FOTOĞRAF TARİHİ - Deneme Sınavı - 18

Postmodern sanat Yeni-Kavramsalcılık (ya da Post-Kavramsalcılık) ile yakından ilişkili olmuştur. Yeni-Kavramsalcılık, 20. yüzyılın ikinci yarısında sanat olgusuna bakışı ve sanatın işlevini temelden değiştiren Kavramsal Sanat’ın devamı niteliğinde olmasının yanı sıra, çoğunlukla postmodern sanat kapsamında değerlendirilmiştir.

20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa’da ortaya çıkan Kübizm, farklı zaman, mekân ve bakış açılarının tek bir yüzeyde geometrik olarak tasvir edilmesine öncülük eden bir sanat
akımı olmuştur.

İtalya’da ortaya çıkan ve kısmen Kübizm’in araştırmalarından faydalanan Fütürizm (Gelecekçilik), klasik dönemin sanatını ve kültürünü şiddetli bir şekilde reddederek modern teknolojiyi, hızı ve şehir yaşamını sanatının merkezine yerleştirmiştir.

Dadaizm rastlantıyı ve saçmalığı yücelterek, şok yaratarak ve endüstriyel ya da günlük yaşam nesnelerini kullanarak sanata karşı yıkıcı ve özgürleştirici bir yaklaşımın savunuculuğunu yapmışlardır.

SİMÜLAKR: Bir gerçeklik olarak algılanmak isteyen görünüm.

Amerikalı kavramsal sanatçı Sherrie Levine (d.1947), Walker Evans (1903-1975), Aleksandr M.Rodçenko (1891-1956) ve Edward H.Weston (1886-1958) gibi çok ünlü fotoğrafçıların çalışmalarını yeniden fotoğraayarak, 1979 yılında “İlk ve Son” isimli bir sergi açmıştır.

Kanadalı sanatçı Jeff Wall (d.1946), 1992 yılında gerçekleştirdiği “Dead Troops Talk (A Vision aer an Ambush of a Red Army Patrol, near Moqor, Afghanistan, Winter 1986)”
[“Ölü Askerler Konuşuyor (Kızıl Ordu Devriyesinin Pusuya Düşürülmesinden Sonraki Bir Görüntü, Afganistan, Moqor Yakınları, Kış 1986)”] isimli çalışmasında, karar anının
belgelenmesine dayalı geleneksel foto muhabirliği ilkelerinden yararlanarak haber fotoğrafı geleneğini kendi sanatına mal etmiştir.

Fotoğrafta tipoloji, bir biriyle ilişkili ele alınan konuların tiplerini, benzerliklerini ya da farklılıklarını ortaya koyarak sınıflandıran, böylece belirlemeye ve ayırt etmeye olanak tanıyan bir yaklaşım biçimidir.

Kodak 1975 yılında ilk dijital fotoğraf makinesini üretmiştir.

Spencer Tunick (d.1967): Fotoğrafları için binlerce çıplak insanı dünyanın çeşitli bölgelerindeki büyük şehirlerde bir araya getirerek birtakım düzenlemeler gerçekleştirmiştir.

Dadaist hareket içerisinde yer alan Marcel Duchamp (1887-1968), “ready-made” (hazır-yapıt/nesne) ve “found object” (bulunmuş obje) gibi kavramlarıyla, geleneksel sanatın beceriye dayalı özgün ve biricik yapıtlarına karşı sert bir eleştiride bulunmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Postmodern sanat ve fotoğraf anlayışı, modernizmin netlik, kesinlik ve çelişkisizlik gibi istikrarlı, rasyonel ve ideal düzen arayışlarını reddetmiştir. Modern sanatın biriciklik, orijinallik ve aidiyet meselelerini sorgulamaya tabi tutmuştur. Postmodernistler, modernistlerin tersine sanatı evrenselliği ve zaman ötesi oluşuyla değil, hiçbir toplum ya da kültürün ötekinden daha önemli olmadığı inancıyla, geçici, kusurlu, sıradan, ulaşılabilir, elden çıkarılabilir olmasıyla değerlendirmişlerdir. Bu bağlamda, öznellik, kişisellik, belirsizlik, düzensizlik, kayıtsızlık, bayağılık, tuhaflık, paradoks, ironi, kitsch, metinlerarasılık, yapı-bozumculuk, eklektizm, çoğulculuk, vb. kavramlar, postmodern sanatın ve dolayısıyla da fotoğrafın dinamikleri hâline gelmiştir. Doğru yanıt D'dir.

20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa’da ortaya çıkan Kübizm, farklı zaman, mekân ve bakış açılarının tek bir yüzeyde geometrik olarak tasvir edilmesine öncülük eden bir sanat akımı olmuştur. Kübistler, nesnelerin zaman ve mekân içerisindeki hareketlerini araştırmışlar kumaş, ip, kibrit çöpü, cam, kum vb. resme yabancı ögeleri tablolarında (asamblaj) kullanmışlardır.

Dadaist hareket içerisinde yer alan Marcel Duchamp (1887-1968), “ready-made” (ha- zır-yapıt/nesne) ve “found object” (bulunmuş obje) gibi kavramlarıyla, geleneksel sana- tın beceriye dayalı özgün ve biricik yapıtlarına karşı sert bir eleştiride bulunmuştur.

Pop Art, popüler basının, sinemanın, televizyonun, reklamların gerçekliğinin çok daha ağır bastığı bir yaşamın egemenliğini ilan etmiştir. Pop Art’ın önemli temsilcilerinden Roy Lichtenstein (1923-1997) şöyle bir ifadede bulunmuştur: “bir ağacı düşündüğümde, ağacın medya (filmler, fotoğraflar, reklamlar, vs.) tarafından yapılan taklididir aslında aklıma gelen.

Siimülakr ,bir gerçeklik olarak algılanmak isteyen görünüm anlamına gelmektedir. Baudrillard’a göre gittikçe kurgusallaşmakta olan dünyamız sonuç itibariyle bir “simülasyon evreni”ne dönüşmüştür. Gerçeğin tüm göstergelerine sahip (taklit ya da parodi olarak değil) aslı olmayan bir gerçeğin (simülakra) sonsuz sayıda yeniden üretil- diği bu evrende, artık gerçek ile imgeleri arasında ayırım yapmak imkânsız hâle gelmiştir.

Bir araç, bir makine, bir sistem, bir olguya özgü işleyiş biçiminin incelenme, gösterilme ya da açıklanma amacıyla bir maket ya da bir bilgisayar programı aracılığıyla yapay bir şekilde yeniden üretilmesi. Fransız düşünür Jean Baudrillard’a (1929-2007) göre “simülasyon” adını verdiği yeni bir sanat formunun başlangıcını temsil ederek, sanat tarihinde bir dönüm noktası oluşturmuştur. Baudrillard’ın hiper-gerçek modellerin hem sanatı hem de toplumsal hayatı belirlemeye başladığı 1970’lerin ortalarıyla, 1980’lerin başında geliştirdiği simülasyon olarak ve hiper-gerçekçi sanat kuramları, günümüz postmodern sanat dünyası üzerinde belirleyici olmuştur.

Kodak 1975 yılında ilk dijital fotoğraf makinesini üretmiştir. “Apple II”, insanlığı 1977 yılında renkli grafik yetenekleri olan ilk kişisel bilgisayarlarla tanıştırmıştır. İki yıl sonra modemin geliştirilmesi sayısal sinyallerin telefon hatlarıyla iletilmesini sağlamıştır. 1980’lerde pazara giren “IBM” gibi kişisel bilgisayarlar ve “Adobe Systems” gibi piksel tabanlı görüntü oluşturma yazılımlarıyla sayısal görüntüler yaratmak, onları slaytlara ya da kâğıt baskılara dönüştürmek mümkün hâle gelmiştir.

Amerikalı Nancy Burson (d.1948), bilgisayar teknolojisini kullanarak gerçekte hiç var olmamış görüntüler üreten ilk sanatçılar arasındadır. 1970’lerin sonunda Massachusetts Teknoloji Ensitüsü (MIT) mühendisi Tom Schneider ile birlikte, dijital fotoğraf işleme ve kompozit çalışma mantığının temelini oluşturan, insan yüzünü çeşitlendiren [“morph(ing)” (biçim değiştirme)] bir yazılım yaratmıştır.

Köklü akademik eğitimini dinlere yönelik ilgisiyle birleştirmiş olan Joel-Peter Witkin, Batı’nın klasik mitolojiye ait öykülerinin görselleştirildiği büyük başyapıtlarını kendi mistik duyarlılığıyla ele alarak birçok çalışma üretmiştir. Örneğin Yunan mitolojisinin ünlü hikâyelerinden birisi olan, Zeus’un kuğu şekline bürünerek ziyaretine gittiği, Aetolia kralının güzeller güzeli kızı Leda, Witkin’in yeniden sunumunda bir travesti’ye dönüş- müştür. Witkin 1980’li yıllardan itibaren günümüze kadar özenle tasarladığı tüm fotoğraflarında, sadece tuhaf bedenleri olan insanları değil, aynı zamanda kadavraları da model olarak kullanmıştır.