FOTOĞRAF TARİHİ - Deneme Sınavı - 6

Alphonse Bertillon (1853-1914) görevli olarak çalıştığı karakolda, suçluların kimlik tespitlerini yapmak amacıyla onların yüz ölçümlerini almış ve bunlar üzerine belli bir standart geliştirmiştir. 1880’lerde Bertillon’un geliştirmiş olduğu bu (antropometrik) sistemle birlikte, sanık fotoğraflarının çekilmesi standart bir ilke hâline gelmiştir. Bertillon, suçlulardan almış olduğu başın ve sağ kulağın uzunluğu, sağ ayağın uzunluğu, orta parmağın uzunluğu, vb. ölçüler ile oluşturduğu geniş çaptaki bilgi arşivine, suçluların yüzlerinin ve yandan çektiği portrelerini ve bu portrelere de, kişilerin göz ve saç rengi gibi bazı tanımlayıcı özelliklerini eklemiştir. Bu yaklaşım biçimi zamanla suçlu kişilere ilişkin geniş bir bilgi dosyalama sistemi oluşmasını sağlamıştır.

Amerikalı fotoğrafçı Edward Sheriff Curtis’in (1868-1952) 19. yüzyılın sonu, 20. yüzyıl başında çektiği Kuzey Amerika Kızılderilileri fotoğraflar ile, aslında yok olmanın eşiğindeki bir kültürü konu almıştır. 30 yıl boyunca Amerikan yerlilerinin izini sürmüş ve fotoğraflarını çekmiştir. Buradaki amacı geleneksel yiyecekleri, barınma, giyinme, eğlence, tören ve cenazeleriyle Kızılderililerin yaşamını tanıtmaktı.

Fotoğrafın doğanın bir aynası olarak görülmesi bilimsel uygulamanın ideallerinde yankısını bulmuştur. Bilim ve tıp ile beraber objektif doğruluğu elinde tutma iddiasını paylaşan fotoğrafın, “son derece inandırıcı ve doğrudan” bir kanıt olarak sosyoloji, antropoloji, psikoloji, kriminoloji, arkeoloji, astronomi, anatomi ve biyoloji gibi farklı bilimsel projelerin konularını benimseyip, onları temsil etmeye girişmesi oldukça normal karşılanmıştır. Doğru cevap D seçeneğinde verilmektedir.

Sorunun yanıtı A seçeneğidir

1840

Sorunun yanıtı C seçeneğidir

Sorunun cevabı D seçeneğidir

Sorunun yanıtı E seçeneğidir

Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir

Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir

Sorunun yanıtı C seçeneğidir

Sorunun yanıtı B seçeneğidir

Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir

Birçok kişi tarafından farklı yöntemlerle oluşturulan bu görüntüler ise “fotoğraf” olarak adlandırılmıştır. Tüm bu görüntüle- rin ortak noktası, duyarlı bir yüzey üzerine ışık yansıtılmasıyla mekanik bir şekilde oluş- muş, görünür gerçekliğin kopyaları olmalarıdır.

Fotoğrafın ilk ortaya çıkış dönemindeki kullanım alanları daha çok natürmort, manzara ve portre fotoğrafçılığıyla sınırlıyken, fotoğraf kısa sürede bilimin ve sanatın, daha sonrada bireyler ve toplumlar arası iletişimin/haberleşmenin en önemli araçlarından birisi hâline gelmiştir.

İnsanlık fotoğraf makinesini herşeyden önce kendi yüzlerinin kopyalarını oluşturmak için kullanmıştır.

Dagerotip atölyeleri, yukarıdan güçlü gün ışığını alabilecek camlarla döşenmiş çatı katlarında kurulmuş olsa da, portresini çektirmek iste- yen kişi -genzi yakan keskin bir kimyasal kokunun egemen olduğu bir ortamda fotoğrafta görünmeyecek şekilde başlarını arkadan destekleyen bir oturma düzeneği yardımıyla, bitmez tükenmez dakikalar boyunca kıpırdamadan poz vermek zorundadır. Ayrıca ikinci bir dagerotip portresini daha istediğinde, o pozunu tekrarlaması gerekiyordur.

İkinci bir dagerotip portresini daha istediğinde, o pozunu tekrarlaması gerekiyordur. Çünkü da- gerotip yöntemi, çoğaltılamayan tek bir görüntüye sahiptir. Aynı işlemlerin tekrelenmesı hem maliyeti hemde zamnı artırmaktadır.

Çekim yapıldıktan sonra banyo edilerek gizli görüntü olmaktan çıkarılan negatif bir görüntüden, artık birçok pozitif görüntü elde edilebilmektedir. Üstelik negatifin pozladıktan sonra saklanabilme ve daha sonra basılabilme avantajı vardır. Talbot’un yönteminin bu özelliği, dagerotip’in varsayılan avantajlarına meydan okumuştur.

1854 yılında patentini André Adolphe Eugène Disdéri’nin (1819-1889) almış olduğu ve günümüzde kullanılan kartvizitlerin ilk örneği olarak kabul edilen “Carte-de-visite” adındaki yeni bir fotoğraf yöntemi, portre piyasasında devrim yaratmıştır.

Nadar, günümüzde de etkisini sürdüren, ışık kontrolü, netlik, kişiliği tanımlayıcı ifadeyi aktarabilme, vb. gibi portre fotoğ- rafının gelenekselleşmiş ögelerini, daha o tarihlerde uygulamış ünlü bir sanatçıdır.