FİZİKSEL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 5

Aşağıdaki liste, yaşlıların akut dönemde yaşam kalitelerinin artırılması için bakım hizmeti gerektiren sağlık problemlerini göstermektedir:
1. İnme (felç-hemipleji)
2. Omurga ve omurilik yaralanmaları
3. Organ kayıpları (amputasyon)
4. Kalça kemiği kırıkları
5. Kafa ve beyin yaralanmaları
6. Nörolojik hastalıklar (multiple skleroz, motor nöron hastalıkları, polinöropatiler,
kas hastalıkları ve Parkinson hastalığı)
7. Yanıklar
8. Romatizmal hastalıklar
9. Damarsal hastalıklar (eklem iltihabı ile birlikte seyredebilir).
10. Eklem hasarına neden olan hastalıklar [eklem kireçlenmeleri (diz, omuz, kalça,
boyun)
11. Protez eklem ameliyatları (Diz ve kalça eklem değişiklikleri)

İçsel faktörlere bağlı en önemli bası yarası nedenleri  aynı bölgeye uzun süreli bası olması, sürtünme, tahriş  ve nemdir.  İleri yaş, kansızlık, enfeksiyon, ciltte aşırı kuruluk, kas kütlesinde azalma, şeker hastalığı (diyabet) veya diğer kronik hastalıklar (böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, kalp yetmezliği, gibi), yetersiz beslenme, aşırı derecede zayıflık duyu kaybı (hissizlik) veya hareketsizlik ve bazı ilaçların yan etkileri (aşırı kortizon kullanımı gibi) dış faktörlere bağlı olarak görülen en önemli bası yarası nedenleridir.  Doğru cevap D'dir.

Bası yaraları anatomik doku kaybına göre 4 evrede incelenir: Evre 1: Basmakla solmayan kızarıklık vardır. Fakat cilt bütünlüğü bozulmamıştır. Evre 2: Derinin üst tabakasında kayıp vardır. Yara, pembe-kırmızı, kabuksuz ve yüzeyseldir. Yırtıklar veya henüz yırtılmamış şişlikler gözlenebilir. Evre 3: Ciltte tam kayıp vardır. Deri altı yağ dokusu görülür. Fakat kas, kemik, eklem tutulumu yoktur. Yarada kabuklanma olabilir. Evre 4: Ciltte tam kayıpla birlikte kemik, eklem, kas dokusunun etkilenimi vardır. Doku ölümleri gerçekleşir. Yara kısmında kabuklanma veya yaralar olabilir. Yaranın olduğu yerde sıklıkla boşluk veya oyuk vardır. Doğru cevap B'dir.

Evre 4: Ciltte tam kayıpla birlikte kemik, eklem, kas dokusunun etkilenimi vardır.
Doku ölümleri gerçekleşir. Yara kısmında kabuklanma veya yaralar olabilir. Yaranın olduğu yerde sıklıkla boşluk veya oyuk vardır.

Bakımevi ve hastanede yatan yaşlı hastalarda idrar tutamama şikayeti %50’lere
ulaşmaktadır.

I. 2 saat arayla hastanın pozisyonunun değiştirilmesi

II.Egzersiz uygulamalarının yapılması

III.Eğer alınmasında sakınca yoksa sıvı alımının artırılması

Üç madde de hastalarda kalp-damar sistemine ait problemlerin görülmemesi için yapılması gerekenlerdendir.

Yüksek tansiyon değiştirilebilir risk faktörüdür.

Cinsiyet değiştirilemez risk faktörleri arasında yer alır.

Yaşlanma sürecinde görme işlevleriyle ilgili çeşitli değişiklikler gerçekleşmektedir. Bunlar;
• Görme alanında azalma
• Görme keskinliğinde değişiklikler
• Gözde aydınlatma gereksiniminin artması
• Karanlık-aydınlık uyumunda gecikme
• Kontrastlığı artırma ihtiyacı
• Göz uyum gücünde azalma
• Renkli görme ve derinlik algısında değişiklikler olarak sıralanabilir.  Göz renginde değişiklik bunlar arasında yer almaz. Doğru cevap C'dir.

Görme keskinliğinde yaşlılık döneminde azalma nedenleri; lens kalınlığında artış ve esnekliğinde azalma, göz bebeği ve iriste değişiklikler olarak sıralanabilir. Ayrıca beyinde ve retinada bazı değişiklikler de görme keskinliğini azaltıcı rol oynamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yaşla birlikte lens kalınlaştıkça ve sarı renge dönüştükçe dalga boyu daha kısa olan renklere karşı hassasiyet azalmaktadır. Özellikle mavi, yeşil ve mor renkleri ayırt etme becerisi azalmaktadır. Hafif pastel renkleri ve tek renkleri ayırt etmek yaşlı bireylerde güç olabilir. Doğru cevap A'dır.

Yaşlılığa bağlı gelişen duyusal işitme kaybı ile cochlea organındaki duyusal saç hücrelerinin dejenerasyonu ve epithelial zayıflama sonucu yüksek frekanslı sesleri işitmede kayıp oluşur. Yaşlılığa bağlı gelişen sinirsel (nöral) işitme kaybı ise cochlea sinirindeki dejeneratif değişiklikler ve sinir yolağı boyunca bulunan sinir hücrelerindeki kayıplar sonucu gelişir. Doğru cevap D'dir.

Yaşla ilişkili işitme kaybı için risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir: 
• Alkol kullanma; diğer beslenme faktörleri ile etkileşime girebilir (özellikle B 12 vitamini).
• Aile öyküsü; işitme kaybının başlangıcı ve şiddetini etkileyebilir.
• Östrojen ve aldosteron hormonu; işitme kaybına karşı koruyucu olabilir.
• Progesteron hormonu riski artırabilir.
• Yasa dışı ilaç kullanımı; extacy işitme sinirleri için toksik etki oluşturabilir.
• Endüstriyel kimyasallar; özellikle toluene ve styrene.
• Erkek cinsiyet; erken yaşta başlangıç ileri yaşlarda şiddetli işitme kaybı riski.
• Tıbbi durumlar; şeker hastalığı (diabet), böbrek yetmezliği, aterosklerozis, bağışıklık sisteminin zayıflaması, kafa travmaları.
• İlaçlar; steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar, diüretikler, salisilatlar, asetaminophen.
• Gürültü; mesleki, serbest zaman ve askeri alanda oluşan sesler.
• Sigara kullanımı; işitme kaybı üzerinde küçük bir etkisi vardır.
• Vitamin alımı; B12, C, E veya beta karotenin işitme kaybı riskini azalttığına dair kanıt yok.
• Folik asit ve omega 3 yağ asitlerinin kullanımı yaşla ilişkili işitme kaybını yavaşlatabilir. Buna göre östrojen ve aldosteron hormonu; işitme kaybına karşı koruyucu olabilir. Doğru cevap D'dir

Yaşlılarda tat ve koku duyusunu pek çok faktör etkilemektedir
1. Nörolojik faktörler:
• Alzheimer hastalığı
• Yüz felci
• Yüz sinirinin bir dalında hasar (chorda tympani)
• Epilepsi
• Kafa travması
• Kronik alkol kullanımı ve uzun süreli aç kalma (korsakoff sendromu)
• Multiple sklerozis
• Parkinson hastalığı
• Tümör ve lezyonlar

Doğru cevap E'dir.

Tat tomurcukları, dilin ön kısmında yer alıp tatlı ve tuzlu tatlardan sorumludur ve ilk önce bu duyular körelmeye başlar. Daha güçlü tatlar bu körelmeye başlayan tatları uyarabilir ve bu nedenle yaşlı bireyler yiyeceklere daha fazla tuz ve şeker ilavesi yaparlar. Doğru cevap C'dir.

Yaşlı bireyler hipotermi riskine karşı bazı özel önlemlerin alınması gerekir. Bunlar;
• Oda ısısı en az 21˚C olmalıdır.
• Yaşlı bireye yeterli kıyafet giydirilmelidir (uzun içlikler).
• Yeterli beslenmesi sağlanmalı ve sıcak içecekler içirilmeli.
• Ortam ısısı dijital ısı ölçer ile takip edilmeli ve yaşlının kaldığı ortamda otomatik
devreye giren ısınma sistemi tercih edilmelidir.

Doğru cevap B'dir.

Dokunma duyusundaki değişiklikler yaşlıların diğer duyu sistemlerine (örneğin görme) bağımlılığını artırır. Yaşla birlikte deri ısısında duyusal değişiklikler daha az olup vücut ısısını düzenlemeyle ilgili problemler daha olasıdır. Yaşlı kişilerde el ve ayakların oldukça sıcak ve soğuk olması, gençlere kıyasla el ve ayaklarda ısı eşiğinin arttığını yansıtmaktadır. Yaşla birlikte ısıya hassasiyet azalmakta olup uzuvlarda hassasiyet özellikle ayaklarda daha fazladır. Yaşlı bireylerde ısı hassasiyeti gövdede uzuvlara kıyasla daha yavaştır. Doğru cevap E'dir.

Huzurevi ve bakım merkezlerindeki fiziki düzenlemede, giriş zemin seviyesinin üzerinde ise tekerlekli sandalye kullanıcıları için yapılacak rampa genişliği en az 90 cm, eğim
%5 olmalıdır. doğru cevap B'dir.

Ağrı, kişinin hafızasına, beklentilerine ve duygusal yapısına göre değişiklikler gösteren, hoş olmayan duyusal bir deneyim olarak tanımlanabilir. Ağrı duyusu, nosiseptif ağrı veya nöropatik ağrı olarak meydana gelebilir. Nosiseptif ağrı, ağrı resöpterlerinin uyarılması sonucu oluşurken nöropatik ağrı, periferik ve santral sinir sisteminin patolojisinden kaynaklanır.

Hissedilen ağrının derecesi bireyin ağrı deneyimlerine, beklentilerine ve duyusal yapısına göre farklı olabilir. Ağrının algılanması ve tanımlanması ise kişiden kişiye göre değişiklik gösterir. Bunlar, algılama farklılığı, kişinin eğitim düzeyi, çevresel faktörler, bilişsel fonksiyonlar, sosyokültürel düzey, yaşam biçimi, psikolojik faktörler, ailesel faktörler, yaş olarak sıralanabilir.