EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ

Evde bakım hizmetlerinin ilk olarak 1842 yılında Fransa’da başladığı bilinmektedir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Medicare ve Medicaid 1965’te yasalaştırılmıştır. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Medicare genel olarak 65 yaşın üstündeki bireylerin sağlık harcamalarını finanse eden federal bir sigorta sistemidir. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik ile evde sağlık hizmet birimleri 3 tipe ayrılmıştır. Bunlar T tipi, H tipi ve D tipi olarak kategorize edilmiştir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Gerek yasal düzenlemelerde gerekse günlük kullanımda “ev ziyareti” ile “evde bakım” birbirine karışmaktadır. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Evde tanı koyucu bakım alması uygun olan kişiler şu şekilde sıralanabilir:
• Çok sayıda tıbbi problemi olan ve /veya çok sayıda tedavi uygulanan kişiler
• Yürüme güçlüğü çeken kişiler
• Sık sık düşen kişiler
• Psiko-sosyal problemleri olduğundan şüphelenilen kişiler
• Tıbbi tedaviye cevabı zayıf hastalar
• Kronik hastalığı olan ve çevresiyle iletişimi zayıf hastalar
• Bakımlarını yeterli bulmayan ya da bakımlarından memnun olmayan hastalar
• Sağlık sorunlarına bağlı olarak ruh sağlığı olumsuz etkilenen ve dayanma sınırına gelmiş hastalar
• Beslenmesi bakım verenler tarafından gerçekleştirilen eve bağımlı özürlü hastalar
• İstismar edildiğinden şüphelenilen hastalar
• Muayeneye gelmeyi reddeden ve bilinen önemli sağlık problemi olan yaşlı hastalar
• Sorunları ile baş etme güçlüğü çeken, yeni eve bağımlı hâle gelmiş hastalar

Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Hospis kavramı terminal dönem hastalar ile ailelerine yoğun bakım olanakları sağlayan bir yaklaşımdır. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Kısa süreli sunulan evde bakım hizmetleri, tıbbi hizmet ağırlıklıdır ve çoğunlukla hastalıktan sonra iyileşme dönemi içinde verilmektedir. Bu süre, genel
olarak 30 gün ile sınırlandırılmıştır.  Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

Evde Bakım ekibi açısından, evde bakım hizmeti verilirken birbiri ile iç içe geçmiş farklı uygulamalar söz konusudur. Bu evde bakımın olumsuz yönlerinden biridir. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Evde bakım, bir ekip çalışmasıdır ve hekim, fizyoterapist, psikolog, diyetisyen/ beslenme uzmanı, sosyal hizmet uzmanı, uğraşı terapisti, konuşma terapisti, bakım hemşiresi, evde bakım yardımcıları bu ekibin doğal parçalarıdır. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Evde bakım ile ilgili hazırlıkları ve uygulaması İç İşleri Bakanlığınca gerçekleştirilen yasal düzenleme 5215 sayılı Büyükşehir Belediyeler Kanunu'dur. Kanun yaşlı, düşkün, özürlü ve dar gelirlilere sosyal yardım verilmesi zorunlu kılınmıştır. Uygulamada belediyeler genelde ücretsiz olarak ulaşım hizmetleri, evde sonda uygulama, kan alma, tansiyon takibi, serum takma, enjeksiyon, basınç ülseri bakımı gibi hemşirelik hizmetleri yanında sosyal hizmetler de verebilmekle birlikte, bu uygulamaları standardize edecek veya denetleyecek bir sistem yoktur. Belediyeler kendi uygun gördükleri hizmetleri kendi uygun gördükleri şekilde vermektedirler.

Evde bakım hizmetleri sunumu hakkında yönetmeliğe göre Evde bakım “Hekimlerin önerileri doğrultusunda hasta ya da bakıma muhtaç kişilere, aileleri ile yaşadıkları ortamda, sağlık ekibi tarafından rehabilitasyon, fizyoterapi, psikolojik tedavi de dahil tıbbi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlık ve bakım ile takip hizmetlerinin sunulması” şeklinde tanımlanmaktadır.

Evde bakım hizmet sistemlerinin üç önemli bileşeni bulunmaktadır. 1-Bakımın sunumu (aile, kamu sektörü, özel şirketler veya çeşitli kombinasyonları), 2-Finansmanı (vergiler, cepten ödeme, özel sigorta, sosyal sigorta veya kombinasyonları)
ve 3-Gereksinim değerlendirmesi (bakım sunumu ve finansmanın birlikte değerlendirilmesi).

Evde bakım verilen bireyin var olan sağlık sorununun uygun ve yeterli tedavisinin sağlanması, komplikasyonların önlenmesi koruyucu bakım kapsamındadır. Evde koruyucu bakım hizmetleri, kişinin durumunun stabilize olmasından sonra fonksiyonlarının en üst düzeyde tutulmasını, sakatlıkların önlenmesini, sağlığın ve iyilik halinin sürdürülmesini sağlar. Sağlıklı çevre bilinci oluşturulması amacıyla danışmanlık verilmesi ve hasta eğitimi hizmetleri, aile içi dinamiklerin yakından izlenmesi ve desteklenmesi de koruyucu evde bakım hizmeti kapsamındadır.

Kişisel bakım (tıraş, banyo, tuvalet ihtiyacı vb.), yemek yedirilmesi, elbise bakımı, yatağın hazırlanması, gezdirme, alışveriş yapma ve meşguliyet tedavisi ve  hastaneye götürülmesi ve resmî işlemlerin takibi evde uzun süreli bakım hizmetlerine dahildir ancak evde tetkik, tahlil ve röntgen evde kısa süreli sağlık bakımı/evde tanı ve tedavi edici bakım hizmeti ile ilişkilidir.

Evde bakım yaşlıların hastane enfeksiyonu, yatak yaraları, düşme gibi hastane ile ilişkili sorunlarla karşılaşmasını azaltır. Ayrıca gereksiz hastane kullanımı ve maliyeti de azaltır. Bireyin çevresinden kopmadan hizmet almasını sağlar ve dolayısıyla yaşam kalitesini artırır.

Ev ortamında açığa çıkan atıkların yok edilmesi, bakım personeli açısından bir problem oluşturmaktadır. Evde ileri teknolojik cihazların olması, bireyin kendini hasta hissetmesi ihtimali ve özel yaşamına müdahale edilmesi ile ilgili endişeler ise hasta/yaşlı bireyin kendisi ile ilgili olumsuzluklar arasında sayılmaktadır. Ancak bakım sürecinin aile üzerine yaptığı baskı, aile açısından sayılabilecek olumsuz bir durumdur.

Evde bakım hizmetlerinin örgütlenmesi bakımından karşılaşılan problemlerin sebepleri hizmetin bir çok ülkede yeni bir hizmet olması, dış etkenlere açık bir süreç olması, ayrıntılı bir eğitim ve yakın denetim gerektirmesidir. Ancak evde bakım hizmeti verilirken birbiri ile iç içe geçmiş farklı uygulamalar söz konusu olması, örgütlenme problemlerinin kaynaklarından değil, bakım veren personel ile ilgili bir sorundur.

Evde bakım “Hekimlerin önerileri doğrultusunda hasta ya da bakıma muhtaç kişilere, aileleri ile yaşadıkları ortamda, sağlık ekibi tarafından rehabilitasyon, fizyoterapi,  psikolojik tedavi de dahil tıbbi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlık ve bakım ile takip hizmetlerinin sunulması” şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Hospis kavramı terminal dönem hastalar ile ailelerine yoğun bakım olanakları sağlayan bir yaklaşımdır. Hospis bakımı hastalarda tedavi edici bakımı değil, palyatif bakımı esas almaktadır. Palyatif bakım kişinin hastalığına bağlı ortaya çıkan ve hastaya sıkıntı veren sağlık sorunlarının giderilmesi ya da azaltılmasını amaçlar. Bu şekilde hastanın günlük yaşam kalitesi yükseltilmeye çalışılır. Evde hospis bakımı; malignensisi bulunan, kardiyomiyopati, multiple skleroz, AIDS, kanser, amfizem ve böbrek yetmezliği gibi tanılar almış hastaların terminal dönemlerinde faydalı olabilen bir bakım şeklidir. Doğru yanıt B'dir.