FOTOĞRAF TARİHİ

Walter Benjamin "Fotoğrafın Kısa Tarihi" kitabında resim ve fotoğraf sanatlarını çeşitli karşılaştırmalara tabi tutmuştur. Benjamin ressamların fotoğrafla birlikte doğrudan aktarma görevinden yeni teknisyenlikten kurtulduklarını söyler.

William Henry Fox Talbot Kalotip yöntemin mucididir. Aynı zamanda fotoğraf sanatının erken dönemlerinde kitapları ve çalışmalarıyla çok katkı sağlamış bir şahsiyettir.

Ressam Delaroche'un atölyesinde eğitim gören Gustave Le Gray fotoğrafı kağıt üzerine basarak sanatsal etkisini artırmış ve çeşitli çalışmalarıyla fotoğrafın sanat olarak görülmesine erken dönemlerde katkı sağlamıştır.

Yaşayan Tablolar (Tableaux Vivants) tiyatroya özgü aydınlatmanın kullanıldığı ve ünlü bir resmin ya da efsanevi bir hikayenin canlandırıldığı hareketsiz modellerin fotoğraflanmasıdır. Bu sahneler 19. yüzyıl ev ve saray eğlencelerinin vazgeçilmez bir parçası olmuştur.

Oscar Gustave Rejlander İtalya'da resim eğitimi görmüş İsveçli bir fotoğraf sanatçısıdır. Hayatın İki Yolu isimli fotomontajı 19. yüzyıl fotoğraf sanatını örnekleyen özgün bir eserdir.

Viktoria Dönemi motiflerine yer verdiği fotomontajlarıyla tanınan ünlü İngiliz fotoğrafçı Henry Peach Robinson aynı zamanda fotoğrafın sanatsal yönünü öne çıkardığı manifesto niteliğindeki Fotoğrafta Resimsel Etki isimli kitabın da yazarıdır.

Julia Margaret Cameron konu edindiği Shakespeare ve Tennyson şiirlerinden başka çok sayıda portre fotoğraf da çekmiştir. Bunlar arasında John Hershcel ve Charles Darwin'den başka Thomas Carlyle, Alfred Lor Tennyson ve Henry Wadsworth Longfellow da vardır.

Oscar Gustave Rejlander Resimselcilik akımına dahil olmamıştır. Sembolizm, Empresyonizm ve Natüralizm gibi akımlardan etkilenen Resimselciler arasında Peter Henry Emerson, Frank Eugene, Robert Demachy, Clarence Hudson White, Alfred Stieglitz sayılabilir.

Fred Holland Day Amerikan Resimselçiliğinin önde gelen fotoğrafçılarındandır. 1898 tarihli Yedi Söz isimli çalışması İsa peygamberin yedi sözünü konu edinir. Bu eseri içeriği ve biçimi ile oldukça popüler olmuştur.

Peter Henry Robinson Naturalist (Doğalcı) fotoğraf kuramının yaratıcısı ve Sanat Öğrencileri İçin Natüralist Fotoğraf isimli kitabın da yazarı olup ne çekim ne de baskı aşamasında fotoğrafa herhangi bir müdehalenin yapılmadığı Doğrudan Fotoğraf anlayışına yakın bir biçim benimser.

Bu ifadelere göre, elin ve zihnin yargıları olmaksızın otomatik olarak kayıt yaptığı düşünülen fotoğraf makinesi, tabi olduğu kurallar sebebiyle sanat yapıtı üretebilecek bir araç olarak görülmezken, Walter Benjamin’in (1892-1940) “Fotoğrafın Kısa Tarihi”
başlıklı yazısında değindiği Camille Recht, fotoğraf ve resimin üretim şekli üzerine şöyle bir karşılaştırmada bulunmuştur: “Kemancı sesi önce oluşturmak zorunda, aramak, şimşek hızıyla bulmak zorundadır, piyanist ise tuşa basar, ses çıkar. Araç gerek ressamın gerek fotoğrafçının emrine amadedir. Ressamın çizimi, renk seçimi keman
çalmadaki ses oluşturmaya benzer, fotoğrafçı ile piyanistin avantajları olan mekanik öğe onları aynı zamanda kısıtlayıcı yasalara bağlarken kemancı böyle zorunluluklardan bir hayli uzaktır.”

Günümüz dijital teknolojilerine kadar hemen hemen tüm fotoğraf tarihinin üzerine kurulu olduğu negatif-pozitif ilkesini ortaya çıkartan Kalotip yönteminin mucidi William Henry Fox Talbot, 1844 tarihli “Doğanın Kalemi” başlıklı kitabında fotoğrafı yeni bir sanat aracı olarak tanımlamıştır.

19. yüzyılın bu atmosferi içerisinde doğup, gelişen fotoğraf disiplini de, güzel sanat alanına dâhil edilebilmek için büyük bir mücadele içerisine girmiştir. Fotoğrafın bir sanat formu olarak kabul edilebilmesine ilişkin giriştiği bu mücadelede ise yaklaşık olarak 1850’li yıllarda başlamış ve 1870’lere kadar etkisini sürdürmüş, fotoğrafçıların ilk olarak ortak bir anlayış çerçevesinde tek bir çatı altında toplanmasını sağlamış, “Yüksek Sanat” (High-Art)
adındaki fotoğraf hareketi, önemli bir rol üstlenmiştir. Victoria Dönemi İngiltere’sinde gelişmiş ve kraliçenin iyi niyetli desteğini arkasına almış bu sanatsal oluşum, melodramlar içeren konularıyla bu dönemin resim sanatı özelliklerini bünyesinde toplamıştır.

19. yüzyılın bu atmosferi içerisinde doğup, gelişen fotoğraf disiplini de, güzel sanat alanına dâhil edilebilmek için büyük bir mücadele içerisine girmiştir. Fotoğrafın bir sanat formu olarak kabul edilebilmesine ilişkin giriştiği bu mücadelede ise yaklaşık olarak 1850’li yıllarda başlamış ve 1870’lere kadar etkisini sürdürmüş, fotoğrafçıların ilk olarak ortak bir anlayış çerçevesinde tek bir çatı altında toplanmasını sağlamış, “Yüksek Sanat” (High-Art)
adındaki fotoğraf hareketi, önemli bir rol üstlenmiştir.

19. yüzyılın bu atmosferi içerisinde doğup, gelişen fotoğraf disiplini de, güzel sanat alanına dâhil edilebilmek için büyük bir mücadele içerisine girmiştir. Fotoğrafın bir sanat formu olarak kabul edilebilmesine ilişkin giriştiği bu mücadelede ise yaklaşık olarak 1850’li yıllarda başlamış ve 1870’lere kadar etkisini sürdürmüş, fotoğrafçıların ilk olarak ortak bir anlayış çerçevesinde tek bir çatı altında toplanmasını sağlamış, “Yüksek Sanat” (High-Art)
adındaki fotoğraf hareketi, önemli bir rol üstlenmiştir. Victoria Dönemi İngiltere’sinde gelişmiş ve kraliçenin iyi niyetli desteğini arkasına almış bu sanatsal oluşum, melodramlar içeren konularıyla bu dönemin resim sanatı özelliklerini bünyesinde toplamıştır.

Resimselci fotoğrafçılar, Sembolizm, Empresyonizm (İzlenimcilik) ve Natüralizm (Doğalcılık) gibi sanat yaklaşımlarından etkilenmişlerdir.

Resimselcilik, bir yüzyılın sonlandığı ve başka bir yüzyılın başladığı, dünyada büyük ekonomik, sosyal, politik ve teknolojik değişikliklerin yaşandığı bir dönemde ortaya çıkmıştır. Pozitivizme karşı başlayan isyanın bir yansımasını ve geleneksel gerçekçilik anlayışına karşı oluşturulmuş bir tepkiyi içermektedir.

Fotoğrafın belgeci yönünü yadsıyan bu fotoğrafçılar, İzlenimci bir üslupta yumuşak adaklı objektiflerle ya da karanlık odalarında negatiflere uyguladıkları fırçayla boyama, renk değiştirme ve kazıma gibi elle rötuşa izin veren yöntemlerle manipüle edilmiş görüntüler
üzerine yoğunlaşmışlardır.

Edward Steichen gibi bazı resimselciler kendilerinin ressamlarla eşit olduklarını gösterebilmek amacıyla elle boyadıkları fotoğrafların üzerine fırça izleri bile koymuşlardır. Ne var ki el işinin taklidi fotoğrafın güzel sanat olarak kutsanması için yeterli olmamıştır.

Bu anlamda, 20. yüzyılın başlangıcından itibaren ortaya çıkan Fütürizm, Dadaizm, vb. avangart sanat akımları içerisinde yeni bir ifade biçimi olarak fotoğrafın önemli bir rolü olmuştur. Bunun yanı sıra, fotoğraf sanatının resimselleştirilmiş ya da idealleştirilmiş geleneksel kurallarını dışlayarak, doğal ve anlık ifadeleri, rastlantısallığı ve sıradanlığı yücelten “şipşak” estetiği, fotoğrafın gündemini belirleyen önemli konulardan biri hâline gelmiştir.