FİNANSAL EKONOMİ - Deneme Sınavı - 23

Yanıtlardan sade B şıkkı yanlıştır.

Yatırım Fonu; Tasarruf sahiplerinden katılma belgeleri karşılığında topladıkları paralarla, belge sahipleri hesabına, hazine bonosu, hisse senedi, tahvil gibi menkul kıymetlerden ve kıymetli madenlerden oluşan portföyleri işletmek amacıyla kurulan mal varlığıdır.

Türkiye’de A tipi yatırım fonlarının portföylerinin en az aylık ortalama bazda, yüzde %25'i Türk şirketlerinin hisse senetlerinden oluşması gerekir.

SPK’ dan izin almış portföy yönetim şirketleri, aracı kurumlar ve yatırım bankaları portföy yöneticiliği faaliyetinde bulunmaya yetkili kurumlardır.

BDDK; Mevduat, katılım, kalkınma ve yatırım bankalarının, yabancı banka temsilciliklerinin, faktoring, finansal kiralama ve finansman şirketlerinin, finansal holding şirketlerinin ve varlık yönetim şirketlerinin kuruluş ve faaliyet izinlerinin verilmesinden ve bu kuruluşların düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan, düzenleyici ve denetleyici kurumdur.

SPK; Tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak, sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını sağlamak; tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını düzenlemek ve denetlemek gibi amaçlarla kurulmuş,  sermaye piyasasını düzenleyen ve denetleyen kamu kurumudur.

Bir gerçek kişinin, bir katılım bankasının aynı veya farklı şubelerinde birden fazla katılın veya özel cari hesabı bulunması halinde, gerçek kişiye ait tüm katılma ve özel cari hesapları toplamının 100 bin TL’ye ye kadar olan kısmı “Tasarruf Mevduatı ve Katılım Fonu Sigortası” kapsamındadır?

Finansal sistem kişi ve kurumların, piyasaların, araçların ve organizasyonların bir araya gelerek oluşturduğu ve fon fazlası olanların bugünkü tüketimlerinden vazgeçerek söz konusu tüketimlerini geleceğe kaydırmak karşılığında ek getiri elde edebileceği sistemdir. Bu nedenle sistemi özünü mevcut gelirin ya da satın alma gücünün gelecek gelir ya da satın alma gücüyle değiştirilmesi yatmaktadır.

Bireylerin ve kurumların tasarruf ederek bu tasarruflarını finansal sistemin unsurları aracılığıyla değerlendirmek istemesindeki temel sebep bugün gerçekleştirilen tasarruf nedeniyle vazgeçilen tüketim karşılığında gelecekte daha fazla tüketim yapabilme beklentisidir.

Finansal aracıların finansal sistem içerisindeki asli görevleri fon arz edenler ile fon talep edenler arasında köprü oluşturarak fon akışının hızlı ve minimum pürüzle gerçekleşmesini sağlamaktır. Finansal sistemin işleyişine ilişkin düzenlemeleri oluşturan ve uygulayan kurumlar finansal sistemin düzenleyici ve denetleyici kurumlarıdır. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Finansal araçlar, fonların aktarılması sırasında aktarılan fonlar üzerinde bir ortaklık hakkı doğuran ya da alacağı temsil eden yazılı belgelerdir.

Hemen her finansal sistemin fonksiyonları arasında tasarruf hacminin artırılması, ödemelerde kolaylık sağlanması, likidite sağlanması, kredi kullandırma imkanlarının artırılması, servet birikiminin sağlanması, politika oluşturulması, risk yönetimi ve kontrolü, enformasyon gibi hususlar bulunmaktadır. Finansal sistemin yatırımlar açısından fonksiyonu yapılması planlanan ya da arzulanan yatırımlar için uygun ortamın yaratılması olup yatırımların doğrudan artırılması ya da değiştirilmesi değildir. Bu nedenle doğru yanıt E seçeneği olmalıdır.

Finansal sistemin fonksiyonlarından enformasyon fonksiyonu özellikle fon talep edenler ve finansal varlıklar hakkında bilgi üreterek bunu fon arz edenlerin kullanımına sunmak ve bu şekilde doğru bir risk-getiri analizi yapılmasını sağlamaktır.

Enformasyon fonksiyonunda görülen bozulma sonucu ortaya çıkan asimetrik bilgi sorunu finansal piyasalarda ters seçim ve kötü niyet durumlarının ortaya çıkmasına yol açar. Risk, finansal her türlü işlemde zaten bulunan ve asimetrik bilgi ile sadece artış gösteren bir unsurdur. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Para ve sermaye piyasaları arasındaki ayrımın yapılmasında kullanılan temel faktör ya da kriter fon arz ve talebinin gerçekleşip sonlanması için gereken süredir. Genellikle 1 yıldan kısa olmak üzere kısa dönemli fon arz ve talebinin söz konusu olması durumunda para piyasalarından; uzun dönemli fon arz ve talebinin söz konusu olması durumunda ise sermaye piyasalarından bahsedilir. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Menkul kıymetleri birincil piyasadan satın alanlar bu kıymetleri nakde çevirmek istediklerinde menkul kıymeti edindikleri kurumlara doğrudan başvuramayabilirler. Çünkü menkul kıymeti oluşturan kurumlara hisse senetleri için hiçbir zaman, tahviller için ise vadeden önce nakde dönüşüm başvurusu yapılamaz. Bu nedenle ellerindeki menkul kıymetleri nakde çevirmek isteyenler diğer yatırımcılar arasında bu menkul kıymetlerin alım-satımını yapma yoluna giderler. İşte, bu alım-satım işlemlerinin gerçekleştirildiği piyasalara ikincil piyasalar adı verilir.

Organize piyasalar alıcıları ve satıcıları resmi olarak belirlenmiş fiziksel ortamlarda buluşturan ve işlemlerin gerçekleşmesi esnasında belirli kurum ve kuruluşlar aracılığıyla denetimlerin gerçekleştirildiği, kendine özgü kuralları bulunan piyasalardır. Serbest döviz piyasası bu özellikleri taşıyan bir piyasa olmadığından organize olmayan ya da tezgah üstü bir piyasa şeklindedir.

Kitabımızın ilgili ünitesinde Türkiye'de Finans Sektörünün aktif büyüklüğü 2007-2011 yılları arasında verilmiştir. Bu tablo günümüzde de benzer bir eğilim sergilemektedir ve Türk finans sektörü bankacılık ağırlıklı bir yapıya sahip olmaya devam etmektedir. Yukarıdaki yer alan şıklar kitabımızdaki tablo ile paralellik sergilemekte ve toplam pay alınan payların  büyükten küçüğe doğru dizilimini göstermektedir.

Katılım bankaları, mali sektörde bir yenilik olarak, faiz endişesi nedeniyle klasik bankalara gitmeyen fonları ekonomiye kazandırmak ve tasarruf sahiplerinin fonlarını güvenle saklamalarına ve değerlendirmelerine yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. Bu temel prensipler çerçevesinde faizsiz finansal kuruluşların fon toplama yöntemlerinden birisi özel cari hesaplardır. Özel cari hesaplar; istenildiğinde kısmen veya tamamen çekilebilme özelliği taşıyan, karşılığında hesap sahibine herhangi bir getiri ödenmeyen fonların oluşturduğu ve faizsiz bankaların vadesiz hesabı olarak tanımlanabilecek hesaplardır. Bir diğer fon toplama yöntemi ise katılma hesaplarıdır. Katılma hesabı; katılım bankalarına yatırılan fonların bu kurumlarca kullandırılmasından doğacak kâr veya zarara katılma sonucunu veren, karşılığında hesap sahibine önceden belirlenmiş herhangi bir getiri ödenmeyen ve anaparanın aynen geri ödenmesi garanti edilmeyen fonların oluşturduğu ve faizsiz bankaların vadeli hesabı olarak tanımlayabileceğimiz hesaplardır. Katılım banklarının geliştirdikleri başlıca kredi/fon kullandırma yöntemleri ise murahaba, mudaraba, muşaraka, icara ve salam gibi isimler altında toplanmaktadır. Bunlardan murabaha, peşin alım taksitle karlı satım işlemidir; mudaraba, temel olarak bir yatırım ortaklığı; muşaraka, bir kar-zarar paylaşımı; icara, geleneksel bankacılıktaki finansal kiralama işleminin karşılığı; salam ise, tarafların belirli bir malın anlaşma anında belirlenen ve tamamen ödenen bir fiyattan gelecekteki bir tarihte alım-satımı konusunda anlaştığı yöntemdir.

Doğru cevap Leasing yani finansal kiralama seçeneğidir. Leasing ya da finansal kiralama; Bir malın kira bedeli karşılığında her türlü kullanım hakkının kiracıya devredilmesini ve sözleşmede belirlenen değer üzerinden sözleşme süresi sonunda malın mülkiyetinin leasing firmasından kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Diğer bir deyişle, finansal kiralama, bir malın yatırımcı tarafından satın alınması yerine, bir finansal kiralama şirketi tarafından yatırımcıya kiralanması ve kira süresi bitiminde malın mülkiyetinin sembolik bir bedel karşılığında kiracıya geçmesidir.