FOTOĞRAF KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 6

Soğuk iletişim araçlarında alıcının mesajı anlayabilmesi için birden fazla duyu organını kullanması ve çaba harcaması gerekir. İzleyici eksik bırakılan kısımları anlamlandırmak için etkin olmak durumundadır. Sıcak iletişim araçları tek bir duyu üzerinden bilgi aktarımı gerçekleştirir. Bu durumda gazete tek bir duyu organına -göze- hitap ettiği için sıcak bir iletişim aracıdır.

McLuhan’a göre iletişim teknolojileri toplumsal yaşam için belirleyici bir konuma sahiptir. Elektronik araçların gelişmesiyle birlikte, kitle iletişim araçları dünyayı tek bir evrensel köye dönüştürmüştür.

Soruda verilen unsurlar farklı zaman dilimlerinde ortaya çıkmış ve farklı teknolojileri kullanmışlardır. Buna rağmen verilen görüntü üretme yöntemlerinin hepsinde görüntü optik kullanılarak elde edilir. Birbirleri içinde ortaya çıkan araçların kullanımı, bir yeniden yapılanma durumunu içermektedir. Sözü edilen yeniden yapılanmada karanlık kutunun bir delik şeklindeki görüntü oluşturan teknolojisi, fotoğraf makinesinde yeniden yapılandırılarak objektif haline gelmiştir. Yine karanlık kutu aygıtını içine ışık sızdırmayan yapısı, fotoğraf makinesinde gövdeyi oluşturmuştur. Aynı yapı, film kamerasında da yer almıştır. Video kamerasında ise optik sistem aynı şekilde korunurken, içine ışık sızdırmayan fotoğraf makinesinin gövdesi, elektronik teknolojisiyle yeniden yapılandırılmıştır. Özetle bütün bu gelişmelerde değişmeyen unsur optikten görüntü elde edilmesi olmuştur.

Remediation denildiğinde önceki-sonraki yani eski-yeni kitle iletişim araçları arasındaki ilişki anlaşılır. Günümüzde kullanılan iletişim araçlarının çoğu kendinden önceki araçların özelliklerini de taşır. Bu durum remediation kavramı ile ifade edilir.

Yeni fotoğrafta görüntü sayısal ortama kayıt edildiğinden filme ihtiyaç duyulmaz.

Fotoğraf icadı, fiziksel gerçekliğin aktarılmasında devrim niteliğinde bir gelişme sağlamıştır. Gerçekliğin aktarılmasında ilk kez insan eli devre dışı kalmış, fiziksel gerçeklik mekanik olarak kaydedilip, yeniden üretilmiştir.

Daguerreyotip fotoğrafın özelliklerinden birisi pozitif görüntü vermesidir.

Modern beğeni üzerine en köklü etkiyi sanatın sanayileşmesi yaratmıştır. İmgenin başta fotoğraf olmak üzere litografi ve gravür gibi baskı teknikleri ile çoğaltılması sanat yapıtının zaman içerisinde kazandığı “aura”sını yitirmesine neden olmuştur. Yukarıdaki seçenekler göz önünde bulundurulduğunda doğru cevap fotoğraftır.

Bilgisayar ve uydu teknolojilerinin gelişmesi bir çok alanda etkili olduğu gibi fotoğraf ve fotoğrafçılık üzerinde de etkili olmuştur. Optik ve çerçeveleme sistemleri artık sayısal teknolojilerle desteklenen donanım ve yazılımlarla çalışmaktadır. Bu şekilde, fotoğraf artık yeni bir çevrenin parçası haline gelmiştir. Bu geniş çevre, bilgisayar tabanlıdır ve bir ağ sistemi yoluyla bütün kitle iletişim araçlarını içine almıştır. İletişimin küreselleşmesi olarak da ifade edilen bu süreçte yeni medya araçları başat rol oynamaktadır. Ağ benzeyen yapısı ile merkezsiz, hiyerarşik olmayan bir iletişim süreci oluşturmuştur.

Bu yeni dönem hız, paylaşım, zaman-mekan sıkışması, iletişimin küreselleşmesi, bilginin akışkanlık kazanması gibi bir farklı özelliği bulunmaktadır. Bunlardan birisini de yapay gerçeklik oluşturur. Yapay gerçeklikte bir nesnenin fotoğraf makinesi yoluyla kaydedilen fiziksel gerçekliği, bu nesne ile doğrudan ilişkisi olmayan bir başka fiziksel gerçekle birleştirilerek yeni bir gerçeklik oluşturulur. Bu durum yeni fotoğrafın bir özelliğidir.

Tarihsel süreç içinde Batı kültüründe belli dönemlerin belirleyici olduğu görülür: İlki, antik dönemden beri gelen sanat etkinliğinin 1425’te perspektifi geliştirmesi yani perspektifin yüzey üzerine uygulanmasıdır. İkincisi, XIV. yüzyılın ortalarında XVIII. yüzyıla kadar süren Aydınlanma ve Bilimsel Devrimler dönemidir. Üçüncü olarak Sanayi Devrimi ve mekaniğin ortaya çıkmasıyla teknolojik ilerlemenin görüldüğü Modern dönemdir. Bu dönem, 1830’larda fotoğrafla birlikte başlar. Kitle iletişim araçlarını, görüntü üretim sistemlerini ortaya çıkartan ve XX. yüzyıla kadar süren dönemdir. Dördüncü dönem ise elektronik teknolojinin, bilgisayarın, sayısal görüntünün hakim olduğu 1960’larda mekanikleşmeyle aynı döneme denk gelen postmodern çağdır.

Bu yeni teknolojiyi anlamak için de kullanım alanlarına bakmak gerekir. Karanlık kutu topluma üç farklı alandan yayılmıştır. Camera Obscura; XVII. ve XVIII. yüzyıllarda Jan Vermeer (1632- 1675), Giovanni Antonio Canal Canaletto (1697-1768), Joshua Reynolds (1732-1792) ve Paul Sandby (1725-1809) gibi ünlü resim sanatçıları tarafından resim çalışmalarında kullanılmıştır. Karanlık kutunun bir diğer kullanım alanı ise bilimsel çalışmalar, eğitim ve eğlence amaçlı gösteriler olmuştur.

Karanlık kutunun sağladığı görüntünün yüzey üzerinde kalıcı olması önemli bir asamadır. Bu arayış çalışmaları sonucunda 1827’de fotoğrafın bulunuşu gerçekleşmiştir. Bir süre sonra 1840 yılında negatif görüntünün bulunuşuyla yeni bir mekanik üretme sistemi ortaya çıkmıştır. Fotoğrafın bulunuşu ve arkadan gelen gelişmeler, sanatçıların teknolojiyle olan ilişkilerine yeni bir boyut getirmiştir.

Bilimsel buluşlar ve fotoğraf makinesinin görüntüsü yeni bir görsel anlayışa neden olmuştur. Bu anlamda, izlenimcilik akımını anmak gerekir. XIX. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan izlenimci resim akımının üyeleri, dönemin bilimsel bulgularıyla doğrudan ilgilenmişlerdir. Bu akımın ilk temsilcilerinden biri olan ressam Claude Monet (1840-1926) çalışmalarında ışık ve su oyunlarına ayrı bir vurgu yapar.

Bakma eylemiyle ilgili yeni açılımlar XX. yüzyılın basında Kübizm ile dönüm noktası yaşamıştır. Kübist ressamlar, nesneleri birçok farklı bakış açısında resmetmişlerdir. Onlara göre insan gözünün hareketli olup tek bir noktaya takılı kalmaması gibi resmin de tek bir bakış açısı olmaması gerekir. Bu anlamda, geleneğe karsı çıkış söz konusudur. Kübistler nesneleri birçok farklı açıdan görüyormuş gibi resmetmişlerdir.

Sayısal görüntünün en küçük birimi piksel olarak adlandırılan kodlardır.

Sanatçı Churk Close (1940- ) fotoğrafın renk ve ton yapısını yansıtan büyük resimler yapmıştır. Onun resimlerinin nesnesi çok yakın çekim fotoğraflardır. Fotoğrafı daha büyük bir tuvale çizerek görüntüyü bir koordinat sitemi içinde parçalara böler. Daha sonra her bir kareyi tek tek boyar. Resim 4.3’teki Otoportre eserinde görüldüğü gibi, fotoğrafın ve sayısal etkinin izleri kolaylıkla algılanmaktadır. Bu resimde, hem fotoğraf vardır hem de tek tek küçük karelerden oluşan sayısal bir görüntü söz konusudur.

Fotoğraf ve sayısal teknoloji ilişkisi, 1990’lardan itibaren gelişmiştir.