FİZİKSEL REHABİLİTASYON

Ağrı, kişinin hafızasına, beklentilerine ve duygusal yapısına göre değişiklikler gösteren, hoş olmayan duyusal bir deneyim olarak tanımlanabilir. Ağrı duyusu, nosiseptif ağrı veya nöropatik ağrı olarak meydana gelebilir. Nosiseptif ağrı, ağrı resöpterlerinin uyarılması sonucu oluşurken nöropatik ağrı, periferik ve santral sinir sisteminin patolojisinden kaynaklanır.

Hissedilen ağrının derecesi bireyin ağrı deneyimlerine, beklentilerine ve duyusal yapısına göre farklı olabilir. Ağrının algılanması ve tanımlanması ise kişiden kişiye göre değişiklik gösterir. Bunlar, algılama farklılığı, kişinin eğitim düzeyi, çevresel faktörler, bilişsel fonksiyonlar, sosyokültürel düzey, yaşam biçimi, psikolojik faktörler, ailesel faktörler, yaş olarak sıralanabilir.

Nörolojik problemlere de bağlı ağrı gelişebilir. Diabete bağlı gelişen duyu kaybı, sekonder miyopatiler (kas hastalıkları), sinir kökü irritasyonları bu problemlerden bazılarıdır.

Akut ağrı koruyucudur. Genellikle bir hastalık veya yaralanmanın sonucudur. Doku hasarı olduğu durumlarda uyarıcı ve yaşamı kurtaran önemi vardır.

Kronik ağrının fizyolojik, psikolojik ve sosyal etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler;

Ağrı değerlendirmesi sırasında aşağıdaki sorular sorulabilir;

Sözel Ağrı Skalası; Ağrıyı tanımlayan kelimelerden oluşur. Yaşlı hastanın ağrıyı tanımlamasını kolaylaştıracak terimler (batıcı, yakıcı, yanma, sancı, acı gibi) terimler kullanılarak bilgi alma kolaylaştırılır.

Mc Gill Ağrı Ölçeği içinde;

Sağlık personeli tarafından, yaşlı bireyin ağrı sorunu ile baş etmesi amacıyla, “ farmakolojik ve farmakolojik olmayan yöntemler” kullanılmaktadır. Farmakolojik yöntemler ilaç uygulamalarını içermektedir. Farmakolojik olmayan yöntemler ise fizyoterapi rehabilitasyon, cerrahi tedavi ve psikolojik tedavi yaklaşımlarından oluşmaktadır. Gerekli durumlarda farmakolojik olan ve farmakolojik olmayan yöntemler birbirleri ile birleştirilerek tedavi planlaması yapılmaktadır.

LAZER Uygulaması; Radyasyonun stimüle edilmesi ile ışığın kuvvetlendirilmesi sonucu oluşan terapatik etkiden faydalanılır. Tedavide çıkış güçleri düşük olan miliwatt ile ölçülebilen yumuşak soğuk lazerler kullanılır. Dokularda 5 cm derinliğe kadar etkili olan ışığın, hücrelerdeki kimyasal etkisine bağlı ATP üretimi artar ve doku iyileşmesi hızlanır. Kas iskelet sistemi ve eklem kaynaklı ağrıların tedavisinde uygulanır.

Yaşlı bireyler şikayetlerini ifade etme güçlüğü yaşadıklarından, sağlık hizmetlerinden faydalanmak açısından genç bireylere göre daha fazla sorun yaşarlar. Ağrı yakınması, yaşlılarda sıklıkla karşılaşılan bir sağlık sorunudur ancak yaşlılığın doğal parçası değildir. Ağrı problemi olan yaşlılar, sağlık durumlarını daha kötü olarak tanımlarlar ve ağrısız yaşlılara göre sağlık hizmetlerini daha fazla kullanırlar. Yaşlıların %70-80’i ağrı yaşadığını ifade etmektedir.  Yaşlı bireylerde oluşan ağrı sonucunda aktivite katılımı engellenir ve hareketler azalarak fonksiyonel kısıtlanmalar oluşur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Ağrı duyusu, nosiseptif ağrı veya nöropatik ağrı olarak meydana gelebilir. Nosiseptif ağrı, ağrı reseptörlerinin uyarılması sonucu oluşurken nöropatik ağrı, periferik ve santral sinir sisteminin patolojisinden kaynaklanır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yaşlı bireylerde görülen ağrı organ kökenli olduğunda mide ülseri, spastik kolon, hemoroid ve kanser gibi sorunlar ağrıyı oluşturabilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yaşlı bireylerde görülen kemik kökenli ağrılar osteoporoz (kemik erimesi) ve kırıklar sonucunda ortaya çıkabilir.  Doğru cevap E şıkkıdır.

Yaşlı bireylerde görülen eklem kökenli ağrılar romatoid artrit (eklem romatizması), osteoartrit (dejeneratif eklem hastalığı), servikal ve lumbal spondilozis (boyun ve bel bölgesinde kireçlenme) ile eklemleri tutan diğer hastalıklar sonucu gelişebilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yaşlı bireylerde görülen ağrı nörolojik problemlere bağlı olarak da gelişebilir. Diabete bağlı gelişen duyu kaybı, sekonder miyopatiler (kas hastalıkları), sinir kökü irritasyonları bu problemlerden bazılarıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yaşlılarda eklem ağrısı görülme oranı genç erişkinlere göre daha fazladır. Diş ve yüz
bölgesindeki ağrılar, karın bölgesi ve mide ağrıları da azalır. Akut visseral ağrıların da
şiddeti daha düşüktür. Yaşlılarda malign tümörlere eşlik eden visseral ağrıların, gençlerle
kıyaslandığında daha düşük şiddette olduğu görülmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Ağrı tedavisinde fizyoterapi rehabilitasyon yaklaşımlarında öncelikle ağrının kaynağına yönelik müdahaleler planlanır. Bunlar, termal ajanlar ile ısı tedavisi, ağrının azaltılması ve kontrol altına alınması için analjezik modaliteler, TENS, terapatik egzersizler, terapatik masaj, gevşeme teknikleri, eklem mobilizasyon ve manipülasyon teknikleri, ortotik desteklerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ağrı tedavisinde psikolojik yaklaşımlarda psikolojik tedavi ile dikkatin ağrıdan uzaklaştırılması sağlanarak ağrı algısı azaltılır. Bilişsel- davranışsal tedavi, biyofeedback, hipnoz ve meditasyon kronik ağrının tedavisinde en çok kullanılan psikolojik tedavi yaklaşımlarıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Biyofeedback, bireyin fizyolojik fonksiyonlarını elektronik cihaz ile eş zamanlı duruma getirerek görsel ve işitsel çıktı ile bireyin bu fonksiyonlarını geliştirmesi yöntemidir.
Biyofeedback cihazında kalp hızı, solunum, beyin dalgaları, yüzeyel kan dolaşımı, kas
gerilimi kaydedilen parametrelerdir. Kas gerilimden kaynaklanan, kronik gerilim baş ağrısı
olan yaşlı bireyler, biyofeedback yöntemi ile kaslarındaki gerilimi kontrol etmesi ve
ağrı ile baş edebilmesi öğretilmektedir. Doğru cevap E şıkkıdır.