FOTOĞRAF TARİHİ

İÖ V. yüzyılda Çinli filozof Mo Ti (İÖ 470-391) temel optik kurallarla ilgili olarak görüşler öne sürer. Mo Ti, karanlık kutuda iğne deliğinden giren ışığın ters görüntü oluşturduğundan ilk kez  söz eden kişidir. Doğru cevap E'dir.

Karanlık kutuya önemli bir teknik ekleme XVI. yüzyılın ortalarında yapıldı. Basit iğne deliği yerine camdan yapılmış mercek konuldu. Çinli bilim insanı Mo Ti’nin Toplanma Yeri diye adlandırdığı, nesneden gelen ışığın toplandığı deliğin yerini mercek almıştır. Artık ışığın toplandığı yer, mercek olmuştur. İtalyan matematikçi, fizikçi ve doğa bilgini Girolamo Cardano (1501-1576) tarafından yapıldığı yönündedir. Mercek, ışığın karanlık kutuya girmesi için daha geniş açıklık sağladı. Böylece, görüntünün parlaklığı, netliği ve keskinliği arttı ve doğal olarak karanlık kutunun yüzey üzerinde sağladığı görüntünün kullanım alanları genişledi. Doğru cevap B'dir.

Karanlık kutunun ürettiği görüntü bu aygıtın çıktısıdır. Girdisi ise ışıktır. Işık bu aygıtın içinde şekil alarak, yüzey üzerinde görüntüyü üretir. Işıkla resmetmenin aygıtı olan karanlık kutunun yüzey üzerinde sağladığı görüntü kalıcı değildir. Bu görüntü, ışıkla birlikte ortaya çıkar ve ışık yok olunca görüntü de ortadan kalkar. Karanlık kutu, optikten dünyaya bakmaktır ve bu anlayış klasik resmetme anlayışından çok farklıdır. Bu aygıt, insanın gözleriyle gördüğü şeyleri yatay ve dikey bir çerçeve içinde sınırlaması ve iki boyutlu olarak görmesini sağlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Kimya biliminin babası diye anılan Câbir İbn Hayyan'ın konuyla ilgili olarak yaptığı önemli katkı, kendi hazırladığı nitrik asitten, gümüşü çözerek gümüş nitrat elde etmesidir. İbn Hayyan bu bileşimi, karanlık bir odada ışık kullanarak yaptığını eserlerinde belirtir. Doğru cevap A'dır.

Güneş ışığında pozlandığında kararan kimyasal maddeler biliniyordu ancak buna ışığın mı, yoksa ışığın ısısının mı neden olduğu bilinmiyordu. Johann Heinrich Schulze, 1727 yılında gümüş nitratı fırında ısıttı ve maddenin kararmasının ısıyla ilişkili olmadığını, maddenin kararmasına ışığın neden olduğunu belirtti. Schulze, gümüş nitrat ve nitrik aside daldırılan kalsiyum karbonatın, güneş ışığında pozlandığında, kalsiyum karbonatın renginin koyu mora dönüştüğünü deneyle tespit etmiştir. Doğru cevap C'dir.

Kimya bilimi alanında yapılan bütün bu araştırmalar sonucunda 1800’lü yılların başına gelindiğinde, yüzey üzerinde görüntü üretmek için ışığa duyarlı olan çeşitli maddeler araştırılıp denendikten sonra, şu temel noktalar ortaya çıktı:

• Bazı maddeler ışıktan etkilenerek rengi koyulaşır.

• Işık, maddelerin moleküllerinin ayrışmasına neden olurken bazı maddelerin de molekül yapısını bir araya getirir ve büyük moleküller yaratır.

• Farklı bilim insanlarının yaptığı deneyler sonucunda ışığa duyarlı maddeler olarak; kuarts (necef taşı), gümüş tuzları (özellikle gümüş nitrat ya da gümüş sülfat) ve amonyak tespit edilmiştir. Bunların içinde ise, ışığa duyarlılığı açısından en uygun olan ise gümüş tuzlarıdır. Yani pozlamaya en uygun kimyasal madde olarak gümüş tuzları belirlenmiştir.

Doğru cevap E'dir.

Sorunun cevabı E şıkkında verilmiştir.

Sorunun cevabı D şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı C şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı B şıkkında verilmiştir

Doğru cevap A şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı A şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı B şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı C şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı D şıkkında verilmiştir

Sorunun cevabı E şıkkında verilmiştir

Doğada bir de ışığa duyarlı bitkiler ve mineraller vardır. Örneğin bitki yapraklarının rengi güneş ışınlarından etkilenerek değişir.

Nesnenin bütün yüzeyi ışık geçirmez ise, izdüşüm bir gölge şeklin- de, yani karanlık olarak oluşur. Nesnenin yüzeyinde yarı geçirgen bölgeler var ise, bu kez izdüşüm karanlık bir gölge değil, farklı tonlardan oluşan bir görüntü şeklinde ortaya çıkar.

Çinli filozof Mo Ti (İÖ 470-391) temel optik kurallarla ilgili olarak görüşler öne sürer. Mo Ti, karanlık kutuda iğne deliğinden giren ışığın ters görüntü oluşturduğun- dan ilk kez -şu anki bilgilerimizle- söz eden kişidir.

İbnü’l-Heysem, karanlık kutuyu ışık ve görme konularıyla, özellikle de ışığın doğrusal yayılmasını deneysel olarak göstermek için kullanmıştır. Mumları kullanarak yaptığı deneyde ışığın doğrusal olarak yayıldığını belirlerken bu deneyiyle karanlık kutunun çalışma sistemini de ortaya koymuştur.