FİNANSAL EKONOMİ

Finansal varlık; Çıkaran işletmelerin reel varlıkları ile bu varlıkların yaratacakları nakit üzerindeki hakları gösterir.

Varlıklar arasında seçim yapma sürecini etkileyen faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
• Servet
• Beklenen Getiri
• Risk
• Likidite
• Bilgi edinme maliyeti

Servet esnekliği değeri 1’den küçükse, söz konusu varlık “zorunlu”, 1’den büyükse “lüks” varlık kategorisinde değerlendirilebilir.

Likidite: Bir varlığın ciddi bir maliyet yüklenilmeksizin bir ödeme aracına dönüştürülme olanağı, diğer bir deyişle varlıkların istenildiği anda, gerçek değerinde paraya dönüşme özelliğidir.

Hisse senedinin gelecekte sağlayacağı tahmin edilen dönemsel kazançların belirli bir iskonto oranı ile iskonto edilerek toplanması işlemidir.

Hisse senetlerinin gerçek değerinin hesaplanmasında literatürde farklı modeller
kullanılmaktadır. Ancak uygulamada genel olarak dört modelin daha çok kullanıldığını görmekteyiz. Bunlar; “kar payı”, “fiyat kazanç oranı”, “piyasa değeri-defter değeri oranı” ve “piyasa değeri nakit akışı oranı” olarak sıralanmaktadır.

Nominal değer; tahvilin üzerinde yazılı değer olup ülkedeki yasal düzenlemelere göre buna sınır getirilebilmektedir.

Tahvilin piyasa değerinin piyasa faiz oranındaki dalgalanmalardan
etkilenmesinin temelinde vade esası yatmaktadır.

Bir özel işletme tahvilinin kupon faizi oranı ile aynı özellikteki bir devlet tahvilinin
kupon faizi arasındaki fark ödenmeme riski olarak adlandırılmaktadır.

Tahvil dereceleme kuruluşları piyasada işlem gören tahvilin güvenli olup olmadığını belirlemekte, söz konusu menkul kıymetleri ülke riski, politik risk, ekonomik risk, endüstri riski, firma riski ve sözleşme şartları açısından değerlendirmekte, analiz yapmaktadırlar.

Bu kapsamda varlıklar arasında seçim yapma sürecini etkileyen faktörler söz konusudur ve aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Servet

• Beklenen Getiri

• Risk

• Likidite

• Bilgi edinme maliyeti

Doğru cevap B' dir.

Servet Bir bireyin sahip olduğu tüm kaynaklar (varlıklar da dahil olmak üzere) servet olarak adlandırılır. Doğru cevap B' dir.

Benzer şekilde; servetteki %24’lük artış karşısında hisse senedi talebiniz %48 artarsa;

 Talebin Servet Esnekliği =0,48/ 0,24 = 2 

hisse senedi talebinin servet esnekliği 2 olacaktır.

Doğru cevap B' dir.

Servet esnekliği değeri 1’den küçükse, söz konusu varlık “zorunlu”, 1’den büyükse “lüks” varlık kategorisinde değerlendirilebilir. Gelişmiş ülkeler için yapılan hesaplamalarda hisse senetleri ve tahvillerin lüks varlık, nakit ve vadesiz mevduatların ise zorunlu varlık kategorisinde oldukları belirlenmiştir. Varlık ve servetteki artış oranlarının eşit olması durumu ise, birim esneklik olarak adlandırılmaktadır ve talebin servet esnekliği 1’e eşittir. Servetle varlık talebi arasında doğru yönlü bir ilişki vardır.

Doğru cevap C' dir.

Bir varlığın getirisi, bu varlığın elde tutulması ile elde edilen kazancı ifade etmektedir. Finansal varlıkları talep eden yatırımcılar, bu varlıkların türüne göre getiri beklemektedir. Getiriler faiz geliri, kâr payı ve finansal varlığın fiyatındaki artışın neden olacağı değerlerdir. Ancak söz konusu getiriler, bazen negatife dönebilir ve sonuç zarar da olabilir. Bir varlık satın alındığında, ilerideki değerinin ne olacağını tam olarak bilmek mümkün değildir ve kararımızı etkileyen unsur o varlıktan beklenen getiri düzeyidir. Bu bağlamda beklenen getiri, finansal varlıkların talebini etkileyen önemli unsurlardan biridir ve beklenen getiri ile varlık talebi arasında doğru yönlü bir ilişki söz konusudur. Karar süreci içinde; beklenen getirilerin pozitif olmasına bağlı olarak, diğer yatırım alternatifleri ile karşılaştırılır. Nispi olarak büyük oranda beklenen getiriye sahip varlığın seçilmesi ve doğal olarak o varlığın talebinin artması gerekir. Beklenen getiri, genellikle gerçekleşen getirilerin ağırlıklı ortalaması olarak ifade edilir. Burada sözü edilen ağırlıklar ise gerçekleşen getirilerin ortaya çıkma olasılığıdır. Formül olarak beklenen getiriyi aşağıdaki gibi ifade edebiliriz: Genellikle yatırımcılar, fiyatı ve getirisi istikrarlı olan finansal varlıklara yatırım yaparak risklerini minimize etmek isterler. Bilindiği gibi, finansal varlıkların getirisi, ekonominin, endüstrinin ve işletmenin durumundaki değişmelerle yakından ilgilidir. Yatırımcıların genel ekonomi hakkındaki tahminleri, varlıkların getirilerinin gerçekleşme olasılıklarını etkileyecektir. Burada sözü edilen beklenen getiri, alternatifler karşısında beklenen nispi getiri olduğu için, alternatif varlıkların beklenen getirisindeki değişime diğer varlıkların talebini de etkileyecektir. Örneğin: ekonomide iyimser beklentilerin hakim oldu¤u bir dönemde hisse senetlerinden beklenen getiri artabilir. Tahvillerden beklenen getiride bir değişiklik olmasa bile, tahvillerin hisse senetlerine göre beklenen nispi getirisi düşecek ve tahvil talebi azalacaktır. 

Doğru cevap E' dir.

Risk ve beklenen getiri, varlıkların talebini belirleyen temel faktörler arasında önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle; varlıklar arasında seçim yaparken, beklenen getiri kadar risk üzerinde de durmak gerekmektedir. Burada getiri, yatırıma tahsis edilen kaynakların karşılığında elde edileni gösterirken, risk de bu durumun gerçekleşme olasılığını göstermektedir. Diğer bir deyişle risk; bir varlığın getirisi ile ilgili belirsizliktir. Yatırımcının yapmış olduğu yatırımdan sağlayacağı getirinin beklenen getirinin altına düşme veya üstüne çıkma olasılığı söz konusudur. İşte bu olasılık yatırımcı açısından yapmış olduğu yatırımın riskini oluşturmaktadır. Buna göre risk gerçekleşen getirinin beklenen getiriden sapma olasılığı şeklinde de tanımlanabilir. Risk ile getiri aynı yönde bir ilişki içinde bulunmaktadır. Yapılan yatırımın riski arttıkça, yatırımdan beklenen getiri oranı da yüksek olmaktadır. Söz konusu riskin veya belirsizliğin artması varlığın fiyatındaki değişkenlikten (volatilite) kaynaklanır.

Standart sapma arttıkça değişkenlik artmakta ve varlığın riski de yükselmektedir. Riskten kaçınan bir yatırımcı, beklenen getirileri aynı olmasına karşın tercihini riski düşük olan varlıktan yana kullanacaktır. Teorik olarak riski seven yatırımcıların, diğer koşullar aynı iken, riski yüksek olan varlıkları tercih edecekleri tahmin edilse de, ekonomik birimlerin riskten kaçındığı gözlenmiştir. Bu nedenle, diğer koşullar değişmediği sürece, bir varlığın alternatifler arasında riskinin artması o varlığa olan talebi azaltacaktır. Bir başka deyişle; bir varlığın riski ile talep miktarı arasında ters yönlü bir ilişki söz konusudur.

Doğru cevap E' dir.

Bir varlığın ciddi bir maliyet yüklenilmeksizin bir ödeme aracına dönüştürülme olanağı, diğer bir deyişle varlıkların istenildiği anda, gerçek değerinde paraya dönüşme özelliği likiditedir.

Doğru cevap E' dir.

Bilgi edinme maliyeti; bir varlığı ihraç eden tarafın kredibilitesi ve faaliyetlerinin izlenmesi konularında harcanan kaynak ve zamandır. Doğru cevap D' dir.

Gerçek değer; işletmenin varlıkları, kârlılık durumu, dağıtılan kâr payı ve sermaye yapısı gibi faktörlere göre belirlenen hisse senedi değeridir.Doğru Cevap D'dir.

Nominal değer üzerinden dönemsel faiz tutarının hesaplanmasında kullanılan faiz oranı, tahvil çıkaran anonim şirketlerin veya kamu kurumunun borçlanma karşılığında ödemeye razı olduğu maliyetin oransal ifadesi olmakta ve bu orana da nominal faiz oranı veya kupon faiz oranı denilmektedir. Doğru cevap A' dır.