerine sahip (taklit ya da parodi olarak değil) aslı olmayan bir gerçeğin (simülakra) sonsuz sayıda yeniden üretil- diği bu evrende, artık gerçek ile imgeleri arasında ayırım yapmak imkânsız hâle gelmiştir.