FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Cari oran, dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi ile hesaplanır. İşletmenin her bir liralık kısa vadeli borcuna karşılık kaç liralık dönen varlığı olduğunu gösterir. Cari oranın birden büyük olması beklenir. Cari oran birden büyükse dönen varlıklar kısa vadeli borçlardan fazla demektir. Her an pazarlanabilir menkul kıymetlerin kısa vadeli borçları ne ölçüde karşıladığını gösteren oran ise Nakit Oranıdır.

Cari oranın yeterli olup olmadığını gösteren bir çok faktör bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; dönen varlıkların yapısı ve dağılımı, mevsimlik hareketlerin etkisi, faaliyette bulunulan iş kolu ve bankalarla ilişkilerdir. Stok kontrol politikaları cari oranı etkileyen bir faktör değildir.

Nakit dönüş süresini etkileyen faktörlere ticari borç yükü, stok kontrol politikaları, alacakların tahsil politikası ve şirketlerin misyon ve vizyonları örnek olarak verilebilir. Şirket çalışan sayısı nakit dönüş süresini etkileyen faktörler arasında yer almaz.

Likidite oranına aynı zamanda asit test oranı denirken, nakit oranına da aynı zamanda disponsibilite oranı denir.

Kısa vadeli borç ödeme gücü, kısa vadeli borçların ödenebilme kapasitesinin ölçülmesiyle ilgili olduğundan kısa vadeli borçların yanı sıra kısa vadeli borçların ödenmesinin yapıldığı dönen varlıkların ve dönen varlıklarla kısa vadeli yabancı kaynakların arasındaki pozitif fark olan net çalışma sermayesinin de analiz edilmesini gerektirmektedir.

Net çalışma sermayesi, dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki pozitif farktır. Dolayısıyla dönen varlıklarda kısa vadeli yabancı kaynaklar düşüldükten sonra kalan fazlalık(nçs) pasif içinde kısa vadeli kaynaklar dışında kalan kaynaklar tarafından finanse edilmektedir. Bu durumda özkaynaklar ve varsa uzun vadeli yabancı kaynaklar nçs'nin finansman kaynağı olarak düşünülmelidir.

Kısa vadeli yabancı kaynakların dönen varlıkların yanısıra duran varlıkları da finanse edebilmesi için kısa vadeli yabancı kaynakların dönen varlıklardan büyük olması gerekmektedir. Bu durumda da işletmede net çalışma sermayesi noksanı ortaya çıkar.

Cari oranın 1’den küçük olması dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklardan küçük olduğu anlamındadır. Böyle bir durumda da işletmede net çalışma sermayesi noksanı oluşacaktır.

Brüt çalışma sermayesi, bir işletmenin • Peşin alışlar, gider ödemeleri, üretim ve satışlar şeklinde sıralanabilecek günlük faaliyetleri sürdürmesini, • Kısa vadeli borçları ödemesini sağlar.

Bir işletmenin kısa vadeli borç ödeme gücü karşılaştırmalı tablolar analiz tekniğine (yatay analiz) göre analiz edildiğinde dönen varlıklar ve kısa vadeli borçların zaman içinde göstermiş olduğu değişimler ele alınır.

Kısa vadeli borç ödeme gücünün analizinde ele alınacak kalemler çok sayıda yıla ait ise yani söz konusu kalemlerin uzun zaman içerisinde gösterdikleri eğilimler analiz edilmek istenirse eğilim yüzdeleri analiz tekniğine göre analiz yapılır.

Likidite oranları işletmenin parasal durumunu göstererek vadesi gelen borçların, ödenme olanaklarını saptamaya yardım eder.

Cari Oran= Dönen Varlıklar/ Kısa Vadeli Kaynaklar formülüne göre, Cari Oran= 5000/ 2500= 2 sonucu bulunur.

Nakit oranı, işletmenin bir anda satışları durduğu gibi alacakların tahsil edilememesi durumundaki borç ödeme gücünü gösterir.

Stok devir hızının çok yüksek olması tüketici taleplerinin zamanında karşılanamamasına neden olabilir.

Nakit dönüş süresi, işletmenin üretken kaynaklar için nakit harcama dönemi ile harcamaların nakit olarak tahsiline kadar geçen dönemi ifade eder.

Nakit dönüş süresini etkileyen bazı faktörler söz konusu olabilir. Bunlardan işletme içi faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir: • İşletmelerin satış tutarları ve satışların zamanla göstermiş olduğu eğilim, • Alacakların tahsil politikası, • Stok kontrol politikaları, • Yöneticilerin becerileri, vd.

Alacakların Devir Hızı = Net Satışlar/ Toplam Kısa Vadeli Ticari Alacaklar formülüne göre, Alacakların Devir Hızı = 7500/3000 = 2,5 sonucu bulunur.

Analiz açısından dönen varlıklar toplamına Brüt Çalışma (işletme) Sermayesi adı verilmektedir.

Bir işletmenin refah döneminde iş hacmi genişler ve çalışma sermayesi gereksinimi artar. Durgunluk döneminde ise sadece çok başarılı işletmeler stoklarını ve alacaklarını kısa sürede paraya çevirebilir. Bu bilgi konjonktür hareketlerini açıklamaktadır.