FİNANSAL KURUMLAR

Türev araç: Değeri başka bir finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan
finansal araçlardır. Vadeli işlem (futures), opsiyon, forward ve swap sözleşmeleri türev araçlar arasındadır. Varantlar ise bir türev ürün olan opsiyonlara benzer olmakla birlikte vadesi daha uzun ve spot  piyasalarda işlem gören finansal enstrümanlardır.

Kaydi para yaratma özelliğine de sahip olan bu bankalar, topladıkları fonları sanayi ve ticari alanda faaliyet gösteren işletmeler başta olmak üzere, talep edenlerin genellikle kısa vadeli fon ihtiyaçlarını gidermek için kullandırmaktadırlar. Mevduat bankaları bazı durumlarda da işletmelere iştirak ederek, onların mülkiyetine ortak olmaktadırlar.

Türk bankacılık tarihine baktığımızda gelişim süreci Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine kadar uzanmaktadır. Ülkemizde gerçek anlamda ilk banka Tanzimat’ın ilanından sonra 1847’de İstanbul Bankası adıyla kurulmuştur. Osmanlı  İmparatorluğu’nda modern anlamdaki ilk mevduat bankası, yabancı sermaye tarafından (İngiliz) 1856’da kurulan Osmanlı Bankası’dır. Söz konusu banka, ülkemizde kurulan ilk emisyon bankasıdır. Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulmuş olan ilk ulusal sermayeli banka ise; Memleket Sandıkları’dır. İlk tarımsal kredi sandığı özelliği taşıyan kurum, 1861 yılında kurulmuştur. 1868 yılında tasarruf toplama amacıyla Emniyet Sandığı kurulmuş olup bir süre sonra her iki banka da 1888 yılında kurulan Ziraat Bankası ile birleştirilmiştir.

Mevduat bankalarının fonksiyonları, bankadaki çeşitli servislerin ya da faaliyetlerin bir bölümlenmesinden ibarettir. Bugüne kadar çeşitli şekillerde ayrıma tabi tutulmuş olan mevduat bankacılığının fonksiyonlarını genel olarak; finansal aracılık, kaynaklara akıcılık sağlama, kaynak kullanımının iyileştirilmesi, kaydi paranın yaratımı, ulusal ve  uluslararası ticaretin geliştirilmesi ve iktisat politikalarının uygulanmasında kolaylık sağlama gibi başlıklar altında sıralamak mümkündür. Mevduatların sigortalanmasının ise mevduat bankacılığının temel fonksiyonlarından biri olduğu söylenemez.

Banka parası da denilen kaydi para, hiçbir fiziksel yapıya sahip olmayan, sadece
bankaların hesaplarında alacak ve borç kaydı düşülmek suretiyle yaratılan bir değişim aracıdır. Bankalar, tasarruf sahiplerinin yatırdıkları vadesiz mevduatın bir kısmını karşılık olarak tutar, geri kalanını ise kredi olarak verirlerse, krediler mevduat yaratır ilkesine bağlı olarak, bu süreç içinde geri dönüş oranı kapsamında belirli bir kaydi para yaratmaktadırlar.

Mevduat bankalarının faaliyetleri için kullandığı temel fon kaynağını yabancı
kaynaklar, genellikle de mevduatlar oluşturur. Mevduat bankaları, mevduat toplayarak, tahvil ihraç ederek, Merkez Bankası ve diğer bankalardan borç alarak ve başka birtakım yöntemlerle yabancı kaynaklardan yararlanırlar. Sorunun A,B,C,D seçeneğinde verilen seçenekler bu yabancı kaynaklar içerisindeyken  E seçeneğindeki ''otofinansman'' işletmeler açısından bir yabancı kaynak değil öz kaynaktır.

Genel olarak sermaye bir firmanın pay sahipleri tarafından firmaya kuruluş aşamasında ya da daha sonra yapılan sermaye artırımlarında konulan ya da konulması taahhüt edilen paradır. Dağıtılmayıp firma bünyesinde alıkonulan kârlar, yasal ya da gönüllü olarak ayrılan yedek akçeler ve yedek akçe niteliğindeki karşılıklar öz kaynakların hesaplanmasında göz önüne alınır. Bunlardan başlangıçta ortaklar tarafından konulan paraya öz sermaye, kârların dağıtılmayarak oluşturulan fonlara  yedek sermaye ya da oto finansman denilmektedir. Öte yandan, sendikasyon kredileri, varlığa dayalı menkul kıymetler ve mevduatlar bankalar açısından  yabancı kaynak niteliğindeki fon kaynakları iken krediler fon kullanımı niteliğindeki işlemlerdir.

Niteliğine göre krediler; Nakdi krediler ve gayri nakdi krediler olarak ikiye ayrılır. Nakdi krediler; faiz ya da faiz ve komisyon karşılığında ödünç para verilmesi biçiminde kullandırılan kredilerdir. Bu tür krediler; iskonto, iştira, avans ve borçlu cari hesaplar olarak kullanılırlar. Gayrinakdi krediler; bir işin yapılması, bir borcun ödenmesi ya da bir yükümlülüğün yerine getirilmesi konusunda bankanın, alacağı bir ücret ya da komisyon karşılığında yükümlü adına taahhütte bulunması, ona kefil olması biçiminde kullandırılan kredilerdir. Gayrinakdi krediler, teminat mektubu kredisi, sair kefalet kredisi, ithal garantisi, tahvil garantisi, kabul kredisi, aval kredisi gibi türlere ayrılmaktadırlar

Veriliş amacına göre krediler; Yatırım, donatım (teçhizat) ve işletme kredileri olarak üçe ayrılır. Yatırım kredileri; işletmelere, bina ve tesislerinin yapımı için açılan kredilerdir. Bu tür krediler sabit değerlerin finansmanı amacıyla açıldığından, orta ya da uzun vadelidirler. Donatım (teçhizat) kredileri; işletmelere ait bina ve tesislerin genişletilmesi, yenilenmesi, modernleştirilmesi, makine ve teçhizat sağlanması için açılan kredilerdir. İşletme kredileri; işletmelerin üretim faaliyetlerini finanse etmek, döner sermaye gereksinimlerini karşılamak üzere açılan kredilerdir. Kısa ya da orta vadeli olabilen bu tür krediler, daha çok döner değerlerin yani kısa vadeli işletme gereksinimlerinin finansmanında kullanılır.

İş konusuna göre krediler; Ticari, sanayi, ihracat-ithalat, tarım, konut ve tüketici kredileri olarak altı gruba ayrılır. Ticari krediler; ticaretle uğraşan kişilere, bu işleri dolayısıyla doğacak finansman gereksinimleri için açılan kredilerdir.

Borç alınan paranın faizini ödemek için daha yüksek faiz ile borçlanmak ponzi finansman olarak adlandırılmaktadır.

Menkul kıymet yatırımları mevduat bankalarının fon kullanım alanlanlarından birisidir.

Genel olarak bir firmanın pay sahipleri tarafından firmaya kuruluş aşamasında ya da daha sonra yapılan sermaye artırımlarında konulan ya da konulması taahhüt edilen para özkaynaktır.

Kanunla kurulmuş döner sermayeli teşekküllere, mahkemelere, savcılıklara, icra ve iflas dairelerine, tereke hakimliklerine ve kanunla kurulmuş sosyal kurumlara ait mevduat resmi mevduattır.

Bloke paralar mevduat bankalarının fon kaynaklarındandır

Kredi kartlarinin ilk kez Amerka'da kullanıldığı kabul edilmektedir.

İşletmelere ait bina ve tesislerin genişletilmesi, yenilenmesi, modernleştirilmesi, makine ve teçhizat sağlanması için açılan kredilerdir donatım kredileridir.

Türkiye'de gerçek anlamda kurulan ilk banka İstanbul Bankası'dır.

İştira, gayri nakdi kredilerden değildir.

Bankaların ve özel kanunlara göre mevduat kabulüne yetkili kuruluşların birbirine yaptıkları mevduata bankalararası mevduat adı verilir.