FİNANSAL MUHASEBE

Muhasebenin temel kavramlarından “kişilik” kavramı gereği; birinci kişi işletme, ikinci kişi ve kişiler işletme sahip veya sahipleri, üçüncü kişiler ise bunların dışında kalan (işletme dışındaki) kişilerdir.

Tek şahsa ait işletmelerde sermaye taahhüdü işlemi söz konusu olmadığından sermaye hesabının kalanı aynı zamanda ödenmiş sermayeyi gösterir.

Yılmaz Art 15.03.2021 tarihinde kurduğu işletmesine 15.000 TL’lik ticari mal koymuş ve
sermaye artırımına gitmiştir. Yılmaz Art kurduğu işletmeye 15.000 TL’lik nakit vererek sermaye artırımına gittiği için “500 Sermaye” hesabında 15.000 liralık artış hesabın alacak tarafına kaydedilmiştir. İşletmenin varlıklarında artış olduğu için “100 Kasa” hesabı 15.000 TL borçlandırılmıştır.

Sermaye Yedekleri; hisse senedi ihraç primleri, hisse senedi iptal kârları gibi sermaye hareketleri sonucunda oluşan, öz kaynakları işletme faaliyetleri sonucunda yaratılan kârın dışında artırabilen ve henüz sermayeye eklenmemiş tutarların kaydedildiği hesapların yer aldığı gruptur.

And Anonim Şirket 15.02.2021 tarihinde 500.000 TL tutarındaki sermaye taahhüdünü yerine
getirmeyen ortağın hisse senetlerini yönetim kurulu kararı ile iptal etmiştir. Şirket 01.03.2021 tarihinde
iptal edilen hisse senetlerinin yerine açık artırma ile yeni ortak almaya karar vermiştir. Yeni ortak belirtilen
ortaklık payı için 15.03.2021 tarihinde işletmenin banka hesabına 575.000 TL yatırarak şirkete ortak
olmuştur.

Şirketin 500.000 TL’lik sermaye artırımı ile ilgili taahhüt yeni ortak tarafından yerine getirildiği için
“501 Ödenmemiş Sermaye” hesabı 500.000 TL alacaklandırılmıştır. Şirket eski hisse senetlerinin satımından 575.000 TL para girişi sağladığı için varlıkları artmış ve “102 Bankalar” hesabının borç tarafına 575.000 TL kaydedilmiştir. Anonim şirket 500.000 TL nominal değerli eski ortağın hisse senetlerini
575.000 TL’ye sattığı için nominal değer ile satış fiyatı arasındaki 75.000 TL’lik fark, “521 Hisse Senedi
İptal Kârları” hesabının alacak tarafına kaydedilmiştir.

“54 Kâr Yedekleri”; kanun hükümleri uyarınca ayrılan birinci ve ikinci tertip yedek akçelerden oluşan yasal yedekleri, şirket ana sözleşme hükümleri çerçevesinde ayrılan yedek akçelerden oluşan statü yedeklerini ve işletmenin yetkili organlarınca ayrılması kararlaştırılan yedek akçelerin yer aldığı olağanüstü yedekler ile özel fonları içerir.

Kâr yedekleri ayrıldığında her zaman “570 Geçmiş Yıllar Kârları” hesabının borç tarafına kayıt yapılarak bu hesap azaltılır ya da kapatılır.

Makine yenilemek amacıyla satıldığından elde edilen 10.000 TL kâr tutarı gelir olarak kaydedilmeyip, “Yenileme Fonu” olarak “549 Özel Fonlar” hesabının alacak tarafına kaydedilmiştir.

bu varlıkla ilgili olarak ayrılmış olan amortisman tutarının izlendiği hesabın da kapatılması gerekir. “257
Birikmiş Amortismanlar” hesabı aktifte yer alan bir düzenleyici hesap olduğundan borç tarafına 80.000
TL kaydedilerek kapatılmıştır.

Geçmiş Yıllar Zararları
Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan dönem net zararlarının izlendiği hesaptır. “580
Geçmiş Yıllar Zararları” hesabı, önceki yıllara ait zarar tutarlarının; yedeklere, daha sonraki yılların kârlarına ya da sermayeye mahsup edilerek kapatılmasına kadar izlenmesi için oluşturulmuştur. Aktif karakterli pasifi düzenleyici bir hesap olduğu için öz kaynaklarda azalmayı temsil eder ve bilançoda öz kaynaklardan indirim (-) biçiminde gösterilir.

“590 Dönem Net Kârı” hesabı izleyen yılda “570 Geçmiş Yıllar Kârları” hesabına aktarılarak kapatılır.
Kâr yedekleri bölümünde ifade edildiği gibi kâr dağıtımı “570 Geçmiş Yıllar Kârları” hesabından yapılır.