EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ

Beyne giden kan akımının aniden azalması ya da durması sonucu görülen serebral bir disfonksiyon olan inme, kan pıhtıları, hipertansiyon, travma, ilaçlar, enfeksiyon ve kan damarlarının hasarlanması gibi nedenler sonucunda görülür. İnmenin %80’i serebral damarlarda gelişen daralma ya da emboli nedeniyle gelişen tam blokaj nedeniyle görülür (iskemik SVO), %20’si ise serebral vaskülerlerin rüptürü sonucu oluşan hemorajik SVO’dur.

Değiştirilemez risk faktörleri (yaş, cinsiyet, ırk ve aile öyküsü): Yaş arttıkça inme riski artar, 55 yaşından sonra her on yıl için risk iki katına çıkar.

İnmeye bağlı belirtileri şöyle sıralayabiliriz; • Travmaya bağlı olmaksızın ani gelişen bilinç kaybı • Aniden yüzde, kolda veya bacakta gelişen kısmi veya tam uyuşukluk ve hareket ettirememe • Ani gelişen görme bozukluğu veya kaybı • Aniden oluşan konuşma bozukluğu • Daha önce yaşanmamış ani şiddetli baş ağrısı

Alzheimer Hastalığı’nda görülen sorunlar; • Hafıza sorunları • Düşünme ve nedenselleştirme zorluğu • Karar vermede güçlük, • Kelime bulma güçlüğü, • Aritmetik işlemlerde güçlük, • Kişilik ve davranış değişiklikleri, • Kaybolmalar, • Eskiden kolaylıkla yapabildiği işlevleri yapma güçlüğü

Hasta iletişim kurar iken basit ve kısa cümleler kurun. Alzheimer hastası ile konuşurken basit kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalı, ses tonu hafif ve nazik olmalıdır. Alzheimer hastalığı olan bir kişiyle çocuk gibi ya da o orada yokmuş gibi konuşulmamalıdır. Cevap vermesi için yeterli süre tanınmalı, cevaplandırırken onu kesmemeye çalışılmalıdır. Eğer yaşlı bir kelimeyi ya da sonucu ifade etmekte zorlanıyorsa yavaşça aradığı kelimeyi ona hatırlatabilirsiniz.

Solunum sistemi: göğüs kafesinde genişlemede azalmaya bağlı solunumun etkinliğinde ve gücünde azalma, buna bağlı pnömoni gelişme riski, sekresyon birikimi, solunum asidozu.

Mental durum: depresyon, uyku sorunları ve anksiyete.

Yatak banyosu: Yatak banyosu, yatağa tam veya yarı bağımlı, idrar ve dışkısını tutamayan, beslenmesi kötü, felçli ve dolaşımı bozulmuş hastalara uygulanan bir yöntemdir ve çok önemlidir

Basınç bölgelerine her gün masaj yapın ve gözleyin, • Hastanın pozisyonu her iki saatte bir değiştirin, • Hastanın derisinin daima temiz ve kuru tutulması ve çarşaflarının kırışıksız olmasını sağlayın, • Battaniye ve örtülerin basınç yapmaması için ayak tahtası, kafes, topukluk gibi araçlar kullanılması gerekebilir, • Hareket isteğini azaltıcı sakinleştircilerin kullanılmasından doktor önermedikçe kaçının,

Kısmi yatak banyosu: Hastaların boyun, eller, üreme organı, vücudun belirli bölgesinin temizliğinin yapıldığı banyo şekli,

Duş şeklinde banyo; Hastanın ayakta veya tabure üzerine oturarak tüm bedenin temizliğinin yapıldığı banyo şeklidir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) inme terimini “ani gelişen, 24 saat veya daha uzun süren, ölüme yol açabilen damarsal kökenli, fokal veya global serebral fonksiyon bozukluğu ile oluşan klinik bulgular” olarak tanımlamıştır.

65 yaşın üstündeki bireylerde SVO görülme riski %75’dir. Beyne giden kan akımının aniden azalması ya da durması sonucu görülen serebral bir disfonksiyon olan inme, kan pıhtıları, hipertansiyon, travma, ilaçlar, enfeksiyon ve kan damarlarının hasarlanması gibi nedenler sonucunda görülür.

Yapılan çalışmalarda inme nedeniyle gelen hastalarda en sık izlene şikayetlerin konuşma bozukluğu, kol ve bacaklarda uyuşma, ağızda eğilme, baş ağrısı, bilinç bozukluğu olduğu gösterilmiştir.

İnmeye bağlı belirtileri şöyle sıralayabiliriz;
• Travmaya bağlı olmaksızın ani gelişen bilinç kaybı
• Aniden yüzde, kolda veya bacakta gelişen kısmi veya tam uyuşukluk ve hareket ettirememe
• Ani gelişen görme bozukluğu veya kaybı
• Aniden oluşan konuşma bozukluğu
• Daha önce yaşanmamış ani şiddetli baş ağrısı

İnmeli yaşlıda görülebilecek sorunlar;
• Yutma güçlüğü,
• Beden hijyen gereksinimini karşılamada yetersiz kalmak,
• Beslenme yetersizliği,
• Hareket kısıtlılığı,
• Felçli tarafın kullanılmamasına bağlı sorunlar,
• İdrar ve gaita inkontinansı (kaçırma),
• İletişim kurma sorunu, konuşamama ya da kendini ifade etme yetersizliği,
• İlaçlarını kullanma bilgisine sahip olmama,
• İdrar boşaltımında bozulma,
• Yaralanma riski (düşme, yanma vb,)
• Besinleri aspire etme riskidir

Alzheimer Hastalığı; beynin, öncelikle hafıza olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan ve mikroskopik olarak beyinde anormal protein depolanmasıyla karakterize bir hastalığıdır.

Alzheimer Hastalığı’nda görülen sorunlar;
• Hafıza sorunları
• Düşünme ve nedenselleştirme zorluğu
• Karar vermede güçlük,
• Kelime bulma güçlüğü,
• Aritmetik işlemlerde güçlük,
• Kişilik ve davranış değişiklikleri,
• Kaybolmalar,
• Eskiden kolaylıkla yapabildiği işlevleri yapma güçlüğü

Alzheimer Hastalığının evreleri;
• Erken dönemde; hafif ve genellikle ihmal edilen belirtiler vardır. Unutkanlık, yorgunluk, kelimeleri hatırlayamama, yeni şeyleri öğrenememe, sosyal davranış ve
karar verme bozukluğu olur. Uzak geçmişi daha hatırlar iken yakın geçmişi hatırlayamazlar.
• Orta dönemde; günlük yaşam aktivitelerinin sürmesini engelleyen belirgin düzeyde belirti ve problemler ortaya çıkar. Kaybolmalar, motor yetilerde bozulma, huzursuzluk, agresyon, sosyal ilişkilerde bozulma ve paranoya vardır.
• İleri dönemde; hasta, bakım verenlere tam bağımlı hale gelir, fiziksel bozukluklar
da eklenir. Mesane ve bağırsak kontrolünde bozulma, konuşma ya da basit emirlere uymada bozukluk, hayal görme, emosyonel bozukluk, farkındalık halinin kaybı
ve sürekli dolanıp durmalar vardır.

İletişim Sorunlarına Yönelik;
Hasta iletişim kurar iken basit ve kısa cümleler kurun. Alzheimer hastası ile konuşurken basit kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalı, ses tonu hafif ve nazik olmalıdır. Alzheimer hastalığı olan bir kişiyle çocuk gibi ya da o orada yokmuş gibi konuşulmamalıdır. Cevap vermesi için yeterli süre tanınmalı, cevaplandırırken onu kesmemeye çalışılmalıdır. Eğer yaşlı bir kelimeyi ya da sonucu ifade etmekte zorlanıyorsa yavaşça aradığı kelimeyi ona hatırlatabilirsiniz.

Yatağa bağımlı yaşlılarda gelişme riski yüksek olan alınacak önlemlerle gelişmesi engellenebilen ciddi bir komplikasyondur. Yatak yaraları sıklıkla geliştiği alanlar, kürek kemiklerinin çıkıntıları, leğen kemiğinin çıkıntıları, kuyruk sokumu, dirsekler, topuklar ve avuç ayalarıdır. Yatak yaralarının önlenmesi için;
• Basınç bölgelerine her gün masaj yapın ve gözleyin,
• Hastanın pozisyonu her iki saatte bir değiştirin,
• Hastanın derisinin daima temiz ve kuru tutulması ve çarşaflarının kırışıksız olmasını sağlayın,
• Battaniye ve örtülerin basınç yapmaması için ayak tahtası, kafes, topukluk gibi
araçlar kullanılması gerekebilir,
• Hareket isteğini azaltıcı sakinleştircilerin kullanılmasından doktor önermedikçe
kaçının,
• Hastanıza ve bakım veren herkese sık sık pozisyon değiştirmenin, masajın ve egzersizin önemini anlatın,
• Mümkünse hastanızın havalı yatak kullanmasını sağlayın