FİNANSAL KURUMLAR

Sistematik risk: Ekonomik, politik ve sosyal yaşamın yapısı ve değişkenliğinden kaynaklanır.

Pazar riski en kısa tanımı ile mal fiyatları, hisse senedi fiyatları, döviz kurları ve faiz oranlarındaki değişim nedeniyle bankanın net varlık değerindeki değişme.

Likidite riski, bir bankanın nakit çıkışlarını zamanında ve eksiksiz olarak karşılayacak düzeyde nakit mevcuduna ve nakit yaratabilecek yeteneğe sahip olamaması durumu.

Kredi riski: Banka müşterisinin yükümlülüğünü tamamen veya kısmen zamanında yerine getirmemesinden kaynaklanan durumu ifade eder.

Operasyonel risk: Bankanın tüm faaliyetlerindeki sistem, süreç, insan unsuru ve dış etkenler nedeniyle ortaya çıkar.

Stres testi, portföye değişik fiyat değişim ve korelasyon senaryoları uygulanarak portföy değerindeki değişimlerin gözlenmesine dayanan bir tekniktir.

Aktif Kârlılığı: bankaya fon sağlayanlar için hesaplanan kârlılık oranıdır.

Bütünsel bir yaklaşım olan CAMELS sermaye yapısı, aktif kalitesi, kazanç gücü, likidite gücü ve piyasa riski kriterlerine dayanan bir performans ölçüm yöntemidir.

Riske Göre Düzeltilmiş Performans Ölçütleri (RAPM}: Bankaların risk getiri ilişkisi temelinde performansının ölçülmesinde kullanılan getiri oranlarını kapsamaktadır.

RARORAC: Riske göre düzeltilmiş getirinin, riske göre düzeltilmiş sermayeye oranlamasıdır.

Bankaların karşılaştıkları temel riskler  kredi riski, likidite riski, faiz oranı riski kur riski, pazar riski ve ödeme gücü riskidir. Bunlardan pazar riski en kısa tanımı ile mal fiyatları, hisse senedi fiyatları, döviz kurları ve faiz oranlarındaki değişim nedeniyle bankanın net varlık değerindeki değişmedir.

Kredi riski, borç alanın borç ödeme performansının yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Bankanın kredi müşterisinin borç ödemedeki yetersizliği ya da isteksizliği sonucu kredi zararları ortaya çıkmaktadır. Genel anlamda kredi riski, bankaların kredi portföylerinin beklenen performansından sapma olarak ifade edilebilir.
Kredi riski, kredi alanın ödeme gücündeki değişme nedeniyle bankaların net varlık değerindeki değişme olarak da tanımlanabilir.

Bankalarda nakit giriş ve çıkışları eş anlı olsa, bankalarda likidite riski olmazdı. Likidite riski, bir bankanın nakit çıkışlarını zamanında ve eksiksiz olarak karşılayacak düzeyde nakit mevcuduna ve nakit yaratabilecek yeteneğe sahip olamaması durumu olarak tanımlanabilmektedir.

Likidite arzını oluşturan unsurlar şu şekildedir;

Likidite Arzı = Mevduat Geliri + Mevduat Dışı Gelirler + Müşterinin Borç Geri Ödemeleri + Varlık Satışı + Para Piyasasından Borçlanmalar

Kredi talepleri ise likidite talebini oluşturan unsurlardandır.

Basel II, bankalarda etkin risk yönetimini ve piyasa disiplinini geliştirmek, sermaye yeterliliği ölçümlerinin etkinliğini artırmak ve böylece sağlam ve etkin bir bankacılık sistemi oluşturmak ve finansal istikrara katkıda bulunmak için sunulmuştur. Basel II'de kredi ve piyasa riskinin yanısıra operasyonel risk de hesaba katılmaktadır.

Net faiz marjı, bir bankanın toplam faiz, gelir ve giderleri arasındaki farkın toplam getirili aktiflere oranlanmasıyla bulunan değerdir. Bu oran, bankanın getirili aktiflerinin kazandığı net birim faiz gelirini göstermektedir.

Özsermaye Çarpanı = Aktif Toplamı / Özsermaye oranıdır. Bu oran aynı zamanda firma aktiflerinin finansmanında borçların ağırlığını gösterdiği için finansal kaldıraç oranı olarak da bilinmektedir. Bu oranın yüksek olması özsermaye kârlılığını olumlu etkilemektedir.

Piyasa Riskine Duyarlılık (Sensitivity to Market Risk), CAMELS yöntemine en son eklenen kriterdir. Bu riski değerlendirmek için aşağıdaki oranlar kullanılabilmektedir:

Menkul kıymet cüzdanı / toplam aktifler

Menkul kıymet cüzdanı / toplam krediler

YP aktifler / YP pasifler

Net faiz geliri / toplam aktifler

Döviz pozisyonu / özkaynak

RORAC; riske göre düzeltilmiş sermayenin getirisi (Return on Risk Adjusted Capital-RORAC) olarak tanımlanmaktadır. Bu getiri oranında sadece sermaye riske göre düzeltilmektedir.

Faiz oranı riskinin göstergesi olarak, faize duyarlı varlıkların, faize duyarlı borçlara oranı kullanılmaktadır ve bu oran GAP oranı olarak bilinmektedir.