FİNANSAL EKONOMİ

b

b

a

a

A

Genel olarak faiz, bir üretim faktörü olan sermayenin üretimden aldığı pay veya sermayenin belli bir süre başkasına ödünç verilmesinin karşılığında ödenen bedel (fiyat) olarak tanımlanmaktadır.

Faizi bir karşılık olarak ele alırsak tüketimden vazgeçmenin (ertelemenin) yani tasarruf etmenin bir karşılığıdır.

Reel Faiz Oranı: Nominal faizin enflasyonla ilişkilendirilmiş şeklidir. Yani
beklenen enflasyona göre düzeltilmiş faiz oranıdır. Reel faiz, fiyat artışlarının nominal faizde yarattığı erozyonu ortaya koyduğu için, gerçek getirinin ifadesi olarak daha anlamlı sonuçlar üretmektedir. Bu anlamda reel faiz 

Nominal faiz - beklenen enflasyon oranı şeklinde fomüle edilir.

Klasik teoriye göre “reel” bir deşkken olarak kabul edilen faiz düzeyini belirleyen
faktörler, tasarruf ile yatırımlardır.

Klasik teoride faiz oranları, ekonomide tasarrufla yatırımları birbirine eşitleyen,
düzenleyici bir işlev görmektedir. Tasarruf arzı ile yatırım talebi faiz oranlarını birlikte oluşturmaktadır. Yani piyasa denge faiz oranlarının belirleyicisi tasarruf ve yatırım büyüklükleridir. Denge faiz oranı, tasarrufları yatırımlara eşitleyen faiz oranı olarak belirlenmektedir.

Bu durumda yatırımlar sabitken, tasarruflarda meydana gelecek bir artış denge faiz oranını düşürecektir.

Keynesyen Likidite tercihi teorisine göre, karşımıza üç farklı para talebi çıkmaktadır. Bunlar; “işlem amaçlı”, “ihtiyat amaçlı” ve “spekülasyon amaçlı” para talebi olarak sıralanmaktadır.

Keynesyen Para Talebi Teorisine göre para arzı artarsa, para talebi sabitken,
para arzı doğrusu paralel olarak sağa kayar ve denge faiz oranı düşer.

Ödünç verilebilir fonlar teorisine göre, ödünç verilebilir fonlar birincil ve ikincil piyasalarda alınıp satılır. Denge faiz oranı, ödünç verilebilir fon arzı (ÖVFA) ve ödünç verilebilir fon talebi (ÖVFT) tarafından belirlenir.

Faiz oranlarının yapısı; finansal varlıkların sahip oldukları risk, vade, vergi
ayrıcalıklar ve likitide gibi özelliklere bağlıdır. Bu faktörlerdeki farklılıklar varlıkların faiz oranlarını farklılaştıracaktır.

Likidite Primi Teorisini geliştirenlere göre, uzun vadeli finansal varlıkların likiditesi kısa vadeli finansal varlıkların likiditesine göre düşüktür. Ayrıca uzun vadeli yatırımlar, genel olarak kısa vadeli yatırımlardan daha risklidir. Çünkü uzun vadeli borçlanmalarda, borçlunun borcunu ödeyememe durumuna düıme olasılığı, süreye bağlı olarak artmaktadır. Bu yüzden vadeye bağlı olarak likidite primi farklı olacaktır.