FİNANSAL KURUMLAR

Yatırım bankalarının işlevleri şu şekilde sıralanabilir;

     • Özelleştirme işlemlerinde aracılık yapmaktır.

Değişken ve sabit getirili menkul   değerlerin halka arzına aracılık “underwriting” olarak ifade edilir.

Bu kalkınma bankalarını 1988 yılına kadar kamu sermayeli üç banka takip etmiştir. Bu bankalar; 1933 yılında kurulan Belediyeler Bankası (1945 yılında İller Bankası ismini almıştır), 1975 yılında kurulan DESİYAP (1988 yılında Türkiye Kalkınma Bankası adını almıştır. 24 Ekim 2018 tarihinde Türkiye Kalkınma Bankası’nın ismi Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası olarak değiştirilmiştir.) 1987 yılında kurulan Türkiye İhracat Kredi Bankası (Türk Eximbank)’dır.

Yatırım bankaları, menkul değer ihraç ederek sermaye piyasalarından doğrudan kaynak sağlamaya çalışan şirketlere üç konuda danışmanlık yapmaktadır. Bunlar:

Halka arz işlemleri aracılık süreci üç aşamada gerçekleşir.

İkinci aşamada, yatırım bankasının yeni arz edilecek menkul değer için potansiyel müşteri kitlesini belirlemek için ön araştırma yapmasıdır. Bu aşama halka arz işleminin talep yönünü oluşturmaktadır.

Yatırım bankaları, firmaların birleşme ve devralma işlemlerinde (mergers and acquisitions)  faaliyet gösteren aracıların en önemlileridir. Birleşme ve devralma faaliyetleri üçe ayrılır:

I. Bir firmayı yönetecek oranda veya çoğunlukta hisselerinin satın alınması

II. Finansal yeniden yapılanma               

III. Firmaların iştiraklerini elden çıkarma  veya kısaca küçülme işlemleri

Kalkınma bankalarının işlevleri şu şekilde sıralanabilir;

- Yatırımların finanse edilmesinde kullanılabilecek sınırlı kaynakları ülke ekonomisi yararına olacak şekilde dağıtmak ve ülke kaynaklarının rasyonel kullanılmasını sağlamak,

- Geri kalmış bölgeler için fizibilite etütleri yaptırarak girişimcileri bu alanlara yönlendirmek,

-Yatırımcılara yatırım projelerinin hazırlanması ve uygulanması aşamasında bilgi desteği sağlamak,

-Yeni teknoloji ve ürünlerin geliştirilmesi için yapılan faaliyetlere destek sağlamak,

- Girişimcilerin yetersiz olduğu bölgelerde ve sektörlerde sanayi tesislerinin kurulmasına öncülük etmek için ortaklık kurmak veya kurulmuş ortaklıklara hisse senedi alarak iştirak etmek ve şirketin yönetiminde görev almak,

-Beş yıllık kalkınma hedeflerine uygun kredi politikaları belirlemek,

-Yabancı ülkelerden ekonomik ve teknik destek sağlamak ve işletmelerin bunlardan istifade etmesini sağlamak,

-Yabancı kalkınma bankalarından elde edilen fonların dağıtımını yapmak  ve projelerin uygulanmasını gözetmektir.

Kalkınma bankaları üç kategoride incelenebilir. Bunlar;

İslam Kalkınma Bankası (Islamic Development Bank-ISDB) üye ülkelerin ve Müslümanlara ait yörelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerini sağlamak amacıyla İslami kurallara uygun olarak kaynak sağlamayı hedeflemektedir. Banka kalkınma finansmanını faiz yükü olmadan, projelere sermaye iştiraki ve kâr-zarar ortaklığı yolu ile yapmaktadır. Arap Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonunun (AfESD) faaliyetlerini tamamlar. 1973 yılında İslam Konferansı Örgütü (Organisation of Islamic Conference-OIC)’nün bir toplantısında kurulmasına karar verilen              bankanın altı tür faaliyetinden bahsedilebilir.

Yatırım bankaları daha çok ikincil piyasada değil birincil piyasa işlemlerinde rol alırlar.

Gelişmekte olan ülkelere finansal destek vermek amacıyla kurulan ve günümüze kadar bu amacı sürdüren uluslararası kalkınma bankası Dünya Bankasıdır.

Kuruluş amaçları bölge ülkelerinin kalkınmalarını ve bütünleşmelerini sağlamak olan Bölgesel Kalkınma Bankaları bölgelerindeki kamu ve özel sektör kuruluşlarına ve hükümetlere düşük faizli orta ve uzun vadeli krediler sağlayarak ve danışmanlık hizmeti vererek katkı sağlamaktadırlar.

Türk Bankacılık Sisteminde kalkınma bankacılığı ve yatırım bankacılığı aynı grup içinde 3 grupta değerlendirilmektedir.

1925 yılında Türkiye Cumhuriyetinin ilk kalkınma bankası Sanayi ve Maadin Bankasıdır.

Türkiye’nin ilk özel sermayeli kalkınma bankası olan Türkiye Sınai Kalkınma Bankası 1950 yılında kurulmuştur.

Reel sektörün ihracata yönelik faaliyetlerini finanse eden kamusal sermayeli kalkınma bankası Eximbanktır.

İthalatı değil ihracatı teşvik etmek üzere ihracat kredi sigortası yapmak

Kurtuluş Savaşından sonra başlatılan kalkınma hamlesi çerçevesinde, şehir ve kasabaların yeniden imar ve inşası konusunda önemli görev ve sorumluluklar üstlenen İller Bankası Atatürk’ün talimatıyla Belediyelerin imar faaliyetlerini finanse etmek üzere 1933 yılında kurulmuştur.