FELSEFE

Bilim tarafından yanıtlanamayan, sadece felsefe tarafından yanıtlanmaya çalışılan sorulara “büyük sorular” adı verilir.

İdealist bütünleştiriciliğin ilk ve en önemli temsilcisi olan Platon, karşı karşıya kaldığına inandığı felsefi problemlere bir çözüm getirmek amacıyla felsefe tarihinin en bütünleştirici teorisi olarak meşhur İdealar teorisini geliştirmişti.

Felsefenin konuları, son çözümlemede üç ana konuya indirgenebilir. Bunlar da sırasıyla varlık, bilgi ve değerdir.

Sokrates, “incelenmemiş, sorguya çekilmemiş bir hayatın yaşanmaya değer olmadığını” söylemiştir.

Platon'un çizdiği filozof resminde : • Satıcı veya tüccar; maddeye belli bir düşkünlük gösteren, yalnızca parayla mutlu olunabileceğini düşünen insan tipini ifade eder. • Atlet; egosu güçlü, şan ve şeref peşinde koşan, her daim kendini kanıtlama mücadelesi veren insanı gösterir. • Felsefeci; olup bitenleri anlamaya çalışan, insanları peşlerinden koşturan şey ya da güçlerin gerçek değerini kavrama çabası içinde olan, kısacası sadece insanları değil, bir bütün olarak hayatı anlamaya çalışan insanı ifade eder.

İkinci düzey sorular, çoğu zaman ruhun, sayının, güzelliğin, varlığın ne olduğuyla ilgili büyük sorularla tanımlanır. Birinci düzey sorular ise doğayı bir takım yasalar üzerinde sorgular. A, C, D ve E seçenekleri birinci düzey sorulardandır.

Platon, varlığı görünüşler ve idealar dünyası olarak ikiye ayırmış nihai gerçekliğin idea cinsinden varlıklar olduğunu söylemiştir.

Kurucu ya da bütünleştirici boyut, felsefenin ta ilk başlangıcından itibaren, yani Thales’ten bu yana yaklaşık iki bin beş yüzyıllık süreç boyunca çeşitli şekillerde karşımıza çıkan klasik felsefe anlayışının tanımlayıcı yönü veya ayırt edici özelliğini meydana getirir. Söz konusu felsefe tasavvurunun en önemli temsilcileri aras›nda Platon, Aristoteles, Aquinalı Thomas (1225-1274), Farabi (874-950), René Descartes (1596-1650), Gottfried Leibniz (1646-1716), Baruch Spinoza (1632-1677), Kant ve Georg Wilhelm Hegel (1771-1831) gibi düşünürler bulunur.

Felsefe iki açıdan ikinci düzey bir etkinliktir. Örneğin bilim, doğayla ilgili sorular sorar. Oysa felsefe, bilimin kendisiyle ilgili sorular sorar.

Dile dayalı bir felsefe anlayışını cisimleştiren ve daha ziyade kavram analizi çalışmalarıyla belirlenen analitik felsefenin önemli temsilcileri arasında Bertrand Russell (1872-1970), George Edward Moore (1873- 1958), Gilbert Ryle (1900-1976), Ludwig Wittgenstein (1889-1951) benzeri düşünürler bulunur.

Gerçekten de Descartes modern felsefenin kurucusu olarak ortaya ç›karken bir yandan da skolâstik düflüncenin klasik araçlarına karşı yeni bir yöntem önermişti. Aklın idaresi için Kurallar adlı eserinde ortaya koyduğu bu yöntemin üçüncü adımı “düşünceleri basitten karmaşığa yükselecek şekilde düzenlemek gerektiğini” dile getiren sentez kuralıydı.

Nitekim Foucault, bilginin tarihsel süreç içinde oluşturulup tanımlandığını ileri sürerek nesnel, tarafsız ve evrensel olma iddiasıyla ortaya konan bütün bilgi iddialarının gerçekte belli bir iktidar formunu tesis etme zemini üzerine yükseldiğini savunur.

"Bilgi nedir?" sorusu bilgi felsefesinin yani epistemolojinin alanına dahildir.

Felsefe kavram ve kafa karışıklığını giderir.

Bilgelik, belli bir zihinsel olgunluğa sahip olma, sorgulayıcı bir tutumla sahip olunan bilgileri anlamlı ve ilkeli bir hayat doğrultusunda sağlıklı kullanma, hayatı iyi okuyup doğru ve anlamlı bir şekilde yorumlama anlamına gelir. Ayrıca, bilgelik belli bir entelektüel tutum, olup bitenlerin nedenlerine dair sağlam bir kavrayış, varlığın yapısına ve hayatın anlamına dair derinlikle bir vizyon, eylemlerin ilkeleri ve nihai amaçlarla ilgili kuşatıcı bir düşünüm anlamına gelir. Ancak, bilgelik sadece bir yaşama sanatı, uygun ya da doğru eylemde bulunmak, aşırılıktan ya da ölçüsüzlükten sakınmak, felaketleri metanetle karşılamaktan ibaret olan bir anlak kavrayışı ya da moral duruş değildir. Doğru cevap B'dir.

Üç hayat öğretisi metaforunda satıcı ya da tüccarlar, maddeye belli bir düşkünlük gösteren, yalnızca parayla mutlu olunabileceğini düşünen insan tipini ifade eder. Atlet ise egosu güçlü, şan ve şeref peşinde koşan, her daim kendini kanıtlama mücadelesi veren insanı gösterir. Oysa felsefeci, olup bitenleri anlamaya çalışan, insanları peşlerinden koşturan şey ya da güçlerin gerçek değerini kavrama çabası içinde olan, kısacası sadece insanları değil, bir bütün olarak hayatı anlamaya çalışan insanı ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Meta, felsefenin ikinci düzey bir etkinlik olması anlamına gelmektedir. Öznellik, bireyin duygu ve düşüncelerine dayanan yaklaşımdır. Muthos, efsane anlamına gelirken, logos, bilim, akıl, rasyonel açıklama demektir. Büyük sorular ise, bilim tarafından yanıtlanamayan, sadece felsefe tarafından yanıtlanmaya çalışılan sorulardır. Doğru cevap E'dir.

Felsefenin kurucu unsurlarını meydana getiren üç boyut vardır: kurucu veya bütünleştirici, analitik ve eleştirel boyutlar. Doğru cevap A'dır.

Descartesi Kant, Spinoza ve Hegel kurucu ya da bütünleştirici boyutun en önemli temsilcilerindendir. Ancak Russel felsefenin analitik boyutunun temsilcilerindendir. Doğru cevap C'dir.

İktidar – bilgi kavramını Foucault geliştirmiştir. Doğru cevap D'dir.