FELSEFE - Deneme Sınavı - 8

Felsefe iki açıdan ikinci düzey bir etkinliktir. Örneğin bilim, doğayla ilgili sorular sorar. Oysa felsefe, bilimin kendisiyle ilgili sorular sorar.

Dile dayalı bir felsefe anlayışını cisimleştiren ve daha ziyade kavram analizi çalışmalarıyla belirlenen analitik felsefenin önemli temsilcileri arasında Bertrand Russell (1872-1970), George Edward Moore (1873- 1958), Gilbert Ryle (1900-1976), Ludwig Wittgenstein (1889-1951) benzeri düşünürler bulunur.

Gerçekten de Descartes modern felsefenin kurucusu olarak ortaya ç›karken bir yandan da skolâstik düflüncenin klasik araçlarına karşı yeni bir yöntem önermişti. Aklın idaresi için Kurallar adlı eserinde ortaya koyduğu bu yöntemin üçüncü adımı “düşünceleri basitten karmaşığa yükselecek şekilde düzenlemek gerektiğini” dile getiren sentez kuralıydı.

Nitekim Foucault, bilginin tarihsel süreç içinde oluşturulup tanımlandığını ileri sürerek nesnel, tarafsız ve evrensel olma iddiasıyla ortaya konan bütün bilgi iddialarının gerçekte belli bir iktidar formunu tesis etme zemini üzerine yükseldiğini savunur.

"Bilgi nedir?" sorusu bilgi felsefesinin yani epistemolojinin alanına dahildir.

Felsefe kavram ve kafa karışıklığını giderir.

Cevap: Metafiziğin konu alanları üç tanedir: Ontoloji Teoloji/Kozmoloji İlk ilkelere ilişkin araştırma

Cevap: Modern töz metafiziğinde dört farklı alternative veya metafizik öğretisi vardır: • Monizm • Düalizm • Fenomenalizm • Materyalizm

Metafiziği eleştirisini doğal alandan doğaüstü alana nedensel akıl yürütmeyle geçilemeyeceğini söyleyerek nedensellik üzerinden kuran düşünür Hume'dur. metafizik, onun bakış açısından bir imkânsızlık üzerine bina edilmiş, insanları yoldan çıkarmaya yönelik, modasının geçtiğini söyleyebileceğimiz bir projeye işaret eder.

Modern töz metafiziğinin Newton fiziğine veya onyedinci yüzyıl bilimine dayandığı yerde, süreç felsefesinin on dokuzuncu yüzyıl bilim anlayışına dayandığı söylenebilir.

Kendinde varlık, ne zorunlu ne de mümkün olan, hem olumsuzlamanın ve hem de olumlamanın aynı derecede ötesinde olan varlıktır. Örneğin masamın üzerinde duran şu sürahi, kendisinde her ne ise o olup olduğundan başka bir şey olamaz.

Cevap: Teolojik metafizikte iki temel tutum vardır: • Teizim: evrenin varlığını Tanrı’nın yaratıcı eylemi yoluyla açıklayan, evrenin ilk nedeninin Tanrı olduğunu ileri sürer. • Ateizm: Maddenin ezeli ve evrenin yaratılmamış olduğunu ileri sürer.

Doğaya ilişkin problemlerin en önemlisi determinizm -ya da belirlenimcilik- ve endeterminizm -ya da belirlenimsizcilik- karşıtlığı ilgili problem olmak durumundadır. Söz konusu problem, aynı zamanda nedensellik ilkesiyle ilgili olduğu için önem taşır.

Ontoloji "Var olana ilişkin rasyonel ve kavramsal bir araştırma” olarak tanımlar.

Bilginin üç kurucu öğesinin olduğu söylenebilir. Bilgiyi oluşturan bu üç temel öğeden birincisi, bilginin öznesi olarak bilen zihin, ikincisi bilginin konusu ya da nesnesi olan şeydir.

Üç unsurlu bu bilgi anlayışına göre, bilgi hem gerekçelendirilmiş veya haklılandırılmış ve hem de doğru olan ve inanç olmak durumundadır.

Diyalektik Hegel'de hem varlığın gelişme hem de düşüncenin ilerleme yasasıdır.

Görecilik ya da rölativizm, algının ve dolayısıyla bilginin kişiden kişiye değiştiğini, bu yüzden genel geçer bilgi ve doğruların olamayacağını söyleyen görüştür.

Temsil epistemolojisi öznenin zihinsel yapısının nesneyi temsil edebilme ve dış dünyaya ayna tutabilme gücünü merkeze alan yeni ya da modern epistemoloji anlayışını ifade eder.

A priori - a posteriori ayrımı yargı ya da bilginin deneyimle olan ilişkisi üzerinden yapılan bir ayrımdır. Buna göre a priori “deneyimden önce ya da bağımsız olma”yı, oysa a posteriori deneyimden sonra geleni ifade eder.