FİZİKSEL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 2

Egzersiz; fiziksel uygunluğu korumak ve geliştirmek amacıyla planlı, yapılandırılmış
ve tekrarlı fiziksel aktivitedir

Fiziksel aktivite; büyük iskelet kaslarının kasılması ve enerji tüketimi sonucu ortaya
çıkan herhangi bir vücut hareketidir.

Fiziksel uygunluk; gün içerisinde temel ve ileri günlük yaşam becerilerini (öz bakım,
giyinme, beslenme, yürüme, merdiven inip-çıkma, alış veriş yapma, ev içi ve dışı diğer
aktiviteler) yorgunluk olmadan yapabilme, sosyal yaşama katılım ve hobileri için hâlâ
enerjisinin kalması yeteneğidir.

Fiziksel Aktivitenin Kısa Dönem Fizyolojik Yararları:
• Glukoz seviyesi; fiziksel aktivite kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcı olur.
• Hormon aktivitesi; fiziksel aktivite kalp hızı ve kan basıncını artıran hormon salınımını
(örneğin epinefrin) başlatır.
• Uyuma; fiziksel aktivite uyku kalitesini ve miktarını artırır.

Fiziksel Aktivitenin Uzun Dönem Fizyolojik Yararları:
• Solunum-dolaşım sistemi dayanıklılığı; doğru fiziksel eğitim sonrası kalp-dolaşım ve
solunum sistemi daha verimli çalışır. Aynı iş yükünü yaşlı birey daha az yorgunlukla
gerçekleştirir.
• Kas kuvvetlendirme; dirence karşı kasların çalışması kuvvet ve devamlılık sağlayarak
yaşlı bireyin bağımsızlığını sürdürür.
• Esneklik; egzersiz eklem hareket genişliği boyunca hareketi kolaylaştırır.
• Denge ve koordinasyon; yaşla ilişkili denge ve koordinasyondaki gerileme sonucu
gelişen düşme, yaşlı bireyler için önemli bir risk faktörü olup düzenli fiziksel aktivite ile
önlenmesi veya ötelenmesi mümkündür.
• Hareket hızı; genelde hareket ve tepki zamanı yaşla birlikte yavaşlar. Fiziksel aktivite
programına düzenli katılan yaşlılarda bu sıklıkla ötelenmektedir.
• Motor kontrol ve performans; düzenli fiziksel aktivite özel veya daha genel hareketler
için yaşla görülen kas kasılma kontrolündeki azalmayı önler veya geciktirir.

Fiziksel Aktivitenin Kısa Dönem Psikolojik Yararları:
• Gevşeme; uygun fiziksel aktivite gevşemeye yardımcı olur.
• Stres ve endişe; düzenli fiziksel aktivite stres ve endişeyi azaltabilir.
• Moral durumu; uygun fiziksel aktivite sonrası moralde yükselme olur.

Fiziksel Aktivitenin Kısa Dönem Sosyal Yararları:
• Yaşamı kontrol etme; aktif olmayan bir yaşam biçiminden ziyade uygun fiziksel aktivite
programı yaşlı bireyin toplumda daha aktif rol alarak katılımını artırır.
• Sosyal ve kültürel bütünleşme; özellikle küçük gruplar içerisinde yürütülen fiziksel
aktivite programları pek çok yaşlı birey için sosyal ve kültürel etkileşimi geliştirir.

65 yaş üstü bireylerin yaklaşık % 30’u her yıl düşme yaşarken bu yaşlıların yaklaşık % 50’si de birden fazla düşme şikâyetine sahiptir.

Esneklik; egzersiz eklem hareket genişliği boyunca hareketi kolaylaştırır. Bu özellik Fiziksel aktivitenin uzun dönem fizyolojik yararlarındandır.

Moral durumu; uygun fiziksel aktivite sonrası moralde yükselme olur, ifadesi fiziksek aktivitenin kısa dönem psikolojik yararlarındandır.

Esneklik egzersizi; esneklik eklemlerdeki muhtemel hareketlerin genişliği anlamında kullanılır.

Dirençli egzersiz; kas kuvveti orta yaşla birlikte yavaş yavaş azalma eğilimine girerken yaşlılık döneminde kas kitle kaybıyla kuvvette de azalma belirginleşir. Kas kuvvet ve dayanıklılığı günlük yaşam becerileri sırasında yaşlı bireyin işlevleri için gereklidir.

Günde 5000 adımdan az atan bir birey düşük aktif bir yaşam biçimine sahiptir.

Kalp yetmezliğinin ileri evresi problemi yaşanıyorsa, egzersiz programı kalıcı olarak yasaktır.

İstirahat kalp hızının dakikada 100 atım’dan fazla olması durumda aerobik egzersizi yapılmamalıdır.

Görme işlevini oluşturan unsurlardaki değişiklikler denge kaybı ve düşme oluşumuyla ilişkilidir. Yaşla birlikte değişen görme unsurları:

Dengeye ilişkin merkezî sinir sistemine geri bildirimde bulunan sorumlu merkezler; vestibuler sistem, görme organı ve proprioseptif sistemdir. Vestibuler sistem iç kulaktaki anatomik yapılar (semisirküler kanal ve otolit) baş-boyun pozisyonu hakkında, görme organı göz dış ortamda olup bitenler hakkında, proprioseptif sistemde vücuttaki kas, eklem, tendon (kasın kemiğe yapıştığı bölge, kasın uzantısı) gibi yapılardaki reseptörler vasıtasıyla vücudun bölümleri arasındaki iletişim ve hareketler hakkında beyine sürekli bilgiler gönderir.

Yaşlanmaya bağlı olarak vücudun yukarıda sıralanan alt sistem ve yapılarındaki işlev gerilemeleri (örneğin proprioseptif sistemin beyne gönderdiği titreşim hissine ilişkin bilgi 60 yaş sonrası % 10 azalırken 75 yaş sonrası % 50 azalma eğilimi göstermektedir) bireylerin denge performansını azaltarak düşme eğilimlerini artırmaktadır.

En sık karşılaşılan kırıklar, ön kol kemiği kırığı (radius uç bölgesi) diğer bir ifade ile colles’ kırığı ve kalça kemiği (femur) kırığıdır. Ön kol kemiği kırığı kol dışa doğru ve el üzerine düşme sonucu gerçekleşir (özellikle kaygan zeminde ortaya çıkan denge kaybı sırasında gerçekleşen düşme durumlarında). Kalça üzerine düşme sonucu gerçekleşen femur kırıklarının görülme sıklığı 65 yaş sonrası bireylerde keskin bir yükseliş eğilimi göstermektedir.

Düşme sonrası hareketsizliğe bağlı sağlık sorunları;

Temel günlük yaşam becerlerinde (giyinme, temizlik vb.) bağımlılık