FELSEFE - Deneme Sınavı - 11

Siyaset felsefesi; devleti, siyasal iktidarı, iktidarın meşruiyetini, yönetim biçimlerini, birey-devlet ilişkilerini ele alır.

Politik hayatı bilimsel yöntemlerle ele alan siyaset bilimi, normatif bir disiplin değildir.

…. “devlet”, “toplum”, “adalet”, “hukuk”, “düzen”, “egemenlik”, “eşitlik”, “refah” gibi temel kavramlar, siyaset felsefesinin kurucu yapı taşları olmaya ek olarak felsefi araştırmanın uygun konuları olmak suretiyle ikili bir rol oynarlar.

Birinci ve klasik devlet tanımı, onu oldukça geniş ve genel bir biçimde bir toplumdaki egemen yönetim örgütü olarak tarif eder.

Geleneksel devlet, on beşinci yüzyıl öncesinde kurulmuş, dini temellere dayanan devlettir.

Söz gelimi etnik milliyetçilik, ırkçılık, irrasyonalizm benzeri pek çok özellik üzerinden tanımlanabilen faşizm, devleti neredeyse ilahlaştırır.

Hobbes’un devleti güvenlik, Locke’un özgürlük, Rousseau’nun eşitlik üzerinden meşrulaştırdığı yerde, Rawls onu adalet üzerinden meşrulaştırır.

Gerçekten de demokrasinin, tanımın birinci kısmını oluşturan “halk tarafından yönetim” koşulunu gerçekleştiren ve halkın kendi kendisini yönetmesinden oluşan birinci türü doğrudan demokrasidir.

Liberaller bireye öncelik vererek onun hak ve özgürlüklerini evrensel bir temel üzerinde savunurken birlik, bütünlük ve dayanışma benzeri milli ve sosyal değerleri görmezden gelmekle suçlanır.

…. politik irrasyonalizm muhafazakârlık olarak bilinir.

İlerlemiş kapitalist toplumlarda mevcut olan liberal demokraside, liberal deyimi özgürlüğe, bireysel teşebbüs ve sınırlı devlet biçimine vurgu yaparken demokrasi daha ziyade rıza, refah, eşitlik ve toplumsal uyuma gönderme yapar.

Estetik nesne olarak sanat eserinde fiziki boyut ile anlam boyutu, estetik nesnenin en azından iki farklı değer ihtiva ettiği manasına gelir. Estetik nesnenin, fiziki bir boyutu olduğu kadar anlam boyutu da vardır. Yani, sanat eseri ses, söz, renk benzeri (biçimsel) birtakım araçları kullanarak bir anlam (içerik) aktarır.

Felsefi güzellik teorilerinin, en azından klasik ve modern olarak ikiye ayrıldığını öne sürebiliriz. Klasik dediğimiz gelenek İlk Çağda, Pythagoras’tan başlayıp on sekizinci yüzyıla kadar sürer.

Güzellik konusunda ve dolayısıyla estetik yargılarda karşımıza çıkan karşıtlık, öznelcilik-nesnelcilik veya görecilik - mutlakçılık karşıtlığıdır.

Salt haz - hoşlanmaya dayanan öznel – rölativist yargı problemini bertaraf etmeye yönelik en ciddi çaba, estetik yargılara normatif bir boyut kazandırma teşebbüsünde bulunan Kant’tan gelmiştir. Gerçekten de Kant güzellikle ilgili estetik bir yargının ayırt edici yönünün, onun mantıksal biçimi bakımından tekil bir yargı olmasına karşılık, evrensel bir onay talep etmesinden oluştuğunu söyler.

Sanat, insanda söz konusu olan üç ayrı faaliyet türünden biriyle ilişkili olarak ortaya çıkar. İlk kez Aristoteles tarafından sınıflandırılıp temellendirilen bu üç faaliyetten birincisi anlama, öğrenme veya bilme faaliyetidir (theoria). ‹kincisi eylemde bulunma (praxis), üçüncüsü de bir şeyler vücuda getirme veya üretim faaliyetidir (poiesis). İnsandaki söz konusu üretme faaliyeti, ya kullanım değeri taşıyan, faydalı şeyler ya da estetik değer taşıyan güzel şeyler meydana getirme faaliyeti olarak gerçekleşir.

İfadeci sanat anlayışının temel kategorileri, sezgi, ifade, yaratıcılık, özgünlük ve deha kavramlarından oluşur.

Bell, sanatın özünün “anlamlı form”da bulunduğunu söylerken “ortak payda argümanını” kullanır.

Siyaset felsefesi

Platon