FİLM VE VİDEO YAPIMI

Çevrinme ya da kayma hareketi, hareketin sonunda beklenen ya da hiç beklenmeyen bir durumu açığa çıkartır.

Kamera hareketleri pozisyon, açı, uzaklık ve konunun görünen miktarına bağlı olarak değişir. Kamera hareketleri temelde dört grupta ifade edilebilir. Bunlar: Çevrinme, Kaydırma, Yükselme-Alçalma, Optik Kaydırma.

Görselleştirme süreci içerisinde düşünüldüğünde kameranın görmesi ‘nasıl gördüğü’ ve ‘nereden gördüğü’ ile ilgilidir Konunun görüntü çerçevesi içerisinde nasıl yer alacağı ve ne kadar yer kaplayacağı, konuya bakış açısı (kamera açısı) ve kameranın konum noktası gibi bir dizi noktaya yanıt aranmaktadır. Kameranın bakışı açısından düşünüldüğünde kamera nesneye üç farklı konumdan bakmaktadır:  Göz seviyesi,  Alt açı, Üst açı.

Kaydırma çekimlerinde kameranın ve nesnelerin ara sıra durması olaya değişiklik katar, hatta sürekli olan bir hareketin tekdüzeliğini kırar. Eğer kamera ve oyuncu kaydırma sırasında geçici olarak duracaksa, genellikle ön planda, nesnelerin bulunduğu yerlerde durmaktan kaçınılmalıdır.

Nesne hareketi kamera hareketinin gizlenmesine yardımcı olur. Önce nesnenin hareket etmesini bekleyin, daha sonra kamera ile onu izleyin. Nesne durmadan önce kameranın hareketini durdurun. Bu durumda bekleyerek nesnenin bir süre daha hareket etmesini bekleyin.

Ayrıntı çekimler genellikle daha geniş ve büyük ayrıntılar ile perdeyi doldurmaktadır. Kamera oyuncunun yüzüne ya da nesne ayrıntılarına o kadar yaklaşır ki, terleyen bir an, tek bir gözün tepkileri ve titreyen eller gibi bölümler perdeyi veya ekranı kaplar. Asıl konu ve özneyi çevredeki olaylardan ayırmış oluruz. Bu çekim, çok özel durumları, bir tür ünlem işaretlerini ifade eder. Dramatik bir etki sağlar.

Hareket yanılsaması, bir mavi perde ya da projeksiyon perdesinin önüne oyuncu ya da nesnelerin yerleştirilmesi ile de gerçekleştirilebilir.

Kameranın temel kaydırma hareketlerinin yapılamadığı yerlerde çok daha rahat olanaklar sağlaması, kolay görüntüleme çözümleri sunması ve sıkışık yerlerde kameraman ile yer alabilmesi steadicam’i farklı bir yere yerleştirmiştir. Örneğin, merdivenlerden çıkarken çekim yapabilmek, plajda yürürken veya futbol stadı içerisinde hareketli şekilde oyunu takip edebilmede sıkça örneklerine rastlıyoruz.

Yukarı-Aşağı Çevrinme - Bir binanın aşağıdan yukarı görüntülenmesi.
Sola ve Sağa Çevrinme - Bir kişinin yürüyüşünün ve hareketlerinin takip edilmesi.
Diyagonal Çevrinme - Bir uçağın kalkış anı.

Omuz üstünden, yani sırtından gördüğümüz oyuncunun sırt planı neredeyse çerçevenin üçte birini kaplarken ön planı görünen oyuncunun oranı ise üçte iki olur. Bu durum aktarılmak istenen hisse göre de değiştirilebilir.

Kimi zaman yeterince görüntülenecek malzeme mümkün olmayabilir. Böyle durumlarda kameraman görüntü ürütme ve görüntüleme adına kendisi çözümler üretmeyi deneyebilir. Bu yaklaşımlardan birisi “ortamı görselleştirme” dir. Ortamı görselleştirme: Heyecanı yansıtan, yani titreyen elleri, gergin ayak sallamaları, gergin ifadeleri vurgulamak. Yüzlerin yakın veya detay çekimlerini, gölgeleri, bulutları, sesleri, vb. kullanmak.

Kamera açısı çekimin nesnesine kameranın belli bir açı ile bakmasıdır. Kamera açısı, kameranın konumlandırılması ile ortaya çıkar. Kameranın nesneye karşı aldığı göz seviyesi, üst açı ve alt açı konumlarıdır.

Kameranın bakışı açısından düşünüldüğünde, kamera nesneye üç farklı konumdan bakmaktadır: 1. Göz seviyesi, 2. Alt açı ve 3. Üst açı.

Kameranın konu içine girmesi ise kameranın tanıklık ettiği konuda seçtiği belli bir bölüme özenle bakması anlamına gelir. Bir başka deyişle, kameranın konuyu normal gözle görülemeyen bir açıdan görmesidir. Konunun belli bir kesitinin, yani detayının işlenmesi anlamına gelir.

Çekimlerde insanın ve diğerlerinin çekim ölçekleri ile sınıflandırılabilmesinde bazı sorunlar belirmiş, bu yüzden de “ekranda kapladıkları alanı” daha rahat tanımlayabilen ortak bir çözüm olarak çekim ölçekleri belirmiştir. Temelde, çekim ölçekleri üç grupta ifade edilebilir: 1. Genel çekim, 2. Orta çekim ve 3. Yakın çekim.

Göğüs çekim: Kişi göğüs seviyesinin bir parça üzerinden çerçeveye alınarak görüntülenir. Özellikle, belli bir kişinin röportaj içerisinde görüntülenmesinde sıkça kullanılan çekimlerdendir. Temelde, karakterleri tanıtmak için en iyi çekim ölçeği olarak değerlendirilebilir.

Kamera açısı ile izleyicinin bakış açısı ve göreceği alan belirlenir. İzleyicinin konuya yaklaşması, uzaklaşması, yukarıdan veya alçaktan bakması kamera açısı ile sağlanır. Zayıflık, güçlülük, mutluluk veya mutsuzluk gibi farklı psikolojik etkiler kamera açısının belirlenmesi ile ortaya konabilir.

Farklı kaynaklarda çeşitli gruplamalara rastlamakla beraber, kamera hareketleri temelde dört grupta ifade edilebilir. Bunlar: 1. Çevrinme, 2. Kaydırma, 3. Yükselme-Alçalma ve 4. Optik Kaydırma.

Kaydırma: Kameranın üstüne yerleştirildiği sehpa aracılığı ile “ileri-geri”, “sağa-sola” veya “yay” biçiminde yaptığı hareketleri içerir. İleri veya geri kaydırma; sağa veya sola kaydırma; sola yay (90 derecelik bir yay gibi) veya sağa yay yapmak olarak da ifade edilebilir. Kamera bu şekilde oyuncu veya nesnelerin etrafında, yanında, arkasında; yani belli bir düzleminde civarında kaydırma hareketi yapmış olur. Hareket, kameranın üçayak üzerinde, belli bir raya yerleştirilmesi veya tekerlekler üzerinde hareket ettirilmesiyle elde edilir.

Çekimi yapan kişi ile steadicam arasındaki bağ, çekimi yapan kişinin üzerine giydiği bir tür giysi-yelek ile sağlanır. Kameranın bağlı olduğu düzenek de bu kıyafet ile bağlantılıdır. Kamera bir tür hidrolik düzenek üstüne yerleştirilmiş hissini vermektedir. Merdivenlerden çıkarken çekim yapabilmek, plajda yürürken veya futbol stadı içerisinde hareketli şekilde oyunu takip edebilmede sıkça örneklerine rastlıyoruz.