FELSEFE - Deneme Sınavı - 6

Demokrasinin, halkın gerçek çıkarlarına hizmet etme ölçütü üzerinden gündeme gelen diğer türü ise halk demokrasisidir. Bu tür bir demokrasi, Sovyet modelindeki komünist rejimlerden türetilmiştir. Bu yüzden o, Marksist gelenekten çıkan bütün demokrasi modellerini, söz gelimi sosyal ya da sosyalist demokrasiyi veya proleter demokrasisini de kapsayacak şekilde kullanılır.

Toplumsal ve politik analiz ile değerlemenin amaçları açısından gerçekten önemli olanın birey ya da kişi olduğunu savunan liberalizm açısından, bir kültürün, dil, cemaat ya da ulusun kaderi ve istikbaliyle ilgilenmek kadar doğal ve gerekli bir şey olamaz. Bununla
birlikte, bu ilgi ikincil olup esas değerli olan birey ve bireyin hazları ve acıları, tercihleri ve özlemleri, gelişimi ve bekasıdır.

Metafizik, varlığın neden meydana geldiğini sorar, gerçekten var olanın ne olduğunu belirlemeye çalışır. Bu sorgulama ve belirleme, aynıyla siyaset felsefesinin kendisi veya onun metafiziksel boyutu için de söz konusu olur. Bu açıdan bakıldığında, siyaset filozoflarının bireyin statüsü veya politik açıdan gerçekten var olanın birey mi yoksa grup, cemaat veya topluluk mu olduğu konusunda birbirlerinden ayrıldıklarını söylemek doğru olur.

Liberalizmin karşısında, onun değer sistemi ve politik analizin merkezine bireyi
koyduğu yerde, cemaat ya da topluluğu koyan komünoteryanizm bulunur. Sadece bireysel özgürlüğü korumayı ve kollamayı gözeten bir toplumda yok olup gittiklerine inandığı, kültürel veya ulusal değerler benzeri kolektif bir doğaya sahip değerlerle amaçların önemini büyük bir güçle vurgulayan siyaset felsefesi veya toplum teorisi olarak komünoteryanizm 1980 ve 1990’larda ortaya çıkmıştır. Onun biri negatif diğeri pozitif olmak üzere iki boyutu olduğu kabul edilir.

Siyaset felsefesinin epistemoloji ve metodolojiyle de yakın bir ilişkisi vardır; yani
onun metafiziksel olduğu kadar epistemolojik bir boyutu da bulunmaktadır. Siyaset felsefesiyle epistemoloji arasındaki en önemli temas noktası, aklın toplumsal meselelerde ve politik hayattaki rolüyle ilgili olmak durumundadır.

Muhafazakârlığın temelinde, ampirik ve kuşkucu bir tavır bulunur. O, soyut fikirlerden ziyade denenmiş ve test edilmiş düzenlemelere inanırken bireylerin içinde üyesi oldukları toplum ve toplumların da tarih tarafından biçimlenmeleri olgusuna özel bir önem atfeder. Bu açıdan bakıldığında insan doğasındaki çatlakların bilincinde olup onun gerçek iyiyi hayata geçirme potansiyeli konusunda şüpheleri bulunan muhafazakârlık, uygarlaşmış hayatın düzen ve geleneğe olan ihtiyacına vurgu yapar.

Siyaset felsefesinin konu ve problemleri iki ayrı kategori sistemi altında incelenebilir. Bunlardan ilki, lokal problemler ve evrensel problemler kategorilerinden oluşur. Diğeri ise kavramsal problemler ve normatif problemler kategorilerinden meydana gelir. Kuramsal problemler bu kategorilerden biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Faşizm; etnik milliyetçilik, ırkçılık, irrasyonalizm gibi anlamlar taşır. Muhafazakârlık, devletin birey karşısındaki önceliğine vurgu yapan bir ideolojidir. Demokrasi, halkın halk tarafından halk için yönetilmesi anlamına gelir. Soruda tanımı verilen kavram devlettir. Doğru cevap D'dir.

Devletin temel özellikleri; mutlak bir egemenliğe sahip olma, coğrafi alan özelliği, kamusallık, hükmetme özelliği ve meşruluktur. Mülkiyet bu temel özelliklerden biri değildir. Doğru cevap C'dir.

Faşizm (baskıcılık), devleti neredeyse ilahlaştırır. Muhafazakârlık (tutuculuk) da devletin bireyler üzerinde mutlak bir otoritesi olması gerektiğini savunur. Bu iki görüşe karşıt olarak liberalizm (özgürlükçülük), devleti sınırlama eğilimi sergilerken sosyalizm (toplumculuk) de devleti geçici bir kötülük olarak görür. Ancak, bütün bu karşıt görüşler devletin varlığını olumlama noktasında birleşirler. Yalnızca anarşizm (kargaşacılık) devlete bütünüyle karşı çıkar. Doğru cevap B'dir.

Anarşizm (kargaşacılık), insanların devlete itaat etme gibi bir yükümlülükleri bulunmadığını, böyle bir yükümlülüğünün insanın moral özerkliğine zarar verdiğini savunur. Aynı zamanda, devletin insan üzerindeki olumsuz etkilerine işaret edip bir sosyal düzenin devlet olmadan da tesis edilebileceğini ve böylece bir devletsizlik haline geçişin mümkün olduğunu savunur. İyi bir hayatın ancak sınırlayıcı, zorlayıcı ve baskıcı yapılar olmadığı zaman mümkün olacağını savunan anarşizm, özgürce seçilmiş bir hayatla veya hayat tarzıyla uyuşmayan kurum ya da ahlaklara şiddetle karşı çıkar. İnsan doğasının özü itibariyle iyi olduğunu ve insan yaşamında karşılaşılan kötülüklerin temelde insan üzerindeki kontrolden ve politik baskıdan kaynaklandığını ileri sürer. Ancak, anarşizm monolitik (tek parça) bir görüş ya da ideoloji değildir. Aksine, farklı anarşizmlerden söz edilebilir. Doğru cevap A'dır.

Devleti açıklamaya yönelik bir teori olarak onu bir sözleşmeye dayandıran toplum sözleşmesi teorisi; Hobbes, Spinoza, Locke, Rousseau, Kant ve Rawls benzeri düşünürler tarafından geliştirilip benimsenmiştir. Godwin, devlete karşı olan anarşizmi savunur. Doğru cevap E'dir.

Demokrasiyi belirleyen dört en temel ilke vardır : yarışmaya dayalı seçim ilkesi, çoğulculukla özdeşleşmesi istenen çoğunluk ilkesi, yetkilendirme yoluyla özgürleştirme ilkesi ve hesap verilebilirlik ilkesi. Doğru cevap B'dir.

Demokrasinin son tahlilde üç ana değer üzerinde yükseldiği söylenebilir: eşitlik, özgürlük ve rekabet. Doğru cevap C'dir.

“Gerçekten var olan nedir?” sorusuna siyaset felsefesinde iki farklı yanıt verilir. Bunlardan biri liberalizmin (özgürlükçülük) gerçekte var olanın birey, diğeri de komünoteryanizmin (communitarianism (ingilizce) : cemiyetçilik, cemaatçilik) cemaat olduğu yanıtıdır. Doğru cevap D'dir.

Muhafazakârlık (tutuculuk) deyince akla daha çok kurucu babalar olarak Edmund Burke, Alexis de Tocqueville, Joseph de Maistre ve Georg Hegel gelir. John Locke ise muhafazarlığa karşıt görüşleri olan liberalizmin (özgürlükçülük) kurucusudur. Doğru cevap A'dır.

Siyaset felsefesi, felsefenin siyaseti, politik hayatı oluşturan kurumları konu alan, politik toplumları inceleyen disiplinidir. İnsanın toplumla ve politik otoriteyle nasıl bir ilişki içinde olması gerektiği sorusuyla başlayan siyaset felsefesi, farklı yönetim ve sosyal varoluş biçimlerini ele alır; mevcut kurum ve sosyal/politik ilişkileri analiz etmede başvurulacak birtakım standartlar ortaya koymaya çalışır. Buna göre siyaset felsefesi; devleti, siyasal iktidarı, iktidarın meşruiyetini, yönetim biçimlerini, birey-devlet ilişkilerini ele alır.

Siyaset felsefesi, felsefenin eski disiplinlerinden biridir. Kökleri Konfüçyüs’e kadar geri giden siyaset felsefesini mümkün kılan şey, esas itibariyle, insan varlıklarının kolektif düzenlerini doğal düzenin değişilmez bir parçası olmayan bir şey olarak değerlendirmeleri olgusu olmuştur.

Ahlak ile siyaset arasında kurulan yakın ilişki, sadece Platon ve Aristoteles için değil, Farabi ve Aziz Augustinus (354- 430) için de geçerliydi.

Platon’un Devlet adlı eserine “Adalet nedir?”, Aristoteles’in Politika’sına “Devlet nedir? sorusuyla başlamasından da aşikâr olduğu üzere “devlet”, “toplum”,“adalet”, “hukuk”, “düzen”, “egemenlik”, “eşitlik”, “refah” gibi temel kavramlar, siyaset felsefesinin kurucu yapı taşları olmaya ek olarak felsefi araştırmanın uygun konuları olmak suretiyle ikili bir rol oynarlar.