FELSEFE - Deneme Sınavı - 9

Bilim tarafından yanıtlanamayan, sadece felsefe tarafından yanıtlanmaya çalışılan sorulara “büyük sorular” adı verilir.

İdealist bütünleştiriciliğin ilk ve en önemli temsilcisi olan Platon, karşı karşıya kaldığına inandığı felsefi problemlere bir çözüm getirmek amacıyla felsefe tarihinin en bütünleştirici teorisi olarak meşhur İdealar teorisini geliştirmişti.

Felsefenin konuları, son çözümlemede üç ana konuya indirgenebilir. Bunlar da sırasıyla varlık, bilgi ve değerdir.

Sokrates, “incelenmemiş, sorguya çekilmemiş bir hayatın yaşanmaya değer olmadığını” söylemiştir.

Platon'un çizdiği filozof resminde : • Satıcı veya tüccar; maddeye belli bir düşkünlük gösteren, yalnızca parayla mutlu olunabileceğini düşünen insan tipini ifade eder. • Atlet; egosu güçlü, şan ve şeref peşinde koşan, her daim kendini kanıtlama mücadelesi veren insanı gösterir. • Felsefeci; olup bitenleri anlamaya çalışan, insanları peşlerinden koşturan şey ya da güçlerin gerçek değerini kavrama çabası içinde olan, kısacası sadece insanları değil, bir bütün olarak hayatı anlamaya çalışan insanı ifade eder.

Tümellerin gerçek bir varoluşa sahip olmadıklarını, sadece ağızdan çıkan bir ses olup dolayısıyla yalnızca dilde var olabileceklerini savunur.

Baruch Spinoza

Nedensellik ilkesi

İkinci düzey sorular, çoğu zaman ruhun, sayının, güzelliğin, varlığın ne olduğuyla ilgili büyük sorularla tanımlanır. Birinci düzey sorular ise doğayı bir takım yasalar üzerinde sorgular. A, C, D ve E seçenekleri birinci düzey sorulardandır.

Bilim felsefesi, 19. yüzyılın sonlarından itibaren özellikle doğa bilimleri alanında yaşanan büyük değişimler bilim ve teknolojinin, etkisini kültürün bütün alanları üzerinde hissettiren yayılımı da bilimi felsefe yoluyla anlama ve değerlendirmenin zorunluluğunu hissettiren alan olarak ortaya çıkmıştır.

Mantıkçı pozitivist düşünürler, tüm toplantı ve çalışmalarını Viyana’da yaptılar. Neopozitivist bilim görüşünü ortaya koyan bilim adamı ve filozofların oluşturduğu topluluğa, bu yüzden “Viyana Çevresi” adı verilir.

Mantıkçı pozitivizm, dünya hakkında bilgi üretme görevini bilime verirken metafiziğe doğallıkla karşı çıkar ve felsefenin görevini de analizle sınırlar.

Karl Popper'ın görüşü, mantıkçı pozitivizmin dogmatik akılcılığının yerine eleştirel akılcılığın geçirilmesini ifade eder.

Bilim felsefesinde içselcilik bilimin sadece kendi iç mantığıyla, dışsalcılık ise bilimin esas olarak ona dışsal koşullar yoluyla açıklanması gerektiğini söyleyen yaklaşımlardır. Mantıkçı pozitivizm ve yanlışlamacı bilim görüşü içselciliği, devrimci bilim anlayışıyla çoğulcu bilim görüşü dışsalcılığı temsil eder.

Thomas Kuhn bilimsel devrim ile politik devrim arasında yakın bir ilişki kurar. Politik devrimde belli bir siyasal düzen toptan yıkılıp yerine onunla hemen hiçbir ilişkisi olmayan yeni bir düzen kurulur. Üstelik bu süreç zor kullanılarak şiddet yoluyla olur. Aynı şekilde bilimsel devrimde de bir teorik yapı yıkılarak yerine yeni bir yapı ikame edilir ve bu geçiş alabildiğine sancılı olur.

Thomas Kuhn’un klasik bilim felsefesi görüşlerine yönelttiği eleştirilerin kapsamını daha da geliştiren, doğallıkla bilimsel rasyonaliteyi daha da kuşkulu hale getiren çağdaş bilim filozofu Paul Feyerabend olmuştur. Onun epistemolojik anarşizmden beslenen, disipliner, teorik ve metodolojik çoğulcu bilim felsefesi anlayışına, aynı zamanda anarşist bilim anlayışı adı verilir.

Cevap: Bu noktada dört ana tutumdan bahsedilebilir, • Akılcılık • Deneyimcilik • Sentezci yaklaşım • Sezgiciliktir.

Kuşkuculuk probleminde bügüne kadar kullanılan argümanlar; • Görüşlerin çelişmesiyle ilgili argüman. • Görelilikle ilgili argüman • Hata ihtimaline gönderme yapan argüman • Döngüsellikle ilgili argüman • Sonsuzca geriye gidişle ilgili argüman

Platon, varlığı görünüşler ve idealar dünyası olarak ikiye ayırmış nihai gerçekliğin idea cinsinden varlıklar olduğunu söylemiştir.

Kurucu ya da bütünleştirici boyut, felsefenin ta ilk başlangıcından itibaren, yani Thales’ten bu yana yaklaşık iki bin beş yüzyıllık süreç boyunca çeşitli şekillerde karşımıza çıkan klasik felsefe anlayışının tanımlayıcı yönü veya ayırt edici özelliğini meydana getirir. Söz konusu felsefe tasavvurunun en önemli temsilcileri aras›nda Platon, Aristoteles, Aquinalı Thomas (1225-1274), Farabi (874-950), René Descartes (1596-1650), Gottfried Leibniz (1646-1716), Baruch Spinoza (1632-1677), Kant ve Georg Wilhelm Hegel (1771-1831) gibi düşünürler bulunur.