FOTOĞRAF KÜLTÜRÜ - Deneme Sınavı - 16

Fotoğrafçı optik yoluyla elde edilen görüntüye müdahale eder.

László Moholy- Nagy Rus değil, Macar ressam,fotoğrafçı ve Bauhaus Okulu profesörüdür.

Görüntü ve resim aynı anlama gelmemektedir.

Fotoğrafın resmetme tekniğinde üç aşamalı bir süreç söz konusudur.

1841’de negatiften hareket ederek, mekanik çoğaltma teknolojisi olarak fotoğrafı yeniden ortaya çıkartan kişi Fox Talbot'dur.

Niépce bu helyografiyi hastanenin penceresinden çekmemiştir.Evinin penceresinden çekmiştir.

Yüzey olarak kullanılacak olan bakır levha özel olarak hazırlanır ve altınla değil gümüşle kaplanır.

Merdiven adlı fotoğraf 1843 yılında William Henry Fox Talbot tarafından çekilmiştir.

Hayatın İki Yolu adlı fotoğraf Oskar Gustave Rejlande tarafından çekilmiştir.

Doğal olarak insan iki gözüyle, tek gözünden gördüğünden daha fazlasını görür. Bu bir sınırlandırmadır. İki gözle görülen görüş alanı, optik yoluyla bakış yaparken daralır.

Bu anlamda üzerinde durulan konu, geleneksel fotoğrafçılıktır. Yani ışığa duyarlı yüzey olarak filmin kullanıldığı fotoğraf yöntemidir. Teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çıkan yeni fotoğraf yöntemleri de geleneksel yapı üzerine inşa edilmiştir.

Ünlü iletişim kuramcısı Marshall Mcluhan  “İleti­şi­m Araçlarını Anlama” adlı çalışmasında iletişim araçlarının insan uzuvlarının uzantısı olduğunu öne sürmüştür. Demiryolu ayaklarımızın, telefon konuşma sistemimizin teknolojik bir uzantısıysa, fotoğraf makinesi de insan gözünün uzantısıdır.

İnsanın fotoğraf makinesiyle olan ilişkisinde göz temel belirleyicidir. Aygıt insan gözün bir uzantısı gibi işler. İnsan gözünün yapısı bir fotoğraf makinesine benzer.

Fotoğraf makinesi optik yoluyla kopyalama yapar. Bu kopyalama işlemi, Fox Talbot’un buluşuyla birlikte mekanik olarak çoğaltılabilen bir kopyalama olmuştur. Fotoğraf makinesinin ürettiği negatif görüntü çoğaltılabilir bir görüntü olmuştur.

Le Gras’da Pencereden Görünüm adlı helyograf­ 1827 yılına aittir. Fotoğraf tarihçileri tarafından ilk fotoğraf olarak kabul edilir ve Joseph N­céphore N­épce (1765-1833) tarafından çekilmiştir. Bu fotoğraf 20.3x16.5 cm. boyutlarındadır. Helyografi adı verilen bir tür baskı tekniği yoluyla elde edilmiştir.

Niépce de taşbaskı tekniğiyle resim çoğaltma isiyle ilgileniyordu; ancak kendisinin resim yapma yeteneği çok azdı. Taşbaskı için hazırlanacak olan kalıba istenilen nitelikte resim çizemiyordu. Işte bu nedenle, desenleri ve resimleri taşın yüzeyine çizim yapmadan aktarabilmenin yolunu aramaya yöneldi.

Rejlander, hayatın iyi ve kötü ahlak anlayışlarını resmetmiştir. Bu fotoğraf (78.7x40.6 cm.) otuz ayrı negatiften oluşur. Üst üste baskı tekniğiyle yapılmıştır.

Talbot’nun buluşunun en önemli özelliği negatif görüntüdür. Kâğıt üzerindeki negatif görüntü bir kez sabitleştikten sonra, ışıktan hiç etkilenmiyor ve sonsuz sayıda pozitif kopya yapmaya olanak sağlıyordu.

Fotoğraf makinesi ortaya çıkana kadar insanoğlu, yüzey üzerine bir şeyi resmetmek için resim geleneğinin verdikleriyle sınırlı kalmıştır. Bunun anlamı şudur: İnsan eli doğru- dan işin içindedir. İnsan, gözleriyle gördüklerini ellerini kullanarak yüzey üzerine aletler yardımıyla resmetmiştir. Resmeden kişinin görme duyusu açısından bakıldığında ise çıp- lak göz söz konusudur. Çıplak göz, resmeden kişinin gözlerinin önünde hiçbir alet, aygıt yani teknoloji olmaksızın konuyu görmesidir. Bir ressam çıplak gözüyle konusunu görür ve elleriyle kullandığı kalemler, fırçalar yoluyla da yüzey üzerine resmeder.

Fotoğraf makinesi, mekanik bir teknoloji olarak fotoğrafçının gözünün önünde yer alır, elle yönlendirilerek de kendiliğinden yüzey üzerine resmeder. Fotoğraf makinesi üç yapısal temelden oluşur. Öncelikle fotoğraf makinesi içine ışık sızdırmayan dört tarafı kapalı kutu- dur. Bu kutunun içinde yeteri kadar ışık ve optik yoluyla gelen ışığı ideal görüntüyü sağla- yacak şekilde kontrol eden pozlama ve netleme sistemleri bulunmaktadır. Ayrıca, içerisinde optikten gelen ışığın oluşturduğu görüntüyü kaydetmeyi sağlayan ışığa duyarlı yüzey yer alır. Bu anlamda üzerinde durulan konu, geleneksel fotoğrafçılıktır. Yani ışığa duyarlı yüzey olarak filmin kullanıldığı fotoğraf yöntemidir. Teknolojik gelişmeler sonucunda ortaya çı- kan yeni fotoğraf yöntemleri de geleneksel yapı üzerine inşa edilmiştir. Örneğin, renkli fotoğraf ya da sayısal fotoğraf yöntemleri geleneksel yapının belirleyici özelliklerini taşır.

Fotoğraf makinesiyle birlikte ortaya çıkan resmetme anlayışı, insan tarafından kumanda edilen mekanik bir sistemin resmetme anlayışıdır. Bu makine o kadar hızlı bir şekilde yüzey üzerine resmeder ki, hiçbir insan eli onun hızına erişemez. Fotoğraf makinesi resmetmeyi insan uzuvlarından, yani insan elinin gücünden kurtarmıştır.

Kanadalı iletişim kuramcısı. Kitle iletişimi konusunda üzerinde çok tartışılan eserler vermiştir. McLuhan’a göre iletişim araçları (media), insanın gücünü ve etkinliklerini teknoloji ile uzatan her şeydir. Böylece alışılmışlığın dışında iletişim araçları içine tekerlekten televizyona, kitaptan telgrafa her türlü alet ve aracı sokar. İletişim araçları kavramı geniş bir anlamı içerir. Tekerlek ve yol ne ise televizyon, kitap, fotoğraf ve sinema aynı şeydir.

McLuhan toplumsal gelişme açısından önemli işlevler yüklediği iletişim araçlarını kendisine göre bir sınıflandırmaya tabi tutar. O, iletişim araçlarını Amerikan Caz Müziğinden esinlenerek “sıcak” (hot) ve “soğuk” (cool) araçlar olarak gruplandırır. Sıcak araç, soğuk araç ayrımı McLuhan’ın “ileti, iletişim aracının kendisidir” sloganı kadar ünlüdür. “Sıcak araçlar”, alıcı durumundaki insana daha çok bilgi ileterek onun dış gerçeği algılamasında kendi tasarım gücünü kullanmasına hiç gerek bırakmayan araçlardır. “Soğuk araçlar” ise alıcının yani izleyicinin, dinleyicinin, seyircinin dış gerçekliği algılayabilmesi için kendi tasarım gücünü çok canlı tutmasını gerektiren araçlardır. Bunlar bilgi iletme açısından zengin olmayan, yetersiz bilgi ileten araçlardır. Sıcak araçlar; yazı, basılı yayınlar, radyo, sinema (çizgi film dışında). Soğuk araçlar; söz, ideografik yazı, çizgi film, telefon, televizyon. McLuhan bu genel sınıflandırması içinde iletişim aracı olarak “fotoğraf ”ı sıcak bir araç olarak görmektedir. Düşünüre göre fotoğraf, dış gerçekliği algılama açısından görme duyusuyla insanın algıladığı işaretlerden hareket edersek izleyicisine bütün bilgiyi sunar.