FELSEFE - Deneme Sınavı - 9

Weber, toplum sözleşmesi teorisini benimseyen düşünürler arasında sayılmaz

Doğrudan demokrasi de yurttaşlar karar alma süreçlerine doğrudan katılırlar, temsili demokrasi de onları temsil eden yöneticiler aracılığıyla katıldıkları için katılımları sınırlıdır.

Hesap verebilirlik, öncelikle seçimler yoluyla iş başına gelen kadroların hem kendilerinin hem de geliştirdikleri politikaların hayata geçirilmesi sürecinde onların hizmetinde çalışan bürokratların eylem ve faaliyetleri dolayısıyla sorumlu olmalarını ifade eder.  Demokratik yönetimlerin, işte bu durumun bir sonucu olarak açık yönetimler olmaları gerekir. Söz konusu açıklık, basın yayın organları, yönetimin halkı ve kamuoyunu bilgilendirmesi benzeri yollarla sağlanabilir.

Komünoteryanizm, soyut ve atomize bireyi temele alan liberal düşüncenin tam tersine, bireyin cisimleşmiş ve sosyal hayatta kökleşmiş doğasının önemini vurgular.

Estetik iki ana parçadan oluşur, bunlardan birincisi fenomen felsefesi diğeri de sanat felsefesidir. Sanatla ilgili durumlarla sanat felsefesi ilgilenir.

Sanatsal bir nesnenin şekil, renk, ses, tasarım veya ritim gibi duyusal tezahürlerden doğup insan zihnine bir algısal haz deneyimi,
bir anlam ya da doyum sağlayan özellik güzellik olarak tanımlanır.

Eğitim faaliyeti sırasında öğrenciye kazandırılan bilişsel alışkanlıklarla öğretilen bilgi, bu çerçeve içinde gündeme gelen öğrenme kuramları ve eğitici kişi tarafından kullanılan öğretim yöntemler  onun bilgiyle ilgili yönünü ya da epistemolojik boyutunu belirler.

Kritik yönelimin diğer iki temel yönelimden farklılaşmasını sağlayan şey, felsefe anlayışlarıdır. Eleştirel yönelimli eğitim felsefecileri, felsefeyi ne sadece bir araçlar ve yöntemler stoku ne de salt bir teori ya da sistem olarak görür. Bunun yerine felsefeyi özellikle de bastırılmış sosyal sınıfların, dezavantajlı toplumsal grupların çıkarlarını korumanın, onların yararlarına hizmet etmenin entelektüel aracı haline getirirler. Bu yüzden, onların eğitim felsefeleri, gücünü baskıcı topluma meydan okuma, bireyleri bilinçlendirip özgürleştirme talebinden alırken iktidar eleştirisiyle, hegemonya karşıtlığıyla ve farklılıklara vurgu yapma gayretiyle seçkinleşir.

Klasik eğitim felsefesinde gündeme gelen yaklaşımların hem önem hem de zaman açısından en önde geleni Sokrates, Platon ve Kant benzeri filozoflar tarafından temsil edilen idealist yaklaşımdır. Eğitime idealist yaklaşım, birtakım ahlaki amaçlara veya moral ilkelere dayanır ve ideal bir varlık alanına bağlı olarak aşkınlık zemini üzerinde veya transendental bir tarzda temellenir. İdealist eğitim felsefesi, idealizmin eğitim alanındaki telkin ve içerimlerinin, eğitimle ilgili sonuçlarının bir araya getirilmesinden oluşur. Ancak zihinden bağımsız bir dış dünyanın varlığını kabul eden görüş realizmdir.

Realizmin eğitim açısından amacı, insanlara sahip oldukları gizil güçlerini hayata geçirmek, yetkinlik potansiyellerini en yüksek düzeyde gerçekleştirmek suretiyle mutluluğa erişmeleri noktasında yardımcı olmaktır. Buna göre, eğitimin amacı, insanı insan yapan şey olan aklı ya da rasyonaliteyi alabildiğince geliştirmektir.

Natüralist eğitim felsefesi, öğrenci merkezli ilk eğitim anlayışına karşılık gelir. Eğitim alanında radikal bir dönüşümü ifade eden bir eğitim anlayışı olarak naturalist eğitim felsefesi, öğretmen ya da konu merkezli bir eğitimden ziyade, öğrenci merkezli bir eğitim anlayışına karşılık gelir. Bu ise natüralist eğitim felsefesinde en temel ve önemli amacın, modern dünyayı gelenekten veya geçmişten bağımsız olarak bütün yönleriyle kurup şekillendirecek olan bireyin yetiştirilmesi veya kendisini gerçekleştirmesinin sağlanması olduğu anlamına gelir.

Kültürel yaklaşım, esas itibarıyla aydınlanmanın natüralizmine ve kuru akılcılığına karşı geliştirilen bir tepkinin ifadesi olarak alınabilir. Goethe, Novalis, Schlegel ve Nietzsche gibi Alman filozofları, çağdaş yaşama da fazlasıyla musallat olan teknolojik ve ekonomik dünya görüşüne karşı geliştirilmiş temel kavramsal alternatifle eğitim anlayışını temsil ederler. Modernliğin olumsuz sonuçlarına, özellikle de doğa ve toplum üzerindeki teknolojik egemenliğe karşı ilk büyük başkaldırıyı temsil eden bu filozoflar, yaşadıkları çağda sadece birtakım becerilerin kazanılmasına indirgenmiş eğitimin profesyonel bir faaliyet haline gelmesine veya bütünüyle mesleki bir karakter kazanmasına şiddetle karşı çıkarlar.

Pragmatist eğitim anlayışı, eğitim ve okulun, okul sonrası gerçek hayata bir haz›rlık olarak görülmesine karşı çıkar. Çünkü hayata gidildiği zaman değişme nedeniyle o okulda öğretilen hayat olmayacaktır. Bu yüzden  onda hayat okula getirilir.

İdealizmin eğitim teorisi karşılığını daimicilikte bulur. Pragmatizm ise eğitim alanında ilerlemecilik ve yapılandırmacılık felsefelerinde karşılık bulur. Realizmin ise eğitim alanındaki karşılığı özcülüktür. Ancak idealizmin yapılandırmacılık ile bir ilgisi yoktur.

Eğitimi belirleyen en temel ölçüt pek çok eğitim felsefecisine göre değer ölçütüdür.Yani onun istenen bir şey olmasıdır. Eğitimde ikinci ölçüt bilgi ölçütüdür. Eğitimi belirleyen üçüncü ve sonuncu ölçüt ise bizi bu kez daha ziyade “eğitme” kavramına veya eğitim süreçlerine götüren usül ölçütüdür.

Eleştirel eğitim felsefesi anlayışının özgün karşılığı eleştirel pedagojidir. Eleştirel pedagoji, kendi içinde hayli kompleks ve zor olan eğitimin yirminci yüzyılda yaşanan küresel ölçekli pek çok olay ve politik gelişmenin ardından derin bir kriz içine girdiğini kabul eder. Eleştirel pedagojiye göre, eğitim politik bir araç olmak durumundadır. Eleştirel pedagoji günümüz dünyasının farklı tabakalara ayrılmış, sınıfsal ilişkiler üzerine kurulu ve farklı kimlikler ve toplumsal cinsiyetler tarafından oluşturulan  hâkimiyet ilişkileri üzerine tesis edilmiş bir dünya olduğunu varsayar. Eleştirel eğitim felsefesi, bu yüzden eğitimin de esas itibarıyla söz konusu hâkimiyet ilişkilerini mevcut yapısıyla koruyup yeniden üretmeye hizmet ettiğini savunur. Ancak B şıkkındaki bilgi Analitik eğitim felsefesi ile ilgilidir.

Felsefenin günümüz dünyasında önemini hissettiren dallarından biri de eğitim felsefesidir. Eğitim felsefesi, çok genel bir şekilde eğitimi felsefi bir tutum ya da yöntemlerle konu alan felsefe türü olarak tanımlanabilir. O, eğitimin ne olduğunu tartışan, onu belirleyen faaliyetleri ve eğitim alanını meydana getiren kavramları sorgulayıp çözümleyen felsefe disiplini olarak anlaşılır.

Klasik eğitim felsefesinde gündeme gelen yaklaşımların hem önem hem de zaman açısından en önde geleni Sokrates, Platon, Kant benzeri filozoflar tarafından temsil edilen idealist yaklaşımdır.

Eğitime idealist yaklaşım, birtakım ahlaki amaçlara veya moral ilkelere dayanır ve ideal bir varlık alanına bağlı olarak aşkınlık zemini üzerinde veya transendental bir tarzda temellenir.

Realist eğitim felsefesi, eğitim kuramı olarak daimiciliği benimser. Dalmlclllk insanlara her zaman ve her yerde kalıcı bir öneme sahip olan şeylerin öğretilmesi gerektiğini ileri savunur.