EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 8

65 yaşın üstündeki bireylerde SVO görülme riski %75’dir. Beyne giden kan akımının aniden azalması ya da durması sonucu görülen serebral bir disfonksiyon olan inme, kan pıhtıları, hipertansiyon, travma, ilaçlar, enfeksiyon ve kan damarlarının hasarlanması gibi nedenler sonucunda görülür.

Yapılan çalışmalarda inme nedeniyle gelen hastalarda en sık izlene şikayetlerin konuşma bozukluğu, kol ve bacaklarda uyuşma, ağızda eğilme, baş ağrısı, bilinç bozukluğu olduğu gösterilmiştir.

İnmeye bağlı belirtileri şöyle sıralayabiliriz;
• Travmaya bağlı olmaksızın ani gelişen bilinç kaybı
• Aniden yüzde, kolda veya bacakta gelişen kısmi veya tam uyuşukluk ve hareket ettirememe
• Ani gelişen görme bozukluğu veya kaybı
• Aniden oluşan konuşma bozukluğu
• Daha önce yaşanmamış ani şiddetli baş ağrısı

İnmeli yaşlıda görülebilecek sorunlar;
• Yutma güçlüğü,
• Beden hijyen gereksinimini karşılamada yetersiz kalmak,
• Beslenme yetersizliği,
• Hareket kısıtlılığı,
• Felçli tarafın kullanılmamasına bağlı sorunlar,
• İdrar ve gaita inkontinansı (kaçırma),
• İletişim kurma sorunu, konuşamama ya da kendini ifade etme yetersizliği,
• İlaçlarını kullanma bilgisine sahip olmama,
• İdrar boşaltımında bozulma,
• Yaralanma riski (düşme, yanma vb,)
• Besinleri aspire etme riskidir

Alzheimer Hastalığı; beynin, öncelikle hafıza olmak üzere, tüm bilişsel fonksiyonlarında ilerleyici kayba neden olan ve mikroskopik olarak beyinde anormal protein depolanmasıyla karakterize bir hastalığıdır.

Alzheimer Hastalığı’nda görülen sorunlar;
• Hafıza sorunları
• Düşünme ve nedenselleştirme zorluğu
• Karar vermede güçlük,
• Kelime bulma güçlüğü,
• Aritmetik işlemlerde güçlük,
• Kişilik ve davranış değişiklikleri,
• Kaybolmalar,
• Eskiden kolaylıkla yapabildiği işlevleri yapma güçlüğü

Alzheimer Hastalığının evreleri;
• Erken dönemde; hafif ve genellikle ihmal edilen belirtiler vardır. Unutkanlık, yorgunluk, kelimeleri hatırlayamama, yeni şeyleri öğrenememe, sosyal davranış ve
karar verme bozukluğu olur. Uzak geçmişi daha hatırlar iken yakın geçmişi hatırlayamazlar.
• Orta dönemde; günlük yaşam aktivitelerinin sürmesini engelleyen belirgin düzeyde belirti ve problemler ortaya çıkar. Kaybolmalar, motor yetilerde bozulma, huzursuzluk, agresyon, sosyal ilişkilerde bozulma ve paranoya vardır.
• İleri dönemde; hasta, bakım verenlere tam bağımlı hale gelir, fiziksel bozukluklar
da eklenir. Mesane ve bağırsak kontrolünde bozulma, konuşma ya da basit emirlere uymada bozukluk, hayal görme, emosyonel bozukluk, farkındalık halinin kaybı
ve sürekli dolanıp durmalar vardır.

İletişim Sorunlarına Yönelik;
Hasta iletişim kurar iken basit ve kısa cümleler kurun. Alzheimer hastası ile konuşurken basit kelimeler ve kısa cümleler kullanılmalı, ses tonu hafif ve nazik olmalıdır. Alzheimer hastalığı olan bir kişiyle çocuk gibi ya da o orada yokmuş gibi konuşulmamalıdır. Cevap vermesi için yeterli süre tanınmalı, cevaplandırırken onu kesmemeye çalışılmalıdır. Eğer yaşlı bir kelimeyi ya da sonucu ifade etmekte zorlanıyorsa yavaşça aradığı kelimeyi ona hatırlatabilirsiniz.

Yatağa bağımlı yaşlılarda gelişme riski yüksek olan alınacak önlemlerle gelişmesi engellenebilen ciddi bir komplikasyondur. Yatak yaraları sıklıkla geliştiği alanlar, kürek kemiklerinin çıkıntıları, leğen kemiğinin çıkıntıları, kuyruk sokumu, dirsekler, topuklar ve avuç ayalarıdır. Yatak yaralarının önlenmesi için;
• Basınç bölgelerine her gün masaj yapın ve gözleyin,
• Hastanın pozisyonu her iki saatte bir değiştirin,
• Hastanın derisinin daima temiz ve kuru tutulması ve çarşaflarının kırışıksız olmasını sağlayın,
• Battaniye ve örtülerin basınç yapmaması için ayak tahtası, kafes, topukluk gibi
araçlar kullanılması gerekebilir,
• Hareket isteğini azaltıcı sakinleştircilerin kullanılmasından doktor önermedikçe
kaçının,
• Hastanıza ve bakım veren herkese sık sık pozisyon değiştirmenin, masajın ve egzersizin önemini anlatın,
• Mümkünse hastanızın havalı yatak kullanmasını sağlayın

Diabetes mellitus, vücudun kandaki glukozu, yani şekeri nasıl kullandığını etkileyen bir grup hastalığın genel adıdır. Glukoz sağlığınız için hayati önem taşır çünkü kas ve dokuları oluşturan hücrelerin enerji kaynağıdır. Aynı zamanda beynin ana enerji kaynağıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yaşlılarda diyabet gelişimine neden olan faktörler;
• Genetik
• Yaşlanmaya bağlı insülin salınımında azalma
• Yaşlanmaya bağlı insülin salınımında azalma
• Yağ dokusunun artışı
• Fiziksel aktivitede azalma
• İlaçlar

Doğru cevap C seçeneğidir.

Şeker hastalığında en temel belirti ve bulgular şunlardır:
• Poliüri: Çok idrar çıkarma,
• Polidipsi: Aşırı susuzluk,
• Polifaji: Aşırı yemek yeme,
• Belirli bir açıklaması olmayan kilo kaybı,
• Görmede bulanıklık,
• Yara ve enfeksiyonların beklenenden daha geç iyileşmesi,
• Uykuya meyilde artış olması.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Şeker hastalığında en temel belirti ve bulgular şunlardır:
• Poliüri: Çok idrar çıkarma,
• Polidipsi: Aşırı susuzluk,
• Polifaji: Aşırı yemek yeme,
• Belirli bir açıklaması olmayan kilo kaybı,
• Görmede bulanıklık,
• Yara ve enfeksiyonların beklenenden daha geç iyileşmesi,
• Uykuya meyilde artış olması.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Diabetes Mellitus Tanı Kriterleri: DM tanısı konulmasında aşağıdaki kriterlere uyulur
Açlık plazma glukozu (AKŞ: Açlık kan şekeri) ölçümü: 8 saat ve üzeri aç kalma sonrası kan tahlili yapılır. Tek ölçüm yeterli değildir. Ayrı günlerde yapılmış en az 2 kan tahlili bulunmalıdır. 100mg/dl’den düşük çıkan sonuçlar normal glukoz toleransı olarak değerlendirilir. 100-125mg/dl aralığı diyabet öncesi olarak kabul edilir. 126 mg/dl ve yukarısındaki değerler ise diabetes mellitus olarak tanı alır.
Oral glukoz tolerans testi (OGTT): Açlık kan şekeri ölçümü için örnek alındıktan sonra 250 ml su içerisinde 75 gram glukoz eritilir. OGTT uygulanacak kişiye içirilir. 2 saat sonra kan şekeri ölçülür. 140 mg/dl’den küçük bir değer çıkarsa normal kabul edilir. 140- 199 mg/dl aralığı diyabet öncesi olarak değerlendirilir. 200 mg/dl ve daha büyük değerler ise diabetes mellitus olarak yorumlanır. Bu tahlil için de yine tek ölçüm yeterli değildir. Farklı bir günde ikinci bir ölçüm ile sağlaması yapılmalıdır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Amfizem: Alveol denilen hava keselerinin duvarlarının yıkımı ile meydana gelen bir hastalıktır. Duvar yıkımı hava boşluklarının anormal ve kalıcı şekilde genişlemesine ve akciğer esnekliğinin kaybolmasına yol açar. Sonuç olarak küçük hava yollarında tıkanmalar meydana gelir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hava kirliliği: Kronik bronşit ve amfizem hava kirliliği olan ve endüstri bölgelerinde yaşayan insanlarda daha sık olarak görülmektedir. Bu da hava kirliliğinin KOAH gelişiminde önemli bir faktör olduğunu göstermektedir.
Mesleksel faktörler: İşyerinde endüstriyel gazlar, dumanlar ve tozlarla temas içinde olan kişilerde KOAH gelişimi daha sık görülmektedir. Madenlerde, ağaç sanayiinde, metal işlerinde, ulaşım sektöründe, inşaat ve boya iş gruplarında, yem sanayiinde ve tarımla uğraşanlarda KOAH gelişme riski yüksektir.
Sosyoekonomik koşullar: Hijyenik şartların iyi olmadığı evlerde ve bölgelerde yaşayan insanlarda KOAH gelişme oranı artmaktadır. Kişilerin eğitim düzeyleri de KOAH gelişiminde önem taşımaktadır.
Solunum yolu enfeksiyonları: Çocukluk çağında geçirilen solunum yolu enfeksiyonlarının ileride gelişecek KOAH için uygun zemin hazırladığını, buna diğer faktörlerin de ilave olması ile KOAH gelişme sıklığının arttığını gösteren çalışmalar mevcuttur.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Beslenme: Vücut ağırlığı ideale yakın tutulmaya çalışılmalıdır. Fazla kilo söz konusu ise; şekerli, unlu ve yağlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Kilo normalin altında ise; protein ve yağdan zengin et, tavuk, balık, yumurta, peynir, süt gibi ürünler tercih edilmelidir. Kanda karbondioksit yüksek ise; karbonhidratlar yerine yağlı besinler tercih edilmelidir. Yiyecekler 3 yerine 6 öğüne bölünerek yenmelidir. Mutlaka yeterli miktarda sıvı alınmalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Belirtileri;
• Halsizlik, çabuk yorulma ve enerji kaybı
• Konsantrasyon bozukluğu
• İştahsızlık
• Uyku bozuklukları
• Geceleri kas krampları
• Ayak ve bacakta şişlik olması
• Özellikle sabahları göz çevresinde şişlik olması
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı
• Özellikle geceleri daha sık idrar çıkma.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Diyabetik Nöropati: vücudunun herhangi bir sistemini tutabilir. Özellikle alt ekstremiteleri tutan duyusal noropati infeksiyon ve iskemi ile birlikte en önemli ayak amputasyonu nedenidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Haftalık Yapılması Gereken Bakımlar:
• Saç banyosu
• Vücut banyosu