FİTOPATOLOJİ - Deneme Sınavı - 16

Enterobacteriaceae familyası içinde yer alan Erwinia cinsi bitki patojenleri bitkilerde yumuşak çürüklük, yanıklık ve solgunluk hastalıklarına neden olurlar. Bu cinse ait örnek türler şunlardır:

Erwinia amylovora: Elma ve Armutta Ateş Yanıklığı

Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum: Değişik Bitkilerde Yumuşak Çürüklük

Erwinia carotovora pv. atroseptica: Patateste Siyah Bacaklılık Hastalığı

Erwinia stewartii: Mısırda Bakteriyel Solgunluk

Erwinia tracheiphila: Kabakgillerde Solgunluk

Enerji ve karbon ihtiyaçlarını kimyasallardan sağlayan mikroorganizmalara kemoorganotrofik denir.

Sınıf 1: Firmibacteria-Birçoğu tek hücreli bakteriler Cins 1:Bacillus: Fide, fidelik ve yumrularda çürüklük, buğdayda beyaz çizgi hastalığına neden olur. Cins 2:Clostridium: Depolanmış yumrularda ve yapraklarda çürüklük yaparlar. Sınıf 2: Thallobacteria-Dallanmış bakteriler Cins 1: Arthrobacter : Çubuk ve küremsi şekillidirler. DNA’nın G+C içeriği %59- 70’dir. Bakteriyel yanıklığa sebep olur. Cins 2: Curtobacterium: Küçük düzensiz, Gram pozitif bakterilerdir. Lateral kamçılı veya hareketsizdirler. DNA’nın G+C içeriği % 68.3-75.2’dir. Fasulye ve di- ğer bitkilerde solgunluk yapar. Cins 3: Rhodococcus: Dallanmış çubuklardır ve Gram pozitif bakterilerdir. Aerobiktirler. DNA’nın G+C içeriği %63-72’dir. Bezelyede yassılaşma oluşturur. Cins 4: Streptomyces: 0.5-2.0 µm büyüklükte yaygın olarak dallanmış, hareketsiz hücreler zincir şeklinde gelişerek ipliksi misel benzeri yapı oluşturan ve aerobik solunum yapan Gram pozitif bakterilerdir. DNA’nın G+C%’si %69-78’dir. Patateste uyuz oluşturur. Cins 5: Clavibacter: Gram pozitif, pleomorfik çubuk, hareketsiz, aerobik bakterilerdir. DNA’nın G+C içeriği %70’dir. Bakteriyel solgunluk yaparlar.

Yaşam döngüsünde iki veya daha fazla farklı yapısal formda olma durumuna pleomorfik adı verilir.

Bazı bakteriler pektolitik enzim salgılamak suretiyle bitkilerin gövde, yumru, soğan, meyve gibi etli ve sulu organlarında yumuşak çürüklükler oluştururlar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Büyüklükleri 0.5-1.0x1.5-5.0 μm, çubuk şekilli, bir veya birkaç polar kamçılı, çoğunluğu beyaz renkli, bazısı sarı renkli koloni oluşturan Gram (-) bakterilerine Pseudomonas adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis domateste bakteriyel solgunluk ve kanser Hastalığıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Pseudomonaceae familyası içinde bulunan bitki patojeni cinslerine örnek olarak Pseudomonas, Xanthomonas, Acidovorax, Rhizobacter, Rhizomonas, Xylophilus verilebilir.

Mollicutes sınıfında yer alan ve hücre duvarı olmayan en küçük bakterilere fitoplazma adı verilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Rhizomonas gram negatif, çubuk şekilli, 0.43-0.53x0.92-1.34 μm boyutlarında, polar kamçılı veya  hareketsizdirler. Koloniler beyaz veya sarımsıdır. G+C içeriği %58-65’dir. Ortalama gelişme sıcaklığı yaklaşık 28-33 °C’dir. Sadece bir türü vardır.

 

Sınıf 1: Firmibacteria-Birçoğu tek hücreli bakteriler

Cins 1: Bacillus: Fide, fidelik ve yumrularda çürüklük, buğdayda beyaz çizgi hastalığına neden olur.

Patates Uyuzu Hastalığı (Streptomyces scabies): Patateslerde yaygın olarak görülen bir bakteriyel hastalıktır.

Pleoformik: Yaşam döngüsünde iki veya daha fazla farklı yapısal formda olmak.

Bitki bakteri hastalıkları ile mücadele oldukça zordur. Bakterilerle mücadelede dikkat edilmesi gereken hususları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ekim veya dikimden önce iyi bir toprak sterilizasyonu yapılmalıdır.

• Bitkisel üretim materyali temiz, sağlıklı ve sertifikalı olmalıdır.

• Tohumluk alınırken bakteriyel hastalıkların görülmediği alanlardan alınmalıdır.

• Hastalıklı bitki artıkları ortamdan uzaklaştırılıp yok edilmelidir veya yakılmalıdır.

• Sulama ve gübreleme gibi tarımsal uygulama işlemlerinde aşırıya kaçılmamalıdır.

• Konukçu sayısı sınırlı olan bakteriler için ekim nöbeti ve ürün rotasyonu önerilebilir.

• Hastalığa dayanıklı bitki çeşlitleri seçilmelidir. Kimyasal mücadelede bakır içerikli kimyasallar koruma amaçlı kullanılabilir. Bordo bulamacı ve hazır bakırlı preparatlardan birisi tercih edilebilir.

Bakteriler, bitkilere ba¤l› olarak yaflad›klar› gibi saprofitik olarak da yaflamlar›n›
sürdürürler. Bitkiye ba¤l› yaflam parazitik veya resident yaflam olarak görülür

BAKTER‹LER‹N YAYILMASI
Bakterilerde yay›lma uzun mesafeli yay›lma ve k›sa mesafeli yay›lma olmak üzere
iki flekilde olmaktad›r. ‹nsanlar, tohum ve vejetatif ço¤altma organlar› uzun mesafeli yay›lmay› sa¤larlar. K›sa mesafeli yay›lma ise tar›msal aletler, tar›m iflçileri, sulama suyu, böcekler, toz, polen, aerosoller gibi hava yolu ile olmaktad›r. Bakterilerin yay›lma flekillerini flu flekilde gruplayabiliriz:
Üretim Materyali ‹le Yay›lma
Bakteriyel etmenler baz› durumlarda yüzeysel olarak bazen de iletim demetleri yolu ile tohuma bulafl›rlar. Bunlar ertesi y›l tohumluk olarak kullan›ld›¤›nda hastal›kl› bitkiler oluflmakta ve di¤er sa¤lam bitkilere çeflitli yollarla hastal›¤› bulaflt›rabilmektedirler. Bakteriyel etmenle bulafl›k bitkilerden al›nan afl› kalemleri ve gözleri
de hastal›k etmenini tafl›yarak hastal›¤›n sa¤lam bitkilere yay›lmas›na neden olabilmektedir. Bunlar›n yan› s›ra hastal›kl› fidelerin, bulafl›k fideliklerden di¤er bölgelere nakledilmesiyle hastal›k etmenleri yeni alanlara tafl›narak yay›lmaktad›r.
Toprakla Bulaflma
Bakteriyel bitki hastal›k etmenlerinden baz›lar› toprakta saprofit olarak uzun y›llar
canl› kalmaktad›rlar. Böyle bulafl›k topraklara bitkiler ekildi¤inde veya dikildi¤inde bitkiler topraktaki hastal›k etmenleri ile hastalanabilmektedirler. Bu tür bulaflmalar daha çok bitki köklerinde hastal›k yapabilen bakteriyel etmenlerde görülür.
Di¤er Canl›larla Bulaflma
Çeflitli böcekler, akarlar ve nematodlar, bakteri ile bulafl›k bitkilerle beslenirken,
çeflitli organlar›na bulaflan bakterileri sa¤lam bitkilere tafl›yarak onlar› hastaland›rabilmekte ve tar›m alanlar›na yayabilmektedir.
Meteorolojik Faktörler
Rüzgâr, ya¤mur, dolu vb. meteorolojik etkenler bitkilerde mekaniksel etkilerle yaralanmalara neden olurlar. Bu yaralar da bakterilere girifl sa¤larlar. Ayr›ca bu faktörler bakteriyel hastal›k etmenlerini uzak mesafelere de tafl›rlar.

Baz› bakteriler pektolitik enzim salg›lamak suretiyle bitkilerin gövde, yumru, so¤an, meyve gibi etli ve sulu organlar›nda yumuflak çürüklükler olufltururlar

Kemolithotrof: ‹norganik
kimyasallar› enerji kayna¤›
olarak kullanan
mikroorganizmalara denir.

Kemoorganotrofik: Enerji ve
karbon ihtiyaçlar›n›
kimyasallardan sa¤layan
mikroorganizmalara denir.