EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 4

Evde bakımın planlanması hastanede başlamalı ve hastaneye kabul anında, hizmet alan bireyin uygun olduğu en kısa sürede gereksinim ve özelliklerine göre taburculuk planlaması yapılmalıdır.

Evde bakım “Hekimlerin önerileri doğrultusunda hasta ya da bakıma muhtaç kişilere, aileleri ile yaşadıkları ortamda, sağlık ekibi tarafından rehabilitasyon, fizyoterapi,  psikolojik tedavi de dahil tıbbi ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde sağlık ve bakım ile takip hizmetlerinin sunulması” şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Hospis kavramı terminal dönem hastalar ile ailelerine yoğun bakım olanakları sağlayan bir yaklaşımdır. Hospis bakımı hastalarda tedavi edici bakımı değil, palyatif bakımı esas almaktadır. Palyatif bakım kişinin hastalığına bağlı ortaya çıkan ve hastaya sıkıntı veren sağlık sorunlarının giderilmesi ya da azaltılmasını amaçlar. Bu şekilde hastanın günlük yaşam kalitesi yükseltilmeye çalışılır. Evde hospis bakımı; malignensisi bulunan, kardiyomiyopati, multiple skleroz, AIDS, kanser, amfizem ve böbrek yetmezliği gibi tanılar almış hastaların terminal dönemlerinde faydalı olabilen bir bakım şeklidir. Doğru yanıt B'dir.

Evde tanı koyucu bakım alması uygun olankişiler şu şekilde sıralanabilir:

• Çok sayıda tıbbi problemi olan ve /veya çok sayıda tedavi uygulanan kişiler

• Yürüme güçlüğü çeken kişiler

• Sık sık düşen kişiler

• Psiko-sosyal problemleri olduğundan şüphelenilen kişiler

• Tıbbi tedaviye cevabı zayıf hastalar

• Kronik hastalığı olan ve çevresiyle iletişimi zayıf hastalar

• Bakımlarını yeterli bulmayan ya da bakımlarından memnun olmayan hastalar

• Sağlık sorunlarına bağlı olarak ruh sağlığı olumsuz etkilenen ve dayanma sınırınagelmiş hastalar

• Beslenmesi bakım verenler tarafından gerçekleştirilen eve bağımlı özürlü hastalar

• İstismar edildiğinden şüphelenilen hastalar

• Muayeneye gelmeyi reddeden ve bilinen önemli sağlık problemi olan yaşlı hastalar

• Sorunları ile baş etme güçlüğü çeken, yeni eve bağımlı hâle gelmiş hastalar

Doğru yanıt D'dir.

Evde bakım, ev hastanesi, tıbbi evde bakım veya duvarsız hastane olarak bilinir ve hastaya evinde sağlanan tıbbi hizmet anlamına gelmektedir. Çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmeti sunumuna ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile ortamında sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbı bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini ifade etmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Dünya Sağlık Örgütü ‘Evde uzun süreli bakımı;  bakıma gereksinim duyan kişiye aile, arkadaş, komşu gibi geleneksel bakıcılar ile asıl mesleği evde bakım vermek olan kişiler ve gönüllüler tarafından sağlanan bakım etkinlikleri olarak tanımlamaktadır. İhtiyaçlarını göremeyecek derecede bakıma muhtaçların sosyal hizmetlerine yıllarca süren destek evde uzun süreli bakım kapsamında yer almaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Aile üzerinde artan baskı evde bakımın aile üzerindeki olumsuz etkileri arasındadır. Doğru yanıt C'dir.

Evde bakım hemşireliği, aile ve/veya bakımda yer alan diğer profesyoneller ile birlikte işbirliği halinde, bireylere bakım veren ve diğer özel hemşirelik uygulamalarından 
seçilmiş teknik becerilerle birlikte toplum sağlığı hemşireliğinin bir kombinasyonudur. Örneğin basınç yaralarının bakımı, tıbbi araçların dezenfeksiyonu, hastanın tıbbi durumunun, vital bulgularının takibini yapıp kaydını tutmak, bakım hemşiresinin görevleri arasındadır. Doğru yanıt B'dir.

Türkiye’de evde bakımla ilgili Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Kaymakamlıklar, Sosyal Yardımlaşma Vakıfları, Büyükşehir Belediyesi bünyesinde kurulan Yaşlılara Hizmet Merkezleri ve bazı Üniversite hastaneleri ile birlikte çalışmalar yürütmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Hastaların evde bakım maliyetleri, kısa ve uzun süreli bakımlarında hastanede kalış maliyetlerine göre çok daha düşüktür. Evde bakım hizmetleri gereksiz hastane kullanımını önemli ölçüde azaltmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Evde rehabilite edici bakım hizmetinde hastaneye yatışı takiben bir ev programı yardımıyla, diğer aile bireyleri ve hastanın da katılımı sağlanarak tedavi edici protokoller yürütülür. Bu şekilde bireyin bağımsızlığının sağlanması, en kısa sürede sosyoekonomik yaşama dönmesi ve topluma katılımının yeniden sağlanması amaçlanmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Evde bakım hizmetleri; birey ve ailesine yaşadığı ortamda farklı meslek üyelerinin iş birliği ve eş güdümü ile sürekli, kapsamlı ve organize bir şekilde sunulan koruyucu ve tedavi edici hizmetleri içerir. Bu hizmet sağlık hizmeti alan bireyin 
tedavi ve bakım ihtiyaçlarının tanımlandığı, planlandığı, koordine edildiği ve uygulandığı bir hizmet bileşimidir.

Yaşlı birey evde bakım gereksinimi açsından değerlendirilirken; var olan hastalık ve engeli, uygulanan tedavileri, hastalık ve tedavilerinin fonksiyonel durum ve günlük yaşam aktiviteleri üzerine etkisi, ev koşullarını ve bunların yaşlının güvenliğine ve kullanımına uygunluğu, sosyal destek sistemleri, sosyal faaliyetleri, yaşlıya bakım veren kişinin destek ve eğitim gereksinimi ele alınmalıdır.

Birey hastaneden taburcu olma aşamasındayken evde sağlık hizmet ihtiyacı olduğu değerlendirildi ise hekim tarafından koordinasyon merkezine bildirilir.

Yapılan başvurular ilgisine göre, birim sorumlusu tabibe veya diş tabibine havale edilir. Başvurular kayıt altına alınarak en kısa zamanda duruma göre, tabip veya diş tabibi, hemşire veya sosyal çalışmacı tarafından ikametine gidilerek vaka yerinde değerlendirilir.

Evde sağlık hizmeti sunulan hastanın çeşitli nedenlerle ikamet ettiği bölgenin değişmesi halinde en kısa zamanda yeni ikamet bölgesindeki evde sağlık hizmet birimine devri gerçekleştirilerek sunulan hizmetin devamlılığı sağlanır. Ancak diğer durumlarda hizmet sonlandırılır.

İlk ev ziyareti bir sonraki ev ziyaretleri için ailenin kararlarını etkileyebilir. Bu nedenle ilk ziyaret dikkatli planlanmalı ve ailenin katılımı sağlanmalıdır. Ev ziyaret öncesinde bireylerin ya da kanuni temsilcilerinin onayı alınmalı, etik ilkeler ve hasta haklarına uygun olarak aktiviteler gerçekleştirilmelidir. Bireysel bakım verecek olan evde bakım yardımcıları hasta evinde ziyaretlerini profesyonel hemşire (evde bakım hemşiresi) ile iş birliği yaparak, evde bakım aktivitelerini onun denetim ve gözetiminde yapmalıdır. Ev ziyaretlerinin başlangıç ve bitirilmesi ortalama 45 dakikayı geçmemelidir.

Ev ziyareti sırasıyla problemin tanımlanması, amacın saptanması ,ziyaret planının yapılması, ziyaret planının uygulanması ve ziyaretin değerlendirilmesi aşamalarından oluşmaktadır.

Yaşlının evde bakımında amaç, bireyin kendi yaşadığı ortamda yaşlı bireyin sağlığının, fonksiyonlarının ve rahatlık durumunun en üst düzeyde sürdürülmesi ve bozulduğu durumlarda düzeltilmesini sağlamak, otonomisini ve yaşam kalitesini yükseltilmek, aile üyeleri üzerindeki yükünü hafifletmek için birey ve aileye katkıda bulunmaktadır. Bu amaca ulaşmada; sağlık sistemi içinde yer alan koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici ve sosyal destek hizmetlerinin entegre edilmesi gerekmektedir. Evde bakım sağlık hizmetlerinde bakımın devamlılığını sağlayan önemli bir modeldir. Bakımın sürekliliği herhangi bir sağlık kurumundan hizmet alan ve o kurumdan taburcu olan birey için hazırlanan taburculuk planlaması ve evde bakım hizmetleri ile sağlanabilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yaşlı birey evde bakım gereksinimi açsından değerlendirilirken;
• Var olan hastalık ve engeli,
• Uygulanan tedavileri,
• Hastalık ve tedavilerinin fonksiyonel durum ve günlük yaşam aktiviteleri üzerine etkisi,
• Ev koşullarını ve bunların yaşlının güvenliğine ve kullanımına uygunluğu,
• Sosyal destek sistemleri,
• Sosyal faaliyetleri,
• Yaşlıya bakım veren kişinin destek ve eğitim gereksinimi ele alınmalıdır.

Doğru cevap D seçeneğidir.