EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ

Fiziksel karsinojenler: Bu grup içinde bulunan iyonize radyasyon, röntgen ışınları,
güneşten gelen ultraviyole ışınları, radyoaktif etkenler, noniyonizan radyasyon (mikrodalgalar, radyo dalgaları vb) kanser oluşumuna neden olduğu bilinen etkenlerdir. Ayrıca cep telefonları ile elektromanyetik alan maruziyeti, evlerde radon düzeyi belirleme çalışmaları halen devam etmektedir.Doğru Cevap D'dir.

Serviks kanseri: 60 yaş üstü kadınlarda pelvik muayene ve 3 yılda bir smear testi yapılmalıdır. Doğru Cevap D'dir.

Kanser belirtilerinin çeşitliliğine rağmen hekime başvurmayı gerektiren belli başlı belirtiler şunlardır.
• Vücudun her hangi bir yerinde şişlik
• İyileşmeyen veya iyileşmesi geciken yara
• Ben ve siğillerde değişiklikler
• Olağan dışı kanama
• Yutma güçlüğü
• Sürekli öksürük ve ses kısıklığı
• İdrar ve dışkılama alışkanlıklarında değişiklik

Doğru Cevap A'dır.

Palyatif: Hastanın acı çekmesinin giderilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılmasına odaklı bir bakım şeklidir. Doğru Cevap C'dir.

Kemoterapi ve biyoterapiye bağlı görülen bu yan etkilerin en aza indirilmesi için eve taburcu olan yaşlı kanser hastasında en iyi bakımın sunulması son derece önemlidir. Bu amaçla evde bakım verilen yaşlı kanser hastasında dikkat edilmesi gereken hususlar;
• Günlük kilo izlemi, bulantı-kusma takibinin yapılması,
• Herhangi bir kısıtlama yok ise günlük en az 2 litre sıvı tüketilmesi, yeterli sıvı alımının takibinde hastanın idrar renginin açık sarı renkte olmasına dikkat edilmesi,
• Bulantı varlığında sert, baharatlı, acılı, aşırı kokulu, sıcak-soğuk yiyeceklerden kaçınılması, azar miktarlarda sık beslenmesi,
• KUSMAYA ANİ KİLO KAYBININ eşlik etmesi durumunda SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURULMASI,
• Dudaklar ve ağız içi mukozası bütünlüğünün devam ettirilmesi: Ağız içinin izlemi,
ağız bütünlüğünün devam ettirilmesi için düzenli ağız bakımının yapılması, ağız
bakımında alkol bazlı solüsyonlar yerine hekim tarafından önerilen antibakteriyel,
antifungal ürünlere yer verilmesi, dudaklara yumuşatıcı kremler sürülmesi,
• Cilt bütünlüğünün devam ettirilmesi: Düzenli olarak cildin izlemi, cilt bakımının yapılması, sık aralıklarla hastanın yatak içi pozisyon değişikliğinin yapılması,

kemik çıkıntılarının olduğu bölgelerin yastıklarla desteklenmesi, dışarı çıkarken
güneşe maruziyetin engellenmesi (uzun kollu giysiler, şapka, gözlük kullanılması,
koruma faktörü yüksek olan kremlerin kullanılması), el ve ayakların aşırı sıcak,
soğuktan ve travmalardan korunması,
• Yorgunluğun önlenmesi: Hastanın gece ve gündüz dinlenme saatlerinin düzenlenmesi, enerji veren yiyeceklerin tüketilmesi, hastanın kendi bakımına katılması,
kapasitesine göre egzersizlerin yavaş yavaş arttırılması, gün içerisinde sürekli uykudan kaçınılması,

Doğru Cevap C'dir.

Radyoterapi, tümör hücrelerinin iyonizan radyasyon uygulanarak yok edilmesidir. Kanser tedavisinde tek başına kullanılabildiği gibi ameliyattan önce ve sonra, kemoterapi ile birlikte ya da ardışık olarak tedavi ve palyasyon amacıyla uygulanmaktadır. Radyoterapide tümöre istenilen yüksek öldürücü doz verilirken mümkün olduğunca tümörün etrafındaki dokular korunmaya çalışılır. Doğru Cevap B'dir.

Radyoterapinin uygulandığı bölgeye göre 1-4 hafta içinde deride reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Erken dönemde üzerine basmakla solan hafif kızarıklık, ödem, pullanma, sıcaklıkta artış, ciltte rahatsızlık hissi, kuruluk, kaşıntı ve soyulmalar görülebilir. Eğer epidermis kendisini hızlıca yenilemezse ağrılı ülserasyonlar (açık yara)
oluşabilir. Geç dönemde ise ciltte koyu lekeler ve sertlikler ortaya çıkabilir.
• Boyun bölgesine uygulanan radyoterapide ağızda yaralar, tükrük salgısının yapımında azalma hatta tamamen sonlanma, ses kısıklığı, yutma güçlüğü, tat alma duyusunda azalma görülebilir.
• Göğüs kafesine uygulanan radyoterapiye bağlı nefes darlığı, yutma güçlüğü ortaya
çıkabilir.
• Mide ve karın bölgesine uygulanan radyasyona bağlı ishal, bulantı-kusma, iştahta
azalma, kilo kayıpları görülebilir.
• Alt karın bölgesine yapılan radyoterapi ile idrar yapmada güçlük, idrar kaçırma
gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
• Radyoterapinin uygulandığı bölgeye göre geçici ya da kalıcı saç ve kıl kayıpları
ortaya çıkabilir.

Doğru Cevap D'dir.

Antiseptik solüsyonlarla ağız bakımı yapılmalı, ağız kuruluğu için limonlu sakızlar
çiğnetilmelidir. Doğru Cevap E'dir.

Perine bakımı: Perine bölgesinin ve genital organların temizliği genellikle banyonun
bir parçasıdır. Ancak hastada idrar ya da dışkı kaçırma sorunu var ise bu bölgenin daha
sık temizlenmesi gerekir. Bu işlem esnasında hastanın mahremiyetine özen gösterilmeli, karşı cinsten birinin perine bakımında net davranışlar sergileyerek bireyin utangaçlık
duygusuna karşı yardımcı olunmalıdır.

Doğru Cevap C'dir.

Sağlıklı davranışları ve çevresel faktörleri kontrol altına almayı gerektiren primer korunma yaşlı insanların kanserden korunmasında son derece önemlidir. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve sigaranın bırakılması hiçbir yaş için geç değildir. Kansere neden olan çevresel faktörler arasında fiziksel karsinojenler kimyasal karsinojenler, tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, aşırı tuz kullanımı, alkol ve infeksiyöz hastalıklar yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kanserde koruyucu, tanılama ve evreleme, tedavi edici ve palyatif
bakım amaçlı kullanılan cerrahi tedavi tek başına uygulanabildiği gibi kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi yöntemleri ile birlikte de kullanılmaktadır. Kemoterapi, kanser tedavisinin yöntemlerinden bir tanesidir. Doğru cevap E'dir.

Sekonder Korunma
Uzun bir sürecin sonunda ortaya çıkan kanserin sekonder koruma yöntemleri ile (tarama programları ve tanı testleri) erken teşhis edilmesi erken tedaviyi, daha iyi bir yaşam kalitesini ve artan yaşam süresini de beraberinde getirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Fiziksel karsinojenler: Bu grup içinde bulunan iyonize radyasyon, röntgen ışınları, güneşten gelen ultraviyole ışınları, radyoaktif etkenler, noniyonizan radyasyon (mikrodalgalar, radyo dalgaları vb) kanser oluşumuna neden olduğu bilinen etkenlerdir. Doğru cevap D'dir.

Kemoterapi; tümör hücrelerinin yok edilmesi için uygulanan tekli ya da çoklu ilaç uygulamalarına denir. Doğru cevap D'dir.

Enfeksiyonların önlenmesi: Ev ortamının düzenlenmesi (hastanın bulunduğu
odanın temizliğinin yapılması ve havalandırılması, ortamda canlı çiçek, kedi, köpek gibi ev hayvanlarının bulundurulmaması)... Doğru cevap C'dir.

Hafıza kaybı, kemoterapinin sinir sisteminde yol açtığı yan etkilerden biridir. (Tablo 6.1) Doğru cevap B'dir.

Pnömoni, kemoterapinin akciğerde yol açtığı yan etkilerden biridir. (Tablo 6.1) Doğru cevap A'dır.

Boyun bölgesine uygulanan radyoterapide ağızda yaralar, tükrük salgısının yapımında azalma hatta tamamen sonlanma, ses kısıklığı, yutma güçlüğü, tat alma duyusunda azalma görülebilir. Doğru cevap C'dir.

Kabızlık: Hastanın diyetinde lif içeren besinler ve günlük sıvı alımı arttırılır, doğal
laksatif yiyecekleri tüketmesi sağlanır (elma, kuru erik vs). Doğru cevap C'dir.

Metastaz: Kanserli hücrelerin bulundukları yerden vücudun başka bölgelerine yayılmasıdır.