FİTOPATOLOJİ - Deneme Sınavı - 5

Tylose Oluşumu

Bitkiler herhangi bir nedenle strese maruz kaldıklarında veya vasküler solgunluk patojenleri ile enfekte olduklarında ksilem borularında meydana gelen yapılardır. Ksilem kenarındaki canlı parankima hücrelerinin protoplastlarının aşırı gelişmesi ile oluşan ksilem borusu içinde bir kenardan diğer kenara kadar uzayan yastıkcık şeklindeki yapılardır. Bu oluşumlar patojenin yukarıya doğru yayılmasını engeller.

Sağlıklı bitki hücreleri üç kısımdan meydana gelir. Bunlar sırasıyla dıştan içe doğru; hücre duvarı, hücre zarı ve sitoplazmadır.

Bitkiler tarafından, patojenlerin ürettiği fitotoksinlerin detoksifikasyonunu katalize eden enzimler üretilir ise bitkiler bu patojene ve onun ürettiği toksine karşı dayanıklı olurlar. Yani, toksin parçalanarak toksik olmayan başka bileşikler haline dönüşür ve bu işleme detoksifikasyon adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Bitki gelişimini düzenleyen ve doğal olarak bitkide bulunan maddelere büyüme düzenleyicileri denilmektedir. Bunların en önemlileri oksinler (auxin), gibberellinler, sitokininler, etilen ve absisik asittir.

Bitkilerde doğal olarak oluşan oksin, indol asetik asittir (IAA) ve bitkide çeşitli fonksiyonlara sahiptir. Hücrelerde büyüme ve farklılaşmaya, yaprak dökümünün gecikmesine, meyve gelişiminin düzenlenmesine ve lateral kök oluşumunun teşvikine neden olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Saponin, sağlıklı bitkilerde yüksek düzeyde bulunan ve antifungal aktiviteye sahip bileşiklerdir. Kimyasal yapıları esas alındığında 4 gruba ayrılmaktadır. Saponinler membranlarında sterol içeren hücreleri parçalayabilmektedirler. Domateslerde tomatine, yulafta avenacin en bilinen saponinlerdendir. Doğru cevap E'dir.

Fenol ve fenol bileşiklerinin bir kısmı bitkilerde yapısal olarak mevcut iken diğer bir kısmı enfeksiyona tepki olarak oluşmaktadır. Fenoller glikosit ya da ester şeklinde bulunurlar. Doğru cevap B'dir.

Enfeksiyondan sonra oluşan yapısal faktörlerden biri olan hücre duvarı modifikasyonunun üç türü bulunmaktadır. Bunlar lignifikasyon, hidroksiprolince zengin glikoprotein (HRGPs) sentezi ve papilla oluşumudur. Bunlar arasında birçok bitki türünde hastalıklara karşı dayanıklılıkta önemli bir mekanizma olarak görülen lignifikasyon fungus, bakteri ve virüs gibi değişik organizmaların neden olduğu enfeksiyonlara bir tepki olarak meydana gelmektedir. Hücre duvarının odunlaşması sonucunda hücre duvarı mekaniksel olarak daha güçlü olacağından fungusların girişi ve fungal enzimlerin hücre duvarını eritmesi daha zorlaşır. Doğru cevap A'dır.

Histoloji savunma yapıları şunlardır; mantar tabakası, ayrıma tabakası, zamk birikimi ve tylose oluşumu. Papilla oluşumu ise hücre duvarı modifikasyonlarından biridir. Doğru cevap C'dir.

Büyüme düzenleyicilerinin etki mekanizması altında gösterilen maddeler şunlardır:

Doğru cevap E'dir.

Bitkiler normal gelişmelerini tamamla- yabilmek için azot, fosfor, potasyum, kükürt, demir, kalsiyum ve magnezyum gibi makro elementlere daha fazla ihtiyaç duyarlar. Bazı elementlere ise duydukları gereksinim daha azdır. Bu elementlere mikro elementler veya iz elementler adı verilir. Bunlar; mangan, bakır, çinko, molibden, bor, iyot, klor ve sodyumdur.

Cansız hastalık etmenlerini 4 ana başlık altında incelemek mümkündür. Bunlar; elverişsiz atmosfer koşulları, elverişsiz toprak koşulları, hatalı tarımsal işlemler ve çevre kirliliğidir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

''Kserofit bitkiler'' daha çok kurak koşullara adapte olmuş ve su ihtiyaçları fazla olmayan bitkilerdir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Kuraklıktan dolayı çok yıllık ağaçlarda “Valsa kanseri” inde ve ayçiçeklerinde “kömür çürüklüğü” nde artış görülür.

Kömür çürüklüğü: Macrophomina phaseolina adlı fungusun mısır, pamuk, soya gibi birçok kültür bitkisinin köklerinde oluşturduğu siyah renkli kök çürüklüğüdür.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Nem Fazlalığı
Ortamda nem fazlalığı da bitkilere zararlı etki yapar. Toprakta nem fazlalığı oksijen azlığı ile birlikte özellikle drenajı iyi olmayan arazilerde bitkilerde zayıf gelişme, sarı-açık yeşil yaprak oluşumu gibi belirtilere neden olur. Böyle bitkilerin kökleri yeterince oksijen alamadığı için kök hücrelerinin seçici geçirgenliği bozulur. Bunun sonucu köklere bazı toksik metaller girerek hücrelere zarar verir. 

Doğru cevap B şıkkıdır.

Bitkilerde yüksek ve düşük nemin etkilerinin yanı sıra sulama düzensizlikleri de önemli sorunlar oluşturur. Sulama düzensizlikleri kalsiyum noksanlığı ile beraber elmalarda “acı çukur” adı verilen meyve etinde kahverengi doku bozulmalarına neden olur. 

Doğru cevap E şıkkıdır.