FİZİKSEL REHABİLİTASYON

Yaşlı bireylerde duyusal ve zihinsel sorunlar baş gösterirken hafıza ve problem çözme becerileri ortaya çıkar. Ancak sadece küçük kas becerileri değil büyük kas becerileri de zayıflar.

Yaşlıların %20-80 arasında işitme kayıpları olduğu bildirilmiştir.

İster tekerlekli sandalye ister skutıra karar verilirse konuyu bilen bir rehabilitasyon profesyonelinin (fizyoterapist, ergoterapist) uygun olanı seçmesine (güvenlik ve yaşlının vücuduna uyumu gibi) ve bu seçilen aracın kullanım eğitimini vermesine ihtiyaç bulunmaktadır. Dolayısıyla bireyden ziyade hangi mobilite aracının kullanılacağına bir uzmanın karar vermesi uygundur.

ABD’de 65 yaş üzerindeki bireylerin %10’u baston ve yaklaşık %5’i yürüteç kullanmaktadır.

Bastonlar yaşlıların zayıf kaslarından ve ağrılı uzuvlarından yükün alınıp geniş alana dağıtılmasında
kullanılır.

Platform koltuk değneği bireyin ön kolunu yatay olarak destekleyen yükün elden çok kolda taşıtılmasını sağlayan cihazlardır. Ağrılı, el kaslarının çok zayıfladığı hastalıklarda ve dirseğini düzeltemeyen kişilerde tercih edilebilir.

Önden tekerlekli yürütecin standart yürütece göre kontrolü daha zordur daha sınırlı ağırlık aktarmaya izin verir. Yürüyüşün daha doğal olmasını sağlar, yürüteci kaldıramayacak kadar kollarda zayıflığı olanlarda kullanılabilir. Parkinson gibi hastalıklarda yürümeyi oldukça kolaylaştırır.

Platform tipte ön kol yere paralel ve dirsek 90 derecede durmalıdır.

Evde tekerlekli sandalye kullanan varsa lavabo seviyesi aşağıya alınmalıdır.

Standart Yürüteç
Yaşlı her adımda yürüteci kaldırır, öne sürer, adım alır ve ağırlığını verir. Yürüyüşü yavaşlatır fakat en dengeli yürüyüş bu tip ile sağlanır. Kollarda kas zayıflığı olanlarda ve beyinciği tutan hastalıklarda yaşlıların bu yürüteci kullanmasında güçlükler yaşanabilir.

Hasta ayakta dururken el bileğinin vücuda değdiği yerin hizası belirlenir. Bu hiza baston ve yürüteç için önemli yüksekliktir. Bu aletlerin elciklerini bu yükseklikte tutarken dirsek 15 ile 30 derece arasında bükülü olmalıdır.
Koltuk altı tip (Aksillar) koltuk değneklerinini kullanırken değnek, ayağın yaklaşık
5 cm dışında ve 15 cm önünde durmalı, yastık destek noktası ise koltuk altının 4-5 cm altında olacak şekilde ölçü alınmalıdır. Dirsek 30 derece bükük olacak şekilde elcik kısmı aşağı ya da yukarı ayarlanmalıdır.
Ön kol destekli (Kanedyen) tipte ön kolu tutan parçası dirsekten 2,5-4 cm aşağıda olmalı, değnek ayağın yaklaşık 5 cm dışında ve 15 cm önünde durmalı, dirsek 15-30 derece arasında bükülü durmalıdır.
Platform tipte ön kol yere paralel ve dirsek 90 derecede durmalıdır.

Transfer araçları

Mobilite araçları

Bastonlar

Koltuk değnekleri

Yürüteçler

Tekerlekli sandalyeler

Skutırlar

Mobil Rampalar
Yaşlıların ev içi ve evleri dışında mobilitelerini sağlayan araçlarını kullanırken karşılarına çıkan engellerin (eşik, kaldırım, sokaktaki-otoparktaki dar su kanalları vb.) aşılmasında kullanılan hafif dayanıklı platformlardır.

Rehabilitasyon profesyonelleri-fizyoterapistler, ergoterapistler

Ofset Baston
Vücut yükü kollar vasıtası ile bu bastona aktarılmaya çalışılır. Diz ve kalça eklemindeki hastalıklarda ve sorunlarda kullanılır, tutacak kısmının ön tarafı kavislidir.

Platform Tip
Bireyin ön kolunu yatay olarak destekleyen yükün elden çok kolda taşıtılmasını sağlayan cihazlardır. Ağrılı, el kaslarının çok zayıfladığı hastalıklarda ve dirseğini düzeltemeyen kişilerde tercih edilebilir.

Dört Tekerlekli Yürüteç
Genellikle önde oturak veya eşya konulan göz içeren genelde fren mekanizması da olan yürüteçlerdir. Yaşlının vücut ağırlığının taşıtılması için tercih edilmez. Nefes darlığı ve kalp problemi olan yaşlılarda ihtiyaç hâlinde oturarak dinlenmeye ve elde taşınamayacak hafif yükleri taşımada tercih edilir. Denge ve zihinsel problemi olanların bu yürüteci kullanması uygun değildir.

Tekerlekli sandalye kullanan bireylere bakıldığında daha çok eklem sorunları, sinir sistemi hastalıkları, felçler, kemik yapı sorunları, ampütasyon, kalp akciğer sistemi yetersizlikleri tanıları olan yaşlılar görülmektedir.

Yaşlılarda mobilite ve transferin kolaylaştırılması; tıbbi yardımlar, çevresel düzenlemeler ve teknoloji kullanılması ile mümkün olur.