FELSEFE

Eğitim felsefesinde estetik boyut ön planda değildir.

Diğer yanlış şıklar eleştirel eğitime girmezler.

Realist eğitim felsefesine göre eğitimin amacı, insanı insan yapan şey olan aklı ya da rasyonaliteyi alabildiğince geliştirmektir.

İdealist eğitim anlayışı, eğitilen kişinin, bu dünyanın gelip geçici şeylerinden, gündelik meşgalelerinden uzaklaştırılarak gözünün mutlak iyiye, değişmez hakikate ve evrensel güzelliğe çevrilmesini hedefler.

Egzistansiyalist eğitim felsefesinin müfredatında, baş sırayı insan bilimleri alır. Manevi ve insanı eğitici, dönüştürücü bir güce sahip olduğuna, bireyleri çeşitli hayat tarzları ve insanlık durumlarıyla temasa soktuğuna inanılan söz konusu beşeri disiplinler arasında şiir, roman, tragedya, müzik ve felsefe bulunmaktadır.

Sosyologlar, eğitim terimini bir halkın veya bir toplumun çocuk yetiştirme pratiklerini tanımlamak için kullanırlar.

İkincil eğitimin ikinci önemli amacı, yeni kuşaklara yurttaşlığı öğretmek, onlarda yurttaşlık bilinci yaratmak olarak görülür

Usul ölçütü eğitilen kişiye belli bir bilgi bütünü, belli bir kavrayış ya da vukufiyet yeteneği, biliflsel bir perspektif ve birtakım karakter özelliklerinin kazandırılmasında, bütünüyle ahlaki, doğru ve uygun yöntemlerin kullanılmasını ifade eder.

Öğretim, beyin yıkama ve benzeri eğitim kavramlarını analiz eden analitik eğitim felsefesidir.

Öğretmenler, öğrenciler ve aralarında kurulan eğitim ilişkisi eğitimin ontolojik boyutuna denk gelmektedir.

Eğitimde analitik yönelim, eğitimle ilgili telkinlerde bulunmanın doğru ve etik olmadığı düşüncesine dayanır. Bu anlayışa göre, eğitimin amacı, eğitimle ilgili temel kavramları ve insanların eğitim tercihlerindeki akıl yürütmelerini aydınlatmak olmalıdır.

Eğitim faaliyeti sırasında öğrenciye kazandırılan bilişsel alışkanlıklarla öğretilen bilgi, bu çerçeve içinde gündeme gelen öğrenme kuramları ve eğitici kişi tarafından kullanılan öğretim yöntemler  onun bilgiyle ilgili yönünü ya da epistemolojik boyutunu belirler.

Kritik yönelimin diğer iki temel yönelimden farklılaşmasını sağlayan şey, felsefe anlayışlarıdır. Eleştirel yönelimli eğitim felsefecileri, felsefeyi ne sadece bir araçlar ve yöntemler stoku ne de salt bir teori ya da sistem olarak görür. Bunun yerine felsefeyi özellikle de bastırılmış sosyal sınıfların, dezavantajlı toplumsal grupların çıkarlarını korumanın, onların yararlarına hizmet etmenin entelektüel aracı haline getirirler. Bu yüzden, onların eğitim felsefeleri, gücünü baskıcı topluma meydan okuma, bireyleri bilinçlendirip özgürleştirme talebinden alırken iktidar eleştirisiyle, hegemonya karşıtlığıyla ve farklılıklara vurgu yapma gayretiyle seçkinleşir.

Klasik eğitim felsefesinde gündeme gelen yaklaşımların hem önem hem de zaman açısından en önde geleni Sokrates, Platon ve Kant benzeri filozoflar tarafından temsil edilen idealist yaklaşımdır. Eğitime idealist yaklaşım, birtakım ahlaki amaçlara veya moral ilkelere dayanır ve ideal bir varlık alanına bağlı olarak aşkınlık zemini üzerinde veya transendental bir tarzda temellenir. İdealist eğitim felsefesi, idealizmin eğitim alanındaki telkin ve içerimlerinin, eğitimle ilgili sonuçlarının bir araya getirilmesinden oluşur. Ancak zihinden bağımsız bir dış dünyanın varlığını kabul eden görüş realizmdir.

Realizmin eğitim açısından amacı, insanlara sahip oldukları gizil güçlerini hayata geçirmek, yetkinlik potansiyellerini en yüksek düzeyde gerçekleştirmek suretiyle mutluluğa erişmeleri noktasında yardımcı olmaktır. Buna göre, eğitimin amacı, insanı insan yapan şey olan aklı ya da rasyonaliteyi alabildiğince geliştirmektir.

Natüralist eğitim felsefesi, öğrenci merkezli ilk eğitim anlayışına karşılık gelir. Eğitim alanında radikal bir dönüşümü ifade eden bir eğitim anlayışı olarak naturalist eğitim felsefesi, öğretmen ya da konu merkezli bir eğitimden ziyade, öğrenci merkezli bir eğitim anlayışına karşılık gelir. Bu ise natüralist eğitim felsefesinde en temel ve önemli amacın, modern dünyayı gelenekten veya geçmişten bağımsız olarak bütün yönleriyle kurup şekillendirecek olan bireyin yetiştirilmesi veya kendisini gerçekleştirmesinin sağlanması olduğu anlamına gelir.

Kültürel yaklaşım, esas itibarıyla aydınlanmanın natüralizmine ve kuru akılcılığına karşı geliştirilen bir tepkinin ifadesi olarak alınabilir. Goethe, Novalis, Schlegel ve Nietzsche gibi Alman filozofları, çağdaş yaşama da fazlasıyla musallat olan teknolojik ve ekonomik dünya görüşüne karşı geliştirilmiş temel kavramsal alternatifle eğitim anlayışını temsil ederler. Modernliğin olumsuz sonuçlarına, özellikle de doğa ve toplum üzerindeki teknolojik egemenliğe karşı ilk büyük başkaldırıyı temsil eden bu filozoflar, yaşadıkları çağda sadece birtakım becerilerin kazanılmasına indirgenmiş eğitimin profesyonel bir faaliyet haline gelmesine veya bütünüyle mesleki bir karakter kazanmasına şiddetle karşı çıkarlar.

Pragmatist eğitim anlayışı, eğitim ve okulun, okul sonrası gerçek hayata bir haz›rlık olarak görülmesine karşı çıkar. Çünkü hayata gidildiği zaman değişme nedeniyle o okulda öğretilen hayat olmayacaktır. Bu yüzden  onda hayat okula getirilir.

İdealizmin eğitim teorisi karşılığını daimicilikte bulur. Pragmatizm ise eğitim alanında ilerlemecilik ve yapılandırmacılık felsefelerinde karşılık bulur. Realizmin ise eğitim alanındaki karşılığı özcülüktür. Ancak idealizmin yapılandırmacılık ile bir ilgisi yoktur.

Eğitimi belirleyen en temel ölçüt pek çok eğitim felsefecisine göre değer ölçütüdür.Yani onun istenen bir şey olmasıdır. Eğitimde ikinci ölçüt bilgi ölçütüdür. Eğitimi belirleyen üçüncü ve sonuncu ölçüt ise bizi bu kez daha ziyade “eğitme” kavramına veya eğitim süreçlerine götüren usül ölçütüdür.