FİLM VE VİDEO YAPIMI

Normal şartlarda saniyede 24 kare çekilen bir filmin her bir karesinin örtücü açısı 180 derece kullanıldığında saniyenin 1/48’zinde pozlanacaktır.

Doğru yanıt yükseltilir olacaktır. B, C ve E seçeneklerindeki ifadeler yanlıştır. A seçeneğindeki ifade ise, ışığın fazla geldiği ortanlarda gerçekleştirilir.

Yani fazla pozlama olmalıdır. İngilizcesi ise over-exposure’dur.

Işıklandırma ve pozlama teknikleri birbirinden ayrılamaz ve iç içe geçmiş tekniklerdir. Işıklandırma nesneleri görünür kılarken oluşturulmak istenen görüntünün aydınlık (luminance) seviyesini kontrol etmektir. Pozlama ise bu aydınlık seviyesinin belirlenmesidir. Başka bir tanımlamayla, film emülsiyonunun ya da videoda CCD alıcısının üzerine düşecek toplam ışık miktarının objektiften ne kadarının geçece-
ğinin belirlenmesidir. Böylece görüntü yönetmeni ya da kameraman pozlama sayesinde oluşturduğu görüntünün parlaklığını değiştirerek:
Oluşturmak istediği görüntünün aydınlatma tonlarının film malzemesi ya daCCD alıcısının sahip oldukları tonsal çeşitliliğin içinde kalmasını,
Belirli bir tonsal aralığın inandırıcı bir biçimde aktarılmasını,
Genel bir tonsal etki elde etmeyi sağlar.

Pozlamayı etkileyen bütün faktörler şöyle sıralanabilir:
Işık kaynağı, sahnenin özellikleri, filtre kullanımı, objektif ve diyafram,saniyede kullanılan kare sayısı ve örtücü açısı, görüntü malzemesinin duyarlılığı.

Işık ölçer ya da pozometre, bir sahnedeki ışık yoğunluğu değerlerini kesin bir şekilde ölçen hesaplayıcı bir alettir ve çekim esnasındaki pozlama değişkenlerini göz önünde bulundurarak uygun pozlamayı hesaplar. Nihayi olarak ışık ölçer, film hı-zı (film duyarlılığı) ve örtücü hızı (saniyedeki kare sayısı) ışık ölçere tanımlandıktan sonra düşen ışığın yoğunluğuna göre doğru pozlama için kullanılması gereken diyafram değerini verir. Böylece görüntü yönetmeni ya da kameramanın çekime başlamadan önceki kamera üzerindeki son düzenlemesi ışık ölçerin verdiği diyafram değerini kameraya (objektife) tanımlamaktır.

İki tür ışık ölçer vardır: Düşen ışık ölçer ve yansıyan ışık ölçer. Her ikiside çalışma sistemleri ve hesaplama biçimleri aynı olmasına karşın farklı ışık ölçümleri için kullanılır. Düşen ışık ölçer nesnelerin üzerine düşen ışık miktarını ölçmek için kullanılırken, yansıyan ışık ölçer nesneden yansıyan ışığı ölçmek için kullanılır. Yansıyan ışık ölçerin farklı bir türü olan spotmetre de daha dar alanlardan ölçüm yapmak için kullanılır.

Objektifin içinden geçen ışığın miktarını belirleyen sisteme denir. Pozlamayı belirleyen son aşamadır ve ışık ölçer hesaplamasındaki f / değeri olarak belirlenen sonuç değerdir. Yani bundan önceki ilk iki değer (pozlama süresi ve film hızı) ışık ölçere tanımlandıktan sonra ışık yoğunluğuna göre ışık ölçerin en uygun pozlama için hesapladığı f / değeridir.

Genellikle film çekimi sırasında dengeleme konusunda ışık fazlalığından değil, azlığından zora düşülür. Çünkü fazla olan ışık yoğunluğunu düşürülmesi için görüntü yönetmenlerinin en büyük yardımcısı yoğunluk filtresi (ND) kullanımıdır. Ancak gece düşük ışık koşulları altında çekim yapma zorunluluğu, ışık kaynaklarının yetersizliği ya da var olan ışık kaynaklarının mesafe olarak uzak konumlandırılması zorunluluğu neticesinde ortaya çıkacak düşük ışık yoğunluğu film duyarlılığının yükseltilmesinin sebeplerindendir.

Filmin hesaplanan doğru pozlama değerinden daha fazla ışık almasına “fazla pozlama (over-exposure)” denir. Yani bu diyafram açıklığının hesaplanandan daha açık olması anlamına gelmektedir. Bu durumda ortaya çıkacak görüntü normalden daha parlak demektir. Görüntünün parlak alanları beyaza doğru gitmektedir. Ancak bu her zaman yanlış pozlama anlamı da taşımamaktadır. Kimi zaman fazla pozlama hem estetik hem de içerik olarak anlamın taşıyıcısı konumunda da olabilir. Fazla pozlama durumunda görüntüde şu değişiklikler olur:
Daha az gren
Fazla doymuş renkler
Kuvvetli siyah
Yüksek kontrast

Video kameralarda doğru pozlama zoom objektifini, kamera içi ışık ölçerin, otomatik diyaframın ve manuel diyafram kontrolünün kombinasyonu neticesinde ortaya çıkar.

Görüntü yönetmeni seçeceği diyafram değerine bağlı olarak ışık yoğunluğunu belirlemeli ve kontrastlık oranına göre de ihtiyaç duyduğu ışıkları seçmeli ve konumlandırmalıdır. Eğer ışık kaynakları konusunda fazla seçeneği yoksa bu durumda elindeki ışık kaynaklarını kullanarak başta diyafram olmak üzere diğer değişkenlerde de değişiklik yapabilir.

Tüm ışık ölçerler 180 derecelik örtücü açısına göre kalibre edildiği için pozlama süreleri bu örtücüye göre belirlenir. Ancak, örneğin, 90 derecelik bir örtücü kullanılıyorsa pozlama süresi değişecek ve saniyede 24 kare pozlama için süre 1/2 oranında azalacaktır. Pozlama süresi pozlama hesaplamasına başlamadan önce ışık ölçer üzerinde tanımlanması gereken iki değişkenden biridir.

Pozlamayı Etkileyen Faktörler:

Işık ölçer ya da pozometre, bir sahnedeki ışık yoğunluğu değerlerini kesin bir şekilde ölçen hesaplayıcı bir alettir ve çekim esnasındaki pozlama değişkenlerini göz önünde bulundurarak uygun pozlamayı hesaplar.

Fotometrik sensör ile bir ışık kaynağına ya da nesnelerden yansıyan ışığa doğru tutulduğunda ve hesaplama butonuna basıldığında olması gereken diyafram f/ değeri vererek ölçüm yapılır.

Yansıyan ışık ölçerlerin daha çok film setlerinde kullanılan önemli bir çeşidi de “spotmetre”dir. içinde dar açılı bir lens olan bu yansıyan ışık ölçer genellikle 1 derecelik bir açıyla çok dar alanların ışık yoğunlukları ve parlaklıklarını ölçmek için kullanılır.

Pozlama değerinin hesaplanması sırasında pozlamayı doğrudan etkileyen dört değişken vardır: Pozlama süresi, filmin hızı (duyarlılığı), diyafram ve ışık yoğunluğu.

Diyafram: Objektifin içinden geçen ışığın miktarını belirleyen sisteme denir.

Tüm ışık ölçerler 180 derecelik örtücü açısına göre kalibre edildiği için pozlama süreleri bu örtücüye göre belirlenir.