FİLM VE VİDEO YAPIMI - Deneme Sınavı - 24

2.kamera asistanı veya dünyada kullanıldığı adıyla “clapper  loader (klaketçi - film yükleyicisi) kamera ekibinin vazgeçilmez bir üyesidir. En temel görevi ses senkronu için klaketi kullanmak ve magazinlere film doldurmaktır.

Grip ekibi özünde setteki dolly, crane, özel tasarımlı çekim arabaları ve uzaktan kumandalı kafaların hazırlanması ve kullanılmasından veya helikopter, yarış arabası gibi araçlara kameranın güvenli bir şekilde bağlanmasından sorumludur. Bu görevlerine ek olarak kameranın sette yer değiştirmesi sırasında kamera ekibine yardım etmek de görevleri arasındadır.

Görüntü yönetmeni kamera ekibi dışında ışık ekibi ile de yakın temas halinde olmalıdır. Işık şefi görüntü yönetmenin vazgeçilmez bir iş ortağıdır. Görüntü yönetmeni ve ışık şefi çekimlere eksiksiz hazırlanmak zorundadır. Bunun için önce görüntü yönetmeni ışık şefine yaratmak istediği atmosferi örnek film veya resimlerle anlatır. Daha sonra çekim yapılacak mekanlar veya kurulacak dekorlar için birlikte geziler yaparlar. Bu gezilerde sahnelere göre kullanılacak ışıkların ve aksesuarların neler olacağına karar verirler. Bu kararların sonunda ışık şefi isteklerini sanat yönetmeni ile paylaşır ve mekanlar buna göre düzenlenir.

Işığın kullanımı dört ana boyut içerisinde düzenlenebilir: parlaklık, kontrastlık, doku ve yön. “Parlaklık”, ‘yüksek anahtar ışık’tan ‘düşük anahtar ışık’a kadar değişir; “Kontrastlık”, parlak yüksek ışıklar ve derin gölgeler ile oluşan ‘yüksek konrastlık’tan, aşırı olmayan bir aydınlatmaya sahip ‘düşük kontraslık’a kadar değişir; “doku”, sert ya da yumuşak olabilir, örneğin, ‘yumuşatılmış bir ışık keskin olmayan çizgiler üretirken, temiz gölgelemeye yol açan ve belirgin kenar çizgileri veren ışık serttir; son olarak, “ışığın yönü”, farklı yönlerden gelen ışık kaynaklan arasında karmaşık bir dengeye sahip sahneleri oluşturur. Bu dört boyut sadece nesnelerin sahip oldukları biçimleri ortaya çıkarmaz, çerçeveye bakışı ve onun izleyici tarafından görünümünü duygusal olarak etkiler.

Işığın karakteri, yönü ve yoğunluğunun kontrolü ile, yönetmen mekansal derinlik izlenimini yaratır, konunun düzlemlerinin ve konturlarının şeklini verir, ayrımlanmasını sağlar, duygusal bir atmosfer ve özel dramatik etkiler yaratır.

Bir sahnede aydınlatma yapılacağı zaman herşeyden önce amacın ne olduğunu dikkatle düşünüp karar vermek gereklidir. Tabiiki herşeyden önce nesneleri ve konuyu görünür kılmak, pozlamayı sağlayacak yeterli seyiyeyi yakalamak ve iki boyutlu bir yüzeyde üç boyutlu bir dünya algısı yaratmak temel amaç olmalıdır. Ancak bu zaten bir görüntünün ortaya çıkması için gerekli ön koşuldur. Burda amaç olarak bahsedilen şey görüntüye yüklenecek anlamı belirlemek ve buna sanatsal bir biçem kazandırmaktır. Temel amaç herşeyi berrak biçimde tüm gerçekliği ile göstermeye çalışmak mıdır yoksa anlamı dramatize edecek, vurguyu arttıracak, duygu ve atmosfer yaratacak bir görüntü oluşturmak mıdır?

“Resimsel ışık tasarımı”, kaynak simulasyonuyla tam olarak ilgili olmayan, sadece “resimsel” ve “görsel” değerleri vurgular. Gerçekçi ve resimsel yaklaşımlar katı ve değişmez kategoriler değildirler. Bir çok film her iki yaklaşımı de kullanır.

Bu tür bir aydınlatma “dışavurumcu (ekspresyonist)” aydınlatma olarak da ifade edilir. Dışavurumcu aydınlatmada ışık gerçekliğinden uzakta kullanılır. Yönetmeni sembolik anlamlandırmalar yönlendirir ve bu yönelim doğal ışığın taklidinin kasten bozulması ve değişimiyle yaratılır.

Yeni Dalga’nın en önemli görüntü yönetmeni Raoul Coutard, İtalyan Yeni Gerçekçiliği’nin tavanlı doğal dekorlarla çalışma ilkesini izleyerek, tavana dolaylı ışıklar yerleştirip oyuncuyu ve kamerayı özgürleştirdi. Daha önceki Amerikan stüdyo çalışma tarzında doğal gölgeler yaratmaya çalışan projektörler oyuncuları ve kamerayı sahne içine sıkıştırmaya ve hareketsiz kılmaya zorlarken, Coutard’ın geliştirdiği bu teknikle oyuncular üzerine yansıyan yaygın bir ışık düşüyor ve belirleyici gölgelerin sonu geliyordu. Böylece oyuncu hareketi mekan içinde sınırsız bir hareket kazanırken, kamera da yönetmenin istediği gibi hareket edebilme avantajına da sahip oluyordu. Bu teknik bir çok Yeni Dalga yönetmeninin mizansen düzenlemesini ve biçemci tavırlarını etkiledi.

Sinopsis çeşitli yatırımcılar, yapımcılar ve dağıtıcılar için ön bilgi amaçlı yapılmaktadır. Bunun dışında tanıtım aracı olarak da kullanılmaktadır. Daha sonra senarist geliştirim senaryosu (treatment- tretman) yazar.

Senarist fikri yani filmin konusunu kısaca anlatacak bir metni hazırlar bu metine “sinopsis” denir. Yunanca’dan gelen sinopsis sözcüğü bir bakışta okunabilen demektir. Fransa’da bu sözcük olayın ve kişilerin 1-3 sayfalık bir özeti anlamında kullanılır. Bu özette diyaloglar yer almaz. Sinopsis çeşitli yatırımcılar, yapımcılar ve dağıtıcılar için ön bilgi amaçlı yapılmaktadır. Bunun dışında tanıtım aracı olarak da kullanılmaktadır.

Çekim Senaryosu senaryo çalışmasının son evresidir. Senaryo yazarı ile yönetmen ya da yalnızca yönetmen çekim senaryosunu oluşturmaya başlar. Filme dönüşecek metnin çekilmesine temel olacak tüm bilgiler bu aşamada, çekim senaryosunda yer alır. Çekim senaryosu, senaryonun film yapım tekniğine göre düzenlenmesidir. Bu metinde ayrımlar sahne ve çekimlere bölünerek verilir. Çekim senaryosunda görüntülerin içeriği, oyuncuların hareketleri, konuşmaların ve diğer seslerin yazılmasıdır. Bunlar arasında da kamera devinim ve çekim ölçeklerinin yer alması gerekir. Senaryo sayfasında yer alan görsel bildirimler, yönetmeni ilgilendiren tüm bilgileri kapsar.

Bir televizyon programının yapımında bir çok insan görev alırken, çoğu ekip elemanı programa ancak uzmanlık ve becerilerine gerek duyulduğunda katılırlar, görevlerini yaparlar ve katkıları bittiğinde programı terkederler. Sadece yapımcı ve yapımcıya yardımcı olan bazı elemanlar programın daha kuluçka döneminden yayınına ve dağıtımına kadar işlerini sürdürürler. Yapımcı programa bir süreklilik ve birlik duygusu verecek olan kişidir; çünkü programın birbirinden farklı tüm parçalarının sonunda birbirleriyle nasıl uyumlandırılacağını düşünen, tasarlayan ve bilen sadece odur. Yönetmenin bir televizyon programındaki görevi yapımcının program kavramını bir televizyon programına dönüştürmektir. Dolayısıyla, televizyon yönetmeninin çalışması film yönetmeninin çalışmasına benzemekle birlikte ikisi arasında önemli bir fark vardır: sinemada yönetmen filmin yaratıcısıdır, sahibidir, bir sanatçıdır; buna karşılık televizyonda yönetmen, sadece yapımcının programdaki hede erini, amaçlarını gerçekleştiren bir zanaatçıdır.

Yayın Dönemi: Hangi dönemde (ilkbahar, yaz, sonbahar, kış) yayınlanmasının uygun olduğu yazılmalıdır. Genellikle bir yayın dönemi 13 haftadır.

Yayın Saati: Günün hangi saatinde yayınlanması gerektiği dikkate alınır.

Yayın Süresi: Programın bir bölümünün süresinin ne kadar olacağı belirtilir. Program süreleri dakika olarak ifade edilir: 30 dk. (30 dakika), 90dk. (90 dakika).

Yayın Periyodu: Günlük, haftalık, aylık vs.

Programın Formatı ve Sunuş Biçimi: Programın iç akışının hangi ana unsur- lardan yararlanılarak, hangi sırada ve hangi ortamda (izleyici, konuklu, stüdyo, dışmekân vs.) gerçekleştirileceği belirtilmelidir. Ayrıca programın biçimsel yapısı genel hatlarıyla açıklanır.

Yönetim ekibi, yönetmen, yapımcı, uygulayıcı yapımcı, yönetmen yardımcıları, devamlılık asistanı ve yapım amirinden oluşmaktadır. Görüntü yönetmeni ise kamera ekibinin başında yer almaktadır.

Geliştirim senaryosu 15-45 sayfa uzunluğunda, geniş zaman kipiyle ve üçüncü kişi ağzından anlatılan bir metindir.

Geliştirim senaryosu 15-45 sayfa uzunluğunda, geniş zaman kipiyle ve üçüncü kişi ağzından anlatılan bir metindir. Geliştirimde konunun gelişme ve çatışma noktaları belli olur. Kişiler özellikleriyle tanıtılır, kişiler ve onların ortaya koyduğu olaylar irdelenir. Eğer çok gerekli ise konuşma örgüsünün (diyalog) en önemlileri yazılır. Ele alınan öykünün özetteki gibi yalnızca ana hatları değil, ikincil derecedeki gelişmeleri de belli olur. Her anlatım, her cümle, filmdeki görüntülere uygun olacak biçimde yazılır. Edebi süslemelere gerek yoktur

Stüdyo şefi, stüdyodaki tüm faaliyetlerden sorumludur. Stüdyoda yönetmenin “gözü ve kulağı” olarak işlev yapar. Stüdyodaki her türlü görevliyle yönetmen arasında iletişim köprüsü işlevi görür.

Herşey hazır olunca yönetmen yardımcısı “sessizlik” komutunu verir, bu komut ikinci yardımcılar ve yapım yardımcıları tarafından tekrarlanır, çevrede çalışan herkes hareketsiz kalıp çekim için sessiz olunur. Yönetmen yardımcısı “ses kayıt” komutu verir. Ses teknisyeni, ses kaydına girer ve bir süre geçtikten sonra “akıyor” bilgisini bütün sete duyurur. Yönetmen yardımcısı “kamera” komutunu verir. Kamera assitanı kamerayı çalıştırır “kayıt akıyor” diye bağırır. Kamera operatörü “klaket” der, ikinci kamera asistanı yüksek sesle sahne ve çekim numarasını söyleyerek klaketi vurur. Çekilen sahnenin arka planında, çevresinde figürasyon ya da sahneyi destekleyecek hareketlilik gibi atmosfer var ise yönetmen yardımcısı “trafik başla” komutunu verir. Yönetmen “hareket” komutunu verir, sahne bitince “kes” diye bağırır. Teknik ekip, ses ve kamera, eğer varsa çekimde oluşan sorunları bildirir ve çekim tekrarlanmak isteniyorsa nedenini anlatır. Yönetmen oyunculuklarla ilgili beğendiklerini ya da beğenmediklerini anlatır. Bu bilgiler ve istekler doğrultusunda yönetmen çekimin tekrarlanmasını ister.

Kurgu yapım öncesinde yazılmış, yapım aşamasında kaydedilmiş herşeyin yönetmenin biçemine göre birleştirildiği aşamadır. Kurgunun işlevlerini bütün dünyada da kabul edildiği gibi sıralanabilir: Birleştirme, kırpma, düzeltme, kurma. Kurgu yapım sonrası aşamadır. Çekim ise yapım aşamasında yer almaktadır.

Yapım sonrası dendiğinde genellikle video kurgusunun gerçekleştirildiği süreç akla gelmektedir. Oysa kurgu bir yapımın tamamlanmasındaki bir çok işlemden sadece biridir. Çekimlerin izlenmesi ve adlandırılması, bir kurgu planının çıkarılması, çalışma kurgusu ya da kaba kurgu; yayın kurgusu; kurgulanmış bir ana kasetin yaratımı; sesin döşenmesi ve ses kurgusu bu aşamada gerçekleştirilir. Program formatının belirlenmesi ise yapım öncesi aşamada yapımcı tarafından yapılan işemlerden biridir.