SİYASET FELSEFESİ

Siyaset felsefesi ikinci düzey bir etkinliktir. Yani o, siyaset bilimi tarafından ele alınan süreçler ve problemler yaşandıktan, dolayısıyla reel siyaset bir şekilde gerçekleştikten sonra, siyaset biliminin doğası gereği veya kaçınılmaz olarak yanıtlayamadığı soruları ele alır.

Siyaset bilimi ile siyaset felsefesi arasında konu yönünden bir benzerlik vardır. İkisi arasındaki
farklılık yaklaşım ve yöntem yönünden olan bir farklılıktır.

• Evrensel problemler
• Lokal problemler

Evrensel problemler, tüm çağlar boyunca aynı kalan, lokal problemler ise çağdan çağa değişen
problemlerdir.

Siyaset felsefesinin kavramsal sorularının en başında “devletin ne olduğu” sorusu gelir.

Birinci ve klasik devlet tanımı, onu oldukça geniş ve genel bir biçimde bir toplumdaki egemen yönetim örgütü olarak tarif eder.

Nitekim Max Weber’e göre, devletin en önemli veya yegâne özelliği, güç kullanımını otorite ile bütünleştirmiş olmasıdır.

Geleneksel devlet, on beşinci yüzyıl öncesinde kurulmuş, dini temellere dayanan devlettir.

Modern devlet, modernleşme süreçlerinin politik ifadesi olarak seküler devlettir.

Etnik milliyetçilik, ırkçılık, irrasyonalizm benzeri pek çok özellik üzerinden tanımlanabilen faşizm, devleti neredeyse ilahlaştırır. Gerçekten de esas olarak bir yandan milliyetçilik, diğer yandan mutlakiyetçi bir devlet anlayışı üzerinden ortaya konabilen faşizm, devletin bireyler üzerinde mutlak bir otoritesi olması gerektiğini savunur. Devlet, onda hayatın bütün yön ve unsurlarını kontrol ederken bir yandan da bütün değerlerin belirleyicisi olarak ortaya çıkar.

Liberalizme göre devlet, kendi başına bir varlığa sahip değildir; o, bireyler için, onların temel hak ve hürriyetlerini korumak, birlikte yaşamalarını mümkün kılan çerçeveyi temin etmek için vardır.

Devlet, sosyalist bakış açısından, gerçekte egemen sınıfların çıkarlarını temsil edip bunları korumakla yükümlüdür. Başka bir deyişle, sosyalizmde devletin toplumun ortak çıkarlarını temsil eden bir kurum oluşundan söz etmek mümkün değildir; o, burjuvaların çıkarlarını temsil eden ve dolayısıyla statükonun devamını sağlamaya çalışan bir araç olma statüsündedir.

Anarşizm dışında kalan bütün politik ideolojiler, devlet konusundaki görüşleri ne kadar farklılık gösterirse göstersin, onun varlığını olumlama noktasında birleşirler.

Toplum sözleşmesi, kolektif düzenin onun bir parçası olan bireyler arasında yapılmış, hemen tamamıyla iradi olan bir sözleşme veya anlaşmaya dayandığını, politik otoritenin bireylerin rızasının bir sonucu olduğunu dile getiren bir kavramsal modeli ifade eder.

Hobbes devleti insanın güvenlik ihtiyacına dayandırmıştı.

Locke’un doğa durumuyla ve doğa durumundaki insanla ilgili görüşleri olumludur. Doğa durumundaki insanların en azından ne iyi ne de kötü olduklarını fakat Tanrı’nın yasasını tanıyıp bu yasaya hürmet ve itaat ettiklerini savunan Locke, doğa durumunu onların doğa ya da aklın yasasına uygun olarak eşitlik, özgürlük ve barış içinde yaşadıkları bir düzen olarak tanımlar.

Eşitlik

Demokrasi, “halkın, halk tarafından, halk için yönetimi” anlamına gelir. Tanımdaki “halk tarafından yönetim” bileşeni, doğrudan ve katılımcı demokrasiyi ifade ederken “halk için
yönetim” ifadesi temsili demokrasiyi anlatır.

Demokrasiyi, özellikle de temsili demokrasiyi belirlemede gündeme gelen iki ölçüt vardır. Bu ölçütler de sırasıyla yönetimde politik kararın kim tarafından alındığı ve kararın kimin çıkarına hizmet ettiği ölçütüdür. Birincisi Batı tipi liberal demokrasiye, ikincisi sosyalist rejimlerde uygulanmış olan halk demokrasisine götürür.

Eşitlik, özgürlük ve rekabet.