EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 8

Alginatların yüksek düzeyde eksudayı absorbe etme özelliği vardır.

Lordoz, beldeki normal çukurluğun yani omuriliğin içe doğru çökmesidir.

Yaşlıda bağırsak seslerinin olmayışı, hastanın gaz ve dışkı çıkarmaması yanında bazen kusma ile kendini gösteren ve yine acil bakım gerektiren önemli bir komplikasyondur. Bu durumda yaşlı hastaya ağızdan hiçbir şey verilmez. Nazogastrik tüp yerleştirilip, sakşına bağlanır, IV mayi takılır.

Yaşlılarda semptomatik alt üriner sistem enfeksiyonlarında ateş görülmez; sistit olgularında dizüri, sıkışma hissi, sık idrara çıkma yakınmaları görülebilir. Üst üriner sistem enfeksiyonlarına ise ateş yüksekliği ve hemodinamik değişiklikler eşlik etmektedir.

Astım, koroner kalp hastalıkları ve diyabet gibi toplumun önemli kesimini etkileyen takip ve değerlendirme sisteminin önemli olduğu hastalıklarda mobil takip ve değerlendirme sistemlerine yönelik çalışmalar Türkiye’de de yapılmaya başlamıştır. Türkiye’de SİSOfamily firması, TÜBİTAK tarafından da desteklenerek “Evde Bakım ve Kronik Hastalıkların Takibi için Mobil Teknoloji” isimli projesini hayata geçirdi. Proje kapsamında; kablosuz tıbbi cihazlar ile bireylerden alınan fizyolojik parametrelerin (kütle, tansiyon, kalp atım hızı, vücut sıcaklığı, kandaki şeker ve oksijen miktarı v.b.) mobil ortamdan (akıllı telefon, pda, smart TV’ler v.b.) Hastane Bilgi Yönetim Sistemi (HBYS) ve Aile Hekimliği Bilgi Sistemine (AHBS) gönderilmesi için bir platform kuruldu. Bu platform, iOS ve Android içinde işletim sistemi bağımlılığını da ortadan kaldırıyor. Örnek verilmek gerekirse, iOS işletim sistemine uyumlu bir cihazdan alınan ölçümler, android işletim sistemi destekli bir cep telefonuna sorunsuz olarak gönderiliyor. Sistem ile özellikle kronik rahatsızlığı olan veya evde bakıma muhtaç hastaların, günlük hayatlarından ayrılmadan, durumları izlenebilecek ve kayıt altına alınabilecek. Alınan kayıtlar, firma bünyesinde geliştirilmiş olan SisoHBYS (Hastane Bilgi Yönetim Sistemi) ve SisoFamily Aile Hekimliği Bilgi Sistemi’nde tutulması planlanıyor. Doğru Cevap A'dır.

Yaşlının “Telerobot” teknolojisi ile hastanın ev içi –alışveriş aktivitelerinde elektronik kontrollü, mekanik bir robottan yararlanılması
a. Çamaşır yıkayan, ortalığı silip süpüren, çay-kahve servisi yapan robotlar (Şekil 8.11)
b. Sensör kontrollü bu tuvalette sırtınızı yaslayıp otururken mesela; herhangi bir
musluğa dokunmadan eller yıkanabiliyor, musluktan akan suyun rengi ısıya göre
değişiyor ve sıcaklık derecesi LED lambalarla gösteriliyor. Tuvaleti kullanan şahsın adını girdikten sonra bir düğmeye basmanız, analiz sürecini başlatıyor. İdrar analizi için düğmeye basıldığında 20 saniyede analizi tamamlayıp, sonuçları tuvalete entegre yazıcıdan alıyor, istenirse internet üzerinden otomatikman e-postayla ilgili hekime ulaştırmaktadır. Doğru Cevap C'dir.

Küçük bir düşme bile yaşlı bireylerin sağlıklarında büyük problemlere yol açabilir.
Bu düşmelerin ya da minik yaralanmaların daha büyük sorunlara yol açmaması için, sensörlü kıyafetler tasarlanarak hasta bakımıyla ilgilenen kişiye direk mesaj yollanabilmektedir. Yine akıllı kıyafet sistemine, düşülen yerde zararın oluşmasını önleyecek minik hava yastığı pedleri eklenebilir. Chiba Üniversitesi Biyomedikal Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Toshiyo Tamura düşmeler sonrası oluşan kırıklardan yaşlıları korumak amacıyla 1.1 kg ağırlığında giyilebilir hava yastığı icat etmiştir. Doğru Cevap B'dir.

Robotik hayvanlar demans (bunama) sorunu yaşayan insanların yaşam kalitesini artırmaya yardım edebilir. Araştırmaya göre orta ve ileri düzey demans sorunu yaşayan insanların robot arkadaş ile etkileşimleri kaygı düzeylerini azaltırken yaşam kalitelerini artırdı. Avustralya, İngiltere ve Almanya’dan araştırmacıların ortak katılımı ile gerçekleştirilen pilot çalışmada katılımcıların Paro ismindeki robot fok ile etkileşimleri okuma etkinliği ile zaman geçirmeleriyle karşılaştırıldı. Yapay zekâsı ve dokunma sensörleri bulunan Paro şaşırma, mutluluk ve öfke gibi duygular gösteriyor, kendi ismini ve sahibinin sıklıkla kullandığı kelimelere yanıt vermeyi öğrenebiliyor. Avustralya’nın Queensland eyaletinde bulunan bir yaşlı bakımevinde yaşayan 18 katılımcı, beş hafta boyunca Paro ile etkinliklere katıldı ve aynı zaman diliminde kontrol okuma grubu etkinlikleri gerçekleştirdi. Süreç sonunda klinik demans ölçümleri ile etki değerlendirmesi yapıldı. Amaç etkinliklerin katılımcıların yaşam kalitesini, gezinme eğilimlerini, ilgisizlik düzeyini, depresyon ve kaygı düzeylerini nasıl etkilediğini görmekti. Bulgular robotların yaşam kalitesine olumlu, klinik olarak anlamlı etki yaptığını, mutluluk
düzeyini artırdığını ve kaygı düzeyini azalttığını gösteriyor. Araştırma ayrıca hayvanlarla vakit geçirmenin yaşlı bireylerde sosyal davranışı ve sözel etkileşimi artırdığını ve yalnızlık duygusunu azalttığını gösterdi. Ancak dikkatli davranılmazsa hayvanların varlığı yaşlılarda enfeksiyon ve yaralanma riskini de artırabilir. Doğru Cevap A'dır.

Tele–Koçluk: Telefon tabanlı sigara bırakma desteği uygulaması gibi ihtiyaç, davranış değiştirme ya da rehabilitasyon değerlendirmesini desteklemek için yapılandırılmış telefon desteği kullanılmasıdır. Yaşlı nüfusun artması, köyden kente göç, kırsal yerleşim alanlarının fazlalığı ve dağınık yapıya sahip olması, yeterli uzman, sağlık personeli yetiştirmeyi ve kırsal alana kaliteli sağlık hizmeti ulaştırılmasını zorlaştırmaktadır. Kablosuz teknolojiler ile sağlık hizmetlerinin sağlık merkezi dışında da verilebilmesi mümkün olmaktadır. Bu yenilikçi
platformlar, ev içi bakımı organize etmek, güvenli ve etkili tutmak için büyük yardımcılardır. Özellikleri programdan programa değişse de; tipik özellikler arasında ilaç tabloları hazırlama, evi güvenli kılmak için ipuçları ve pek çok sağlık kaynağına ulaşım yer almaktadır. Finlandiya’da güvenli ev projesi kapsamında Laurea Üniversitesi Uygulamalı Bilimler tarafından interaktif bakım TV geliştirilmiştir. Video konferans teknolojisini kullanan interaktif
bakım TV bakım alanlar, uzmanlar ve diğer iş birlikçiler ile yüz yüze iletişim imkanı sağlamaktadır. TV programlarının içeriğinin yaşlıları günlük yaşamlarında, güvenliklerinde, günlük yaşam aktivitelerinde, sosyal ilişkilerinde, rehabilitasyona ve fiziksel egzersizlere katılımlarında, öz bakımlarını ve sağlık sorunlarını yönetmelerinde desteklediği belirtilmektedir. Doğru Cevap C'dir.

Hastada bilinç kaybı oluşturan, adale gevşemesi sağlayan, refleks kaybının olduğu tüm organizmayı etkileyen işlem genel anestezidir. Doğru cevap "A" dır.

Ameliyat öncesi birkaç gün kan basıncının kontrol altında tutulması kalp hastalıkla- rının görülme riskini azaltır. Kalp yetersizliği olan hastalar dispne, raller, juguler ven dis- tansiyonu ve ödem açısından değerlendirilmelidir. Daha önce miyokard enfarktüsü (kalp krizi) geçiren hastalarda ameliyat öncesi dönemde en az 6 ay bekletilmelidir. Doğru cevap "B" dir.

Ameliyattan sonra hastanın kan basıncının, nabız sayısının ve dolgunluğunun, solu- num sayısının ve şeklinin normal olup olmadığını değerlendirilir. Kan kaybı, sıvı-elekt- rolit dengesizlikleri, anestetiklere bağlı gelişen vazodilatasyon, yatak istirahati ve ağrının neden olduğu vazokonstrüksiyon hastanın kalp-damar sistemini etkileyebilir. Doğru cevap "C" dir.

Tutum: Teknolojinin tehlikeli, pahalı, karmaşık, şaşırtıcı, öğrenmesi güç olduğuna ilişkin algı. Doğru Cevap E'dir.

Tele-Tıp İle Tele-Bakım Arasındaki Farklılıklar
Tele-tıp genellikle tedavi veya hastalığın önlenmesi, refahın teşviki gibi sağlıkla ilgili spesifik amaçlara sahipken, tele-bakım (duman dedektörleri gibi çevresel alarmlar, otomatik düşme algılama teknolojileri vb.) daha çok bağımsız yaşam üzerine odaklanmaktadır. Tele-Tıp İle Tele-Bakım Arasındaki Benzerlikler
Yine de tele-tıp hizmetlerinin nerede bitip, tele-bakım hizmetlerinin nerede başlayacağı ya da tam tersi net değildir. Bu anlamda tele-tıp ve tele-bakım birbirleri ile iç içe geçmiş kavramlar olmakla birlikte, birbirlerine entegre edilmesi gereken hizmetlerdir. Doğru Cevap C'dir.

Ameliyat öncesi dönemde, eğer yaşlı bireyde sigara kullanım öyküsü varsa öncelikle sigarayı bırakma noktasında terapi ve destekleyici tedavi alması sağlanır, derin solunum ve öksürük egzersizleri öğretilir. Doğru cevap "D" dir.

Ameliyat sonrası dönemde, hastanın solunum durumu sürekli izlenmeli, ventilasyon ve oksijenasyonun yeterli olup olmadığını işaret eden DUDAK ÇEVRESİ VE PARMAK UÇLARINDA MORARMA, ZOR NEFES ALMA gibi bulgular değerlendirilmelidir. Hasta, ameliyat öncesinde öğretilen derin solunum ve öksürük egzersizlerini yapması için cesaretlendirilmeli, etkin solunumu etkileyebileceği için ağrısı giderilmelidir. Doğru cevap "E" dir.

Yaşlanma ile kas iskelet sisteminde ise;
• Kemik mineral kaybının artması,
• Kemik yıkım hızında artış,
• Kas tonüsünde azalma,
• Eklem mobilitesinin azalması,
• Eklem sıvısının azalması,
• Eklem kıkırdaklarında aşınma,
• Kas kütlesinin azalması gibi fizyolojik değişiklikler görülür.

Doğru Cevap C'dir.

Kas iskelet sistemi değişikliklerine bağlı olarak yaşlıların sık karşılaştığı hastalıklardan biri ise osteoartrittir. Doğru Cevap B'dir.

Yaşlı bireyde sistolik basınç artarken diyastolik basınç değişmeyebilir ya da hafif değişkenlik gösterebilir.
Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• Yaşın ilerlemesi,
• Sigara kullanma,
• Menapoza girme,
• Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı,
• Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• Ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.

Doğru Cevap D'dir.

Akciğer Embolisi: Özellikle uzun süren kırık ameliyatlarından sonra sık görülen komplikasyondur. Doğru cevap "A" dır.