FİNANSAL MUHASEBE

Dönen varlıklar, işletmenin kasada ve bankada tuttuğu paralarla, normal koşullarda 1 yıl içinde ya da işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlıklardır.

TDHP’de “10 Hazır Değerler” grubunda aşağıdaki hesaplar yer almaktadır.
10 HAZIR DEĞERLER
100 Kasa
101 Alınan Çekler
102 Bankalar
103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-)
108 Diğer Hazır Değerler

320 Satıcılar 10.000 TL Borç, 100 Kasa Alacak

AAA işletmesi Satıcı X şirketine  olan borcunu nakit olarak ödediğinden kasadaki parasında azalış olmuş ve bu azalışı “100 Kasa” hesabının alacak tarafına 10.000 TL olarak kaydetmiştir. İşletme borcunu ödediği
için borçlarında yani kaynaklarında bir azalış olmuştur. Bundan dolayı veresiye borçlarını kaydettiği “320 Satıcılar” hesabının borç tarafına 10.000 TL kaydedilmiştir.

Yabancı paralar, alış bedeli üzerinden kaydedilir. Yabancı paraların, alış bedelinden daha yüksek bir fiyatla kullanılmasından doğan kar tutarı “646 Kambiyo Kârları” hesabının alacak tarafına, alış bedelinin altında bir fiyatla kullanılmasından doğan zarar tutarı ise “656 Kambiyo Zararları” hesabının borç tarafına kaydedilir.

Varlığa Dayalı Menkul Kıymet: Çeşitli finansal kuruluşların alacakları karşılığında çıkardıkları menkul kıymetlerdir

Tahvil veya bonolar, devletin veya özel şirketlerin ödünç para temin etmek amacıyla çıkarmış oldukları borçlanma senetleridir. Tahvillerde vade bir yıldan fazla, bonolarda ise genellikle bir yıldan daha azdır. Özel sektörün çıkarmış olduğu tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir. Özel kesim tarafından çıkartılmış tahvil, senet ve bono şeklinde bir menkul kıymet edinildiğinde alış bedeli üzerinden “111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları” hesabının borç tarafına, menkul kıymetin herhangi bir nedenle elden çıkarılmasında ise aynı bedelle alacak tarafına kayıt yapılır. Bu tahvil, senet veya bonoları ellerinde bulunduranlar belli dönemlerde faiz geliri elde ederler.

“121 Alacak Senetleri” hesabı, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacakları kapsar. Hesabın borç tarafına; alınan bonolar, alınan poliçeler, hatır senedi alınması; alacak tarafına ise, tahsil edilen, üçüncü kişilere ciro edilen, iskonto ettirilen, değiştirilmek üzere iade edilen senetler ve şüpheli ya da değersiz alacak haline geldiği için cüzdandan çıkarılan senetler kaydedilir. Hesap ya borç kalanı verir ya da kalan vermez. Hesabın borç kalanı henüz tahsil edilmemiş olan alacak senetlerinin tutarını gösterir.

İşletmenin ihale için nakit teminat yatırması, nakit para tutarında azalış meydana getirdiğinden “100 Kasa” hesabının alacak tarafına 50.000 TL kaydedilmiştir. İşletme ihale için ödediği teminat tutarını, geri alma durumu olduğu için, bir varlık olarak “126 Verilen Depozito ve Teminatlar” hesabının borç tarafına 50.000 TL olarak kaydetmiştir.

TDHP’de “13 Diğer Alacaklar” grubunda, aşağıdaki hesaplar yer almaktadır.
13 DİĞER ALACAKLAR
131 Ortaklardan Alacaklar
132 İştiraklerden Alacaklar
133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
135 Personelden Alacaklar
136 Diğer Çeşitli Alacaklar
137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
138 Şüpheli Diğer Alacaklar
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)

İşletme çalışanı Ali' ye borç verdiğinde oluşan alacağını “135 Personelden Alacaklar” hesabının borç tarafına 1.000 TL olarak kaydetmiştir. Borç verdiğinde oluşan nakit para azalışını “100 Kasa” hesabının alacak tarafına 1.000 TL olarak kaydetmiştir. İşletme ilerleyen zamanlarda personelinden alacağını tahsil ettiğinde “135 Personelden Alacaklar” hesabını 1.000 TL alacaklandırarak kapatır. Tahsilat şekline bağlı olarak ilgilivarlık hesabının borç tarafına kayıt yapılır.