EĞİTİM FELSEFESİ

Eğitim felsefesi, çok genel bir şekilde eğitimi felsefi bir tutum ya da yöntemlerle konu alan felsefe türü olarak tanımlanabilir.

• Öğrenci,
• Öğretmen,
• Müfredat,
• Eğitim faaliyetinin kendisi ve amaçları,
• Eğitim yoluyla kazandırılan değer ve tutumlar.

Normatif yönelim

• Normatif yönelim,
• Analitik yönelim,
• Kritik / Eleştirel yönelim.

Eleştirel eğitim felsefesi, statükoyu koruma, mevcut baskıcı yapıları devam ettirme amacına hizmet eden eğitim anlayışlarını eleştirir.

Kritik / eleştirel yönelim de aslında büyük ölçüde analitik yönelime benzer şekilde zemini temizlemeye, yanlış kavrayış ve hatalı izlenimleri açığa çıkarmaya, ideolojilerin yarattığı yanılsamaları bertaraf etmeye çalışılır.

Kritik yönelimin diğer iki temel yönelimden farklılaşmasını sağlayan şey, felsefe anlayışıdır. Eleştirel yönelimli eğitim felsefecileri, felsefeyi ne sadece bir araçlar ve yöntemler stoku ne de salt bir teori ya da sistem olarak görür. Bunun yerine felsefeyi özellikle de bastırılmış sosyal sınıfların, dezavantajlı toplumsal grupların çıkarlarını korumanın, onların yararlarına hizmet etmenin entelektüel aracı haline getirirler. Bu yüzden, onların eğitim felsefeleri, gücünü baskıcı topluma meydan okuma, bireyleri bilinçlendirip özgürleştirme talebinden alırken iktidar eleştirisiyle, hegemonya karşıtlığıyla, farklılıklara vurgu yapma gayretiyle seçkinleşir.

İdealist eğitim felsefesi, birtakım ahlaki amaçlar üzerine yükselir ve eğitimi çoğu zaman ahlakın bir aracı haline getirir.

Platon’da eğitim, devleti ve sosyal düzeni iyilik idesine ve adalet ilkesine göre inşa edip örgütleme amacına hizmet eder.

Daimicilik

Daimicilik, insanoğlunun entelektüel ve manevi potansiyelinin gelişimiyle yakından ilgili olan eğitim kuramını ifade eder. O, insan yaşamının değişmez ve hemen her daim ortaya ç›kan yön ya da temalarına vurgu yapar, öğretilmesi gerekenin olgular değil de ilkeler olduğunu savunur.

İdealist bakış açısından eğitimin en yüksek hedefi, insanın ya da kişinin kendisini gerçekleştirmesi, hayatını hakikat, iyilik ve güzellik değerlerine göre şekillendirmesidir.

İdealist eğitimin müfredatında baş sırayı felsefe, matematik, tarih, teoloji ve sanat benzeri
disiplinler alır.

Özcülük

Özcülük, eğitime düşen şeyin insanı akademik bilgi ve karakter gelişiminin özsel unsurlarıyla donatmak, okulun en temel misyonunun da insanlık kültürünün temel unsurlarını aktarıp korumak olduğunu savunur. O, insanın standart bir özünün var olduğunu ve öğrencilere olgun bir hayat sürebilmeleri açısından ihtiyaç duydukları temel bilgileri kazandıracak
birtakım değişmez olgu ve değerlerin bulunduğunu savunur.

Doğanın var olan her şeyi ihtiva ettiğini, bütün varlıkları açıklamak açısından yeterli olduğunu savunan natüralizm, bunun insan varlığı için de geçerli olduğunu, insanın doğaüstü bir boyutu olmayıp tüm boyutlarıyla doğal bir varlık olduğunu ileri sürer.

Bildung ideali, bütünlüklü insana özgü sağlam bir karakter formasyonunu, insanın kültüre dâhil edilmesini ve kültür aracılığıyla kendisini tam olarak gerçekleştirmesini ifade eder.

Kültürel yaklaşımda eğitimin amacı, öncelikle bireysel bir amaç olarak ortaya çıkar. Buna göre, o, çocuğun öncelikle doğal varlığının üstüne çıkarılmasını, onun bir bütün olarak kendisini gerçekleştirmesinin sağlanmasını amaçlar.

Pragmatist eğitim anlayışı, eğitim ve okulun, okul sonrası gerçek hayata bir hazırlık olarak görülmesine karşı çıkar. Çünkü hayata gidildiği zaman, değişme nedeniyle o, okulda öğretilen
hayat olmayacaktır. Bu yüzden, onda hayat okula getirilir.

İlerlemecilik ve yapılandırmacılık