EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 1

Bireysel hijyen: Bireysel hijyen uygulamaları banyo yapma, saç bakımı, ağız bakımı, ayak ve tırnak bakımı, perine bakımı uygulamalarını kapsar.

Yaşlanma ile birlikte akciğerlerde rezidüel volümde artma, vital kapasite azalma, silia sayısı ve hareketlerinde azalma, ventilasyonda bozulma, difüzyonda azalma, göğüs duvar sertliğinde artma, alveoler membranda kalınlaşma, bronşiyal epitel ve mukoz glandlarda dejenerasyon, anatomik ölü boşlukta artma, göğüs kafesinin boyutunda değişme ve esnekliğinde azalma nedeniyle derin soluk alma ve öksürme yeteneğinde azalma görülür. Bu değişikliğe bağlı olarak yaşlı bireylerde solunum güçlüğü, sekresyonları uzaklaştırmada güçlük çekme gözlenir. Ayrıca yaşlı hastalarda uzun yıllar sigara içmeye ya da astım gibi kronik bir hastalığa bağlı akciğer harabiyeti de görülebilir.

Ameliyat öncesi dönemde, hastanın sıvı- elektrolit dengesi düzenlenmeli, kullandığı ilaçların etkisi, hastanın inkontinans öyküsü olup olmadığı bilinmeli ve böbrek fonksiyon testleri yapılmadır.

Yaş ilerledikçe birçok kanserin görülme sıklığında da artış görülmektedir. Yaklaşık tüm kanserlerin %70’i 65 yaş üzerindeki nüfusta ortaya çıkarken, özellikle akciğer, meme, kolon kanserlerinin yaşla birlikte artış gösterdiği vurgulanmaktadır.

Yaşlılarda, skolyoz, lordoz, kifoz gibi kas-iskelet sistemi sorunları sıklıkla görülür.

Skolyoz; omurganın göğüs ve bel bölgelerinde görülen yana doğru eğrilmesi durumudur.

Akciğer Embolisi: Özellikle uzun süren kırık ameliyatlarından sonra sık görülen komplikasyondur. Kırık nedeniyle kemik yapının bozularak dolaşıma katılması, kümeleşerek ven duvarlarında pıhtı oluşturması ve bu pıhtının koparak pulmoner arter dallarını tıkanması ve akciğer dokusunun hasarı ile birlikte oluşan ciddi bir durumdur. Acil bakımı gerektirir. Bu nedenle yaşlı hastalara cerrahi sonrası dönemde kan sulandırıcı olarak bilinen antikoagülan ilaç tedavisine başlanır. Yaşlı birey ani hareketlerden korunur. Asla yalnız bırakılmaz. Kabız olması önlenir. Böylece valsalva manevrası kullanımı engellenir. Böylece kabızlığa bağlı aşırı ıkınma ile solunum ve kalp üzerine oluşacak basınç önlenmiş olur.

Sağlıklı davranışları ve çevresel faktörleri kontrol altına almayı gerektiren primer korun­ma yaşlı insanların kanserden korunmasında son derece önemlidir. Sağlıklı bir diyet, dü­zenli egzersiz ve sigaranın bırakılması hiçbir yaş için geç değildir. Kansere neden olan çevresel faktörler arasında fiziksel karsinojenler kimyasal karsinojenler, tütün kullanımı, sağlıksız beslenme, aşırı tuz kullanımı, alkol ve infeksiyöz hastalıklar yer almaktadır.

Tromboflebit: Genellikle ameliyattan 7-14 gün sonra ortaya çıkar. Ameliyat sonrası gelişen dehidratasyon, kan akımının yavaşlamasına ve kanın pıhtılaşmasına neden olabilir. Uzun süre hareketsizlik ve şişmanlık da bu komplikasyonun gelişmesinde rol oynar. Tromboflebitin en büyük tehlikesi ven duvarından kopan pıhtının dolaşıma katılarak hastanın akciğer, kalp ya da beyin damarlarını tıkamasıdır. Tromboflebit daha çok femoral ve iliyak venlerde görülür. Ameliyat sonrası hastaya bacak egzersizlerinin yaptırılması hastanın erken dönemde ayağa kaldırılmasıyla bu risk ortadan kaldırılır.

Yara bakımına yönelik uygulamalar şu şekildedir;

• Bakımın başlangıcında genel bir yara değerlendirilmesi yapılmalıdır, her ziyarette kontrol edilmelidir.

• Yara bakımı pansumanın çıkarılması, yaranın temizlenmesi ya da debritmanının yapılması, yaranın gözlenmesi, kendi kendine bakım için eğitim verilmesi ve uygulamanın öğretilmesi aşamalarını kapsamalıdır. Eğitim içeriğinde yara yeri enfeksiyon belirtileri, yara yeri açılması gibi komplikasyonlar yer almalıdır.

• Pansuman değiştirilirken aseptik tekniklere uyulmalıdır.

• Uygun pansuman seçimi gereklidir. İdeal bir pansuman; eksuda ile nemli ortam oluşturmalı, toksik kimyasal madde içermemeli, iyileşme için gerekli sıcaklığı sağlamalı, sık sık gereksiz pansuman değişimine yol açarak rahatsızlık vermemelidir. Pansuman materyalleri öncelikli fonksiyonlarına göre Tablo 7.1’deki gibi gruplandırılmaktadır

Palyatif: Hastanın acı çekmesinin giderilmesi ve yaşam kalitesinin arttırılmasına odaklı bir bakım şeklidir.

Kanser fiziksel, ruhsal, sosyal, maddi ve manevi yönleri ile mücadelesi zor bir hastalık­tır ve %90’ı çevresel faktörlere, %10’u genetik faktörlere bağlı ortaya çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü kanser kontrol programlarını 6 alanda ele almaktadır; primer koruma, se­konder koruma, zamanında uygun tedavi, izlem, tedavi sonrası bakım ve rehabilitasyon. Dünya genelinde primer ve sekonder önlemlerin alınmasıyla kanserin en az 1/3’i önlenir­ken; diğer 1/3’i taramalarla erken teşhis edilerek tedavi edilebilmektedir.