FİLM VE VİDEO YAPIMI

Yapım öncesi aşmada, her hangi bir film çekme düşüncesi doğar, bunun için gerekli para sağlanır. Bu aşmada yönetmen hem senaryo yazarı hem yapımcı olabilir ya da yönetmen bir fikrin sahibi olabilir ve senaryo yazarı ile çalışabilir. Bu aşamada iki görev önemli hale gelir: Yapımcı ve senaryo yazarı. Yapımcının başlıca görevleri finans ve organizasyondur. O bir “bağımsız” yapımcı olabilir, film projelerini keşfeder ve yapım şirketlerini ya da dağıtımcıları filmi finanse etmek için ikna etmeye çalışır. Yapımcı senaryo yazımı süreci boyunca projeye finansal destek sağlar ve filmde çalışacak personel ile ön görüşmeler yapar.

Yunancadan gelen sinopsis sözcüğü bir bakışta okunabilen demektir. Fransa’da bu sözcük olayın ve kişilerin 1-3 sayfalık bir özeti anlamında kullanılır. Bu özette diyaloglar yer almaz. Sinopsis çeşitli yatırımcılar, yapımcılar ve dağıtıcılar için ön bilgi amaçlı yapılmaktadır. Bunun dışında tanıtım aracı olarak da kullanılmaktadır.

Film öyküsünün çatısı olan öyküleme (dramatik yapı) tamamen geliştirim senaryosunda kurulur. Ortaya çıkan metin, tamamlanan bir filmde yer alacak görüntülerin, sözcüklerle kâğıt üzerinde anlatımı ve bu anlatımın sinemanın gerektirdiği koşullara uygunluğudur. Geliştirim senaryosu 15-45 sayfa uzunluğunda, geniş zaman kipiyle ve üçüncü kişi ağzından anlatılan bir metindir. Geliştirimde konunun gelişme ve çatışma noktaları belli olur.

Geliştirim senaryosunda kişiler özellikleriyle tanıtılır, kişiler ve onların ortaya koyduğu olaylar irdelenir. Eğer çok gerekli ise konuşma örgüsünün (diyalog) en önemlileri yazılır. Ele alınan öykünün özetteki gibi yalnızca ana hatları değil, ikincil derecedeki gelişmeleri de belli olur. Her anlatım, her cümle, filmdeki görüntülere uygun olacak biçimde yazılır. Edebi süslemelere gerek yoktur. Bu aşmada yapımcı için önemli olan tahmini bütçe ortaya çıkartılır. Yapımcı geliştirim senaryosu ile aldığı bilgilerle ekibi ve teknik malzemeleri hazırlamaya başlar. Senaryo yazarı bu aşmayı da bitirdikten sonra senaryonun yazımına geçer.

Çekim Senaryosu senaryo çalışmasının son evresidir. Senaryo yazarı ile yönetmen ya da yalnızca yönetmen çekim senaryosunu oluşturmaya başlar. Filme dönüşecek metnin çekilmesine temel olacak tüm bilgiler bu aşamada, çekim senaryosunda yer alır. Çekim senaryosu, senaryonun film yapım tekniğine göre düzenlenmesidir. Bu metinde ayrımlar (sekans), sahne ve çekimlere bölünerek verilir. Çekim senaryosunda görüntülerin içeriği, oyuncuların hareketleri, konuşmaların ve diğer seslerin yazılmasıdır. Bunlar arasında da kamera devinim ve çekim ölçeklerinin yer alması gerekir. Senaryo sayfasında yer alan görsel bildirimler, yönetmeni ilgilendiren tüm bilgileri kapsar. Bu bilgiler aynı zamanda çekimde görevli olanların, çekim anında yapacakları her şeyi içerir. Herhangi bir çekim senaryosuna bakıldığında, önce kimi yatay çizgiler dikkati çeker. Bu çizgilerin üstünde sırayla bir rakam, bazı yer adları yer alır. Senaryoda görülen her yatay çizginin üstünde yer alan rakamlar ve yazılar, ilgili olduğu çekimlerle ilgili derli toplu ve özet bilgileri verir.

Çalışma tablosunda genel olarak şunlar bulunur:
Filmin adı, yönetmeni, tarih (Filmin çekilmesine başlandığı günden bitimine kadar ki bütün günler çizelge halinde yer alır. Çalışılmayan günler, çekim günlerinden dikey sütunlar boyunca eğik çizgilerle ayrılır.)
Çekimin niteliği (nerede, hangi saatte, hangi düzlükte çalışılacağı) • Çekim (Dekorların sırası, her dekor içinde geçen sahneler, her dekordaki çekimde yer alan çekim sayısı, her çekim gününün tahmin edilen çekim süresi)
Oyuncular (Başrol oyuncuları, ikinci derecedeki oyuncular, figüranların hangi gün çalışacakları) Çalışma tablosunda ayrıca önemli sahne donatımı, çeşitli teknik açıklamalarla ilgili sütunlar da bulunabilir.

Tiyatro için oyuncunun, sinema için yönetmenin, televizyon için ise yapımcının aracı denir. Gerçekte bu üç araç da bir ekip çalışmasını gerektirir. Her birinde de ürünün ortaya çıkmasına çok sayıda farklı, beceri ve uzmanlık sahibi insan ortaklaş katkıda bulunur. Ekip elemanlarından her hangi birinin hatası ürüne yansır. Ne var ki, tiyatroda oyuncu, sinemada yönetmen, televizyonda ise yapımcı oyun, film ya da program mesajının izler kitleye ulaşmasını sağlayan özsel rolleri üstlenmişlerdir. Bir televizyon programının yapımında bir çok insan görev alırken, çoğu ekip elemanı programa ancak uzmanlık ve becerilerine gerek duyulduğunda katılırlar, görevlerini yaparlar ve katkıları bittiğinde programı terk ederler. Sadece yapımcı ve yapımcıya yardımcı olan bazı elemanlar programın daha kuluçka döneminden yayınına ve dağıtımına kadar işlerini sürdürürler. Yapımcı programa bir süreklilik ve birlik duygusu verecek olan kişidir; çünkü programın birbirinden farklı tüm parçalarının sonunda birbirleriyle nasıl uyumlandırılacağını düşünen, tasarlayan ve bilen sadece odur. Yönetmenin bir televizyon programındaki görevi yapımcının program kavramını bir televizyon programına dönüştürmektir. Dolayısıyla, televizyon yönetmeninin çalışması film yönetmeninin çalışmasına benzemekle birlikte ikisi arasında önemli bir fark vardır: sinemada yönetmen filmin yaratıcısıdır, sahibidir, bir sanatçıdır; buna karşılık televizyonda yönetmen, sadece yapımcının programdaki hedeflerini, amaçlarını gerçekleş- tiren bir zanaatçıdır.

Kamera ekibi şu şekilde sıralanır:
Görüntü yönetmeni
Kamera operatörü
Kamera yardımcıları
Işık şefi
Grip ekibi
Fotoğrafçı

Teknik olarak kurgu, çekimleri bir öykü oluşturacak şekilde sıralar, öyküyü gereksiz malzemelerden ayıklayarak belli bir zaman dilimine sığdırır, bir dil sürçmesini düzeltir ya da etkili olmayan bir bel çekimi yerine yakın bir çekim koyar. Bir filmi tamamlayabilmek için yönetmenin kurguya hakim olması ve kurgunun işlevlerini bilmesi gerekmektedir. Kurgunun işlevlerini bütün dünyada da kabul edildiği gibi sıralanabilir: Birleştirme, kırpma, düzeltme, kurma.

Soruda televizyonun sinemaya üstünlüğü izler kitleye ulaşma bakımından sorulmuştur. Seçeneklere bakıldığında, “Canlı yayın tekniğiyle çabuk ulaşması” sinemaya karşı bir üstünlük olmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir. Diğer yanıtların “izler kitleye ulaşma bakımından” vurgusuyla ilgisi bulunmamaktadır.

Senaryo adı verilen yazılı metni senarist hazırlar. Görüntü biçimine sokulmasını da yönetmen sağlar. Bir başka deyişle sırasıyla senarist ve yönetmen olmalıdır.

Bir filmin yapım öncesi aşamasında iki önemli görevi, sırasıyla yapımcı ve senarist yerine getirmektedir.

Söz konusu metne sinopsis adı verilmektedir.

Snopsisten sonra geliştirim senaryosu gelmektedir ve filmin öyküsünün çatısı bu senaryoda kurulmaktadır.

Diğer seçenektekilerde sinemayla ilgili olmasına karşın, doğru yanıt senaryo olmalıdır.

Snopsisten sonra geliştirim senaryosu gelmektedir ama son aşamaya çekim senaryosu denmektedir.

Diğer seçenektekilerde sinemayla ilgili olmasına karşın, doğru yanıt storyboard olmalıdır.

Tiyatroya oyuncunun, sinemaya yönetmenin, televizyona da yapımcının aracı denmektedir.

E seçeneği dışındakiler yönetmen ekibindedir. Sadece görüntü yönetmeni kamera ekibinde yer almaktadır.

Senaryo, görüntü ve sese dönüşecek bir düşüncenin, bir olayın yazıya dökülmüş halidir.