Uzun Süren Hastalık Tanısı Alan Yaşlı Bireyin Evde Yaşlı Bakımı-3 (Kalp Hastalığı, Hipertansiyon, Kas İskelet Sistemi)

Tanım olarak molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde zamanla ortaya çıkan geriye dönüşü olmayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümü olan yaşlanma, genetik programla düzenlenen ve çevresel faktörlerinde etkisiyle değişimler yaratmaktadır.

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde;
• Miyokard(kalp kasının) esnekliğinin azalması,
• Kapaklarda kalınlaşma,
• Kapakların çaplarında artış,
• Kolejen dokularda artış,
• Kalbin büyümesi,
• Sempatik uyarılara cevapta artış,
• Arter kompliyansında azalma,
• Arterioskleroz oluşumu gibi değişiklikler görülür.

Hipertansiyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan ve / veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında ise;
• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı
• Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması
• Kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler
• Kalp ileti sistemindeki bozukluklar
• Kalbin hipertrofisi
• Kanın yoğunluğu sayılabilir.

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• Yaşın ilerlemesi,
• Sigara kullanma,
• Menapoza girme,
• Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı,
• Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• Ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.

Hipertansiyon belirti ve bulguları;
• Hipertansiyon uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin hiçbir yakınması olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede saptanabilmektedir.
• Genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı
• Burun kanaması
• Kulak çınlaması
• Baş dönmesi
• Çarpıntı
• Bayılma
• Hipertansiyonun ileri dönemlerinde ise zorlu solunum, kusma, hissizlik, görme
problemleri ve gece sık idrara çıkma yer almaktadır.

Hipertansiyon uzun vadede ciddi komplikasyonlara (hastalığa bağlı gelişen problemler)
yol açabilmektedir. Hipertansiyon komplikasyonları arasında, beyin gibi hayati organlarda kanamalar, görme kaybı, felç gibi nörolojik durumlar, kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir

Tanı konmuş primer hipertansif hastaların mevcut evrelerine göre tedavi ve bakım planlanmaktadır. Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlı (farmakolojik) ve / veya ilaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır.

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır:
• Düzenli fiziksel aktivite/izotonik egzersiz yapma (En az günde 30 dk. ve haftada 4 kez)
• Sigaradan uzak durma
• Alkol tüketimini azaltma (Erkeklerde günde 3, kadınlarda 2 üniteden az)
• Stresle baş etme
• İdeal kiloda olma (Beden kitle indeksi: 20-25 kg/m²)
• DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır.

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında bir yaşam biçimi değişikliği olarak uygulanan DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır. Bunlar ise;
• Tuz tüketimini azaltma (günde 6 gr. sodyum klorid ya da 2,4 gr. sodyumdan az)
• Sebze ve meyve tüketimini arttırma (en az günde 5 porsiyon)
• Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme
• Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme
• Balık tüketimini arttırma
• Diyette yağ tüketimini mümkün olduğunca azaltma
• Diyette lifi arttırmadır.

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri aşağıda
belirtilmiştir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerinin hipertansiyon açısından
yaptırılması sağlanmalıdır.
• Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140 / 80 mmHg) üzerinde
olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir.
• Evde yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir.
Diyete uyum, fiziksel hareketin artırılması, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle
baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu kaydedilmeli ve
sağlık profesyonellerine bilgi verilmelidir. Ev ortamında bireye önerilen değişikliklere
uyum sağlamada ailenin de desteği olmalıdır. Bu konuda aileyi ve yaşlıyı
cesaretlendirmeli ve uyum sağlamasına yardımcı olunmalıdır.
• Anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması
sağlanmalıdır.
• Anti hipertansif ilaç kullanan bireylerde ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.

Hipertansiyonu olan yaşlı bireye bakım verirken komplikasyonlar bakımından
uyanık olunmalıdır.
• Hissizlik,
• Ciddi baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Uyuşma,
• Uyku hali,
• Görme ve duyma değişiklikleri,
• Yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• İdrar çıkışında değişiklikler,
• Çarpıntı,
• Bayılma (senkop) gibi ve ACİL durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması
sağlanmalıdır.

Kalp yetersizliği, farklı neden ve hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir sendromdur. Kalp yetersizliği, organların ihtiyacı olan kalp debisinin (dakikalık kalp atım hacminin) kalp tarafından sağlanamamasıdır.

Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları, romatizmal hastalıklar ve beslenme bozuklukları gibi durumlar nedeniyle görülebilmektir.

Kalp yetersizliği belirti ve bulguları arasında;
• Solunum güçlüğü
• Solukluk
• Yorgunluk
• Öksürük ve/veya balgam
• El ve ayaklarda soğukluk
• Damarlarda dolgunluk
• Ödem ve kilo alma
• Tırnaklarda morarma
• Çarpıntı
• Etkilenen organa bağlı değişiklikler, örneğin serebral fonksiyon bozuklukları yer
almaktadır.

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri sağlanmalıdır. Tuzsuz diyet,
sigara ve alkolden kaçınma, fiziksel hareketin kapasitesi dahilinde sağlanması,
stresle başa çıkma, kilonun normal sınırlarda sürdürülmesi gibi uygulamalar desteklenmelidir.
• Eğer yaşlı bireyin sıvı kısıtlaması varsa kısıtlılığı dahilinde sıvı alımı kontrol edilmelidir.
• Kilo takibi yapılmasının asıl nedeni ödeme bağlı sıvı tutulumunun ciddi düzeyde
artmasıdır. Günlük kilo ölçümü yapılmalı ve kaydedilmelidir. Kilo izlemi günün
aynı saatinde aynı tartı ile aynı elbiselerle aç ve boşaltım gereksinimi karşılanmış
olarak evin aynı zemininde yapılmalıdır.
• Yaşlı bireyin daha fazla ve çabuk yorulduğu da dikkate alınarak kalp yetersizliği
tablosunda dinlenmesine sık sık fırsat tanınmalıdır.
• Kalp yetersizliği olan yaşlı solunum sıkıntısı yaşayabileceği için solunumu rahatlatıcı
şekillerde desteklenmelidir.

Çarpıntı

Kan basıncı (hipotansiyon / hipertansiyon) değişiklikleri,

Baş dönmesi,

Bayılma

En sık karşılaşılan eklem hastalıkları arasındadır. Bu hastalık yavaş ilerler, inflamasyonsuzdur, eklem harabiyeti yapar ve eklem açıklığında daralma, fonksiyonel kayıpla kendini gösterir. Osteoartrit, eklem kıkırdağı ve subkondrial yıkımın artması sonucu yıkım ve onarım arasındaki dengenin bozulması sonucu gelişmektedir.

Osteoartrit, belirti ve bulguları arasında;
• Ağrı
• Sabah katılığı
• Hareket kısıtlılığı
• Eklem şişliği
• Krepitasyon (eklemden ses duyulması)
• Eklemde boşalma hissi yer almaktadır.

Osteoartrit in tedavi ve bakımında amaç,
• Ağrının ve diğer semptomların kontrolü
• Yaşam kalitesinin arttırılması
• Eklem fonksiyonlarının iyileştirilmesi
• Kas kuvvetinin korunması
• Sakatlıkların önlenmesi ya da düzeltilmesi
• Sağlık sorunlarının tedavi edilmesi
• OA komplikasyonlarının engellenmesidir.