FİNANSAL YÖNETİM

Proforma gelir tablosu hazırlarken bazı varsayımların yapılması gerekir. Bu noktada gelecek yılın satış tutarı içsel ve dışsal analizler sonucu yapılan tahminlere göre artacaktır.

Örneğin yılda 20.000 otomobil üreten bir firmanın birim değişken maliyeti 100 TL iken, 40.000 adet üreten bir firmanın birim değişken giderinin 50 TL’ye düşmesi ölçek ekonomisinden faydalanıldığını gösterir.

Başabaş analizi bir işletmenini sabit maliyetleri, değişken maliyetleri, satış hacmi ve kârları arasındaki ilişkileri inceleyen yönteme verilen isimdir. Bu analiz sayesinde bir işletmenin hangi satış hacminde kâra geçebileceği görülebileceği gibi, sabit ve değişken giderlerin kâr üzerindeki etkisinin de bir ölçüde anlaşılması sağlanacaktır.

Faaliyet Kaldıracı Derecesi (FAKD) bir işletmenin satışlarındaki değişimi ile Vergi ve Faiz Öncesi Kârlarındaki değişim (FVÖK) arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir göstergedir. FVÖK’daki yüzde değişimin satış veya çıktı hacmindeki yüzde değişime bölünmesiyle bulunur.

Toplam risk bir işletmede iş riski ile finansal riskin toplamından oluşmaktadır. İşletmelerin iş riskine ilaveten borçlanması finansal risklerini de arttırmaktadır. Sektör olarak incelendiğinde tarım işletmelerinde iş riski yüksektir. Bu gibi işletmeler ilaveten borçlanırlarsa çok yüksek toplam işletme riskine sahip olurlar. Özellikle devlet destekli düşük faizli kredilerle bu risk azaltılabilmektedir.

Toplam kaldıraç derecesi bir işletmenin satışlarındaki değişimin, hisse başına kârlardaki değişime etkisini ortaya koyan bir göstergedir.

Soruda verilenlere ek olarak kredi derecelendirme kuruluşlarının raporları ve işletmelerin kredi stoklarının incelenmesi, işletmelerin borç ödeme yeteneklerinin denetlenmesiyle ilgili olmaktadır.

Satışların tahmin edilmesi işletmelerin sadece kendi iç bilgileriyle değil aynı zamanda ekonomik ve sektör analizleri de içerir. Bu noktada satışların planlanmasında içsel ve dışsal bakış açıları geliştirilmiştir. Satışların çok iyimser olması ise işletmelerin aşırı kapasite ile çalışarak önemli zararlarla karşı karşıya kalmalarına neden olabilir.Diğer taraftan, kötümser fiyat tahminleri de iflletmelerin eksik kapasitede satış yapmalarına neden olacakt›r.

Seçenekler incelendiğinde şu yorumlar yapılabilir: üretim sistemlerinde esneklik düşük faaliyet kaldıracına sahip işletmelerde daha yüksektir. Faaliyet kaldıraç derecesi yükseldikçe FVÖK’ün de yükselmesi beklenir. Faaliyet kaldıraç derecesi düşük ise sabit giderler yüksek değildir. Faaliyet kaldıraç derecesi düşük olan işletmelerde satışların artması giderleri de arttırmaktadır.

Vergi ve faiz giderlerinden önceki gelirin (VFÖG) sıfır olması durumunda başabaş noktası şu şekilde hesaplanır: 

Burada sabit giderler SG, birim fiyat F ve birim değişken gider D ile gösterilmektedir.

Proforma finansal tablo hazırlarken gevşetilebilecek yada değiştirilebilecek varsayımlar işletmenin fazla (artık) kapasitesi, ölçek ekonomisi, zorunlu olarak yapılan büyük varlık yatırımları ve yönetim giderlerinden oluşmaktadır.

Bir işletmenin satışlarındaki değişimin hisse senedi başına kârlardaki değişime etkisini ortaya koyan göstergeye toplam kaldıraç derecesi denilmektedir.

İşletmelerde sabit giderler belirli dönemde üretim hacmine bağlı olarak değişiklik göstermeyen giderler olup üretim düzeyinden bağımsız olmaktadırlar. İşletmenin üretim hacmi arttıkça savit giderlerinin tutarı değişmez. Sabit giderlere örnek olarak işletmenin ödediği kiralar, finansman giderleri, amortismanlar, sigorta ve vergiler ile sürekli olarak çalışan yönetici maaşları verilebilir.

Finansal planlama işletmelerin yatırım, finanslama ve mevcut varlıklarını iyi bir şekilde yönetebilmeleri için satışlarını, gelirlerini, varlıklarını ve kaynaklarını tahmin etmeleri sürecidir. Yani finansal planlamanın temel amacı finansal tabloların tahmin edilmesidir. İşletmelerin finansal planlama yapma nedenleri geleceğe yönelik kararlar vermek, işletmenin gelecekteki finansal durumunu görebilmek, belirsizlikle ve çeşitli risklerle başa çıkabilmek, işletmenin finansal durumunu sık sık gözden geçirmek ve yeniden yorumlamak biçiminde sıralanmaktadır.

Finansal Hiyerarşi Teorisi’ne göre işletmeler iç finansmanı tercih ederler; işletmeler hedef temettü ödeme oranlarını yatırım fırsatlarına göre ayarlarlar; nakit akışı yatırım harcamaları ihtiyacından azsa işletmeler nakit hesabını yada portföydeki menkul kıymetleri nakte çevirirler; eğer bu kaynaklar yetmezse işletmeler dış kaynaklara yönelirler, öncelikle borç kullanır, sonra hisse senedine dönüştürülebilir bonolar gibi karma menkul kıymetler ihraç eder ve son olarak da hisse senedi çıkartarak kaynak sağlarlar.

Faiz giderinin F, faiz giderleri ve vergi öncesi kârın FVÖK, imtiyazlı hisse senedi temettü tutarının İHST ve vergi oranının ise V ile gösterilmesi durumunda finansal kaldıraç derecesi  şu şekilde hesaplanır:

Birim üretim miktarının Q, birim fiyatın P, birim değişken giderin D, sabit giderin SG ve faiz giderinin F olması durumunda toplam kaldıraç derecesi şu şekilde hesaplanır:

Faiz giderleri ve vergi öncesi kârın FVÖK, faiz giderinin F, vergi oranının V ve yıllık borç anapara taksitlerinin BT ile gösterilmesi durumunda borç servisi karşılama gücü oranı (BSKG) şu şekilde hesaplanır:

İşletmelerin borçlarını ödeme yeteneklerini değerlendirmek için kullanılan araçlar ödeme gücü oranları, sektör ortalamaları, yatırım uzmanlarının görüşleri, kredi derecelendirme kuruluşlarının raporları ve işletmelerin kredi skorlarıdır.

Finansal planlama; işletmelerin yatırım, finanslama ve mevcut varlıklarını iyi bir şekilde yönetebilmeleri için satışlarını, gelirlerini, varlıklarını ve kaynaklarını tahmin etmeleri sürecidir.