FİTOPATOLOJİ - Deneme Sınavı - 14

Simptom: Bitkilerde bir hastalığın sonucu olarak gözlenen iç ve dış değişikliklerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Nekrotrof (Nekrotroph): Sadece ölü organik materyal üzerinde beslenen bir organizmayı ifade eder. Doğru cevap D seçeneğidir.

Vektör: Patojenlerin hasta bitkilerden sağlıklı bitkilere taşınmasında aktif görev alan organizmalar. Bazı böcekler, akarlar, nematodlar ve funguslar vektörlük yapmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İnokulasyon, patojen ile konukçu bitkinin temasa gelmesi olayıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Hastalık etmeninin konukçu bitki bünyesine girmesi penetrasyon olarak isimlendirilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Patojenin hassas bitki hücreleri veya dokusu ile doğrudan temasa gelip, konukçudan gıda maddeleri sağlamaya başlaması olayına enfeksiyon denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Virüsler, viroidler, mollikütler, protozoalar hücreler içinde bulunurlar ve hücreden hücreye plasmodesma (çoğul: plasmodesmata) ismi verilen kanallar ile geçerler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Epidemi: Herhangi bir hastalığın geniş alanlardaki bitkilerde yaygın ve şiddetli olarak ortaya çıkması, salgın hale geçmesi durumu.

Biyotrof (Biotroph); Sadece canlı organizmalar üzerinde yaşayabilen ve çoğalabilen bir organizmayı ifade eder.

Simptom: Bitkilerde bir hastalığın sonucu olarak gözlenen iç ve dış değişiklikler, belirti.

Hastalığın oluşumunda rol oynayan üç faktörün birbiri ile olan ilişkisi bir üçgen ile temsil edilmekte ve hastalık üçgeni olarak isimlendirilmektedir. Üçgenin her kenarı patojen, konukçu ve çevre faktörlerinden birini temsil etmektedir.

Hastalık devri;
• İnokulasyon,
• Penetrasyon,
• Enfeksiyon,
• Konukçu bitkide patojenin gelişmesi,
• Patojenin çoğalması,
• Patojenin yayılması,
• Kışlama,
olmak üzere yedi dönemden oluşmaktadır.

__________

Parazitizm

Appresorium; fungusun konukçu yüzeyine tutunmasında ve bitkiye penetrasyonunda görev yapan çim tüpü veya hifin ucunda oluşan şişkinlik.

Virüsler, viroidler, mollikütler, protozoalar hücreler içinde bulunurlar ve hücreden hücreye plasmodesma (çoğul: plasmodesmata) ismi verilen kanallar ile geçerler.

Bazı patojenlerde hastalık devri bir yılda veya bir vejetasyon döneminden diğerine bir tam döngü yapmaktadır. Bu tip patojenler tek döngülü hastalık devrine (monocyclic) sahiptir.

Kışlayan ve ilkbaharda ilk enfeksiyonları oluşturan inokulum primer inokulumdur. Primer inokulumun oluşturduğu enfeksiyon primer enfeksiyon olarak isimlendirilir. Primer enfeksiyon sonucu oluşan inokulum ise sekonder inokulum olup, bu inokulum sekonder enfeksiyonları oluşturur. Genel olarak primer inokulum ne kadar çok ve konukçu bitkiye ne kadar yakın ise hastalık şiddeti ve ürün kaybı o derece yüksek olur.

Zoospor: Kendi başına serbest su içerisinde hareket edebilen kamçılı fungus sporu.

Bir patojenin hastalığa neden olabilme yeteneğine patojenisite adı verilmektedir.

Virüsler, viroidler, protozoalar, mollikütler, bazı bakteriler, mildiyö, külleme ve pas hastalıklarına neden olan funguslar biyotrof (biotroph) özellik göstermekte, bir başka deyişle sadece doğada canlı konukçularda gelişip çoğalabilirler. Bu tip organizmalar obligat parazit olarak isimlendirilir.

Bazı obligat olmayan parazitler yaşam döngülerinin büyük bir kısmını parazit olarak konukçusunda geçirirken bazı şartlar altında ölü organik maddeler üzerinde saprofitik bir gelişim gösterebilir. Bu tip parazitler yarı biyotrof özellik gösterir ve fakültatif saprofit olarak isimlendirilirler. Nektrotrof (Nekrotroph) özellik gösteren obligat olmayan parazitlerin bir kısmı da yaşamlarının büyük bir kısmını ölü organik maddeler üzerinde geçirirken çeşitli şartlar altında canlı bitkilere saldırarak parazitik duruma geçebilirler. Bu tip organizmalar fakültatif parazit olarak adlandırılırlar.