EVDE YAŞLI BAKIM HİZMETLERİ - Deneme Sınavı - 12

Yaşlı bireylere yönelik verilen evde bakım hizmetleri genellikle; bireylere koruyucu, tedavi edici, palyatif bakım ve ev yardımını kapsayan hizmetler şeklinde ya da sadece risk altında olarak kabul edilen akut ya da kronik hastalığa sahip, günlük yaşam aktivitelerini bağımsız olarak yerine getiremeyen, hastaneden taburcu edilen, palyatif bakıma ihtiyacı olan ya da terminal dönemde bulunan yaşlılara yönelik verilmektedir

Yaşlı birey evde bakım gereksinimi açsından değerlendirilirken;

• Var olan hastalık ve engeli,

• Uygulanan tedavileri,

• Hastalık ve tedavilerinin fonksiyonel durum ve günlük yaşam aktiviteleri üzerine etkisi,

• Ev koşullarını ve bunların yaşlının güvenliğine ve kullanımına uygunluğu,

• Sosyal destek sistemleri,

• Sosyal faaliyetleri,

• Yaşlıya bakım veren kişinin destek ve eğitim gereksinimi ele alınmalıdır (Erci, 2009).

Uzun dönem bakım gereksiniminin ne kadar süreyle devam edeceği nedenlerine bağlı olarak değişebilir, birkaç hafta ya da birkaç ay sürebileceği gibi yıllarca da sürebilir. Yaşlı bireyin uzun süreli bakımında;

• Bakım hizmetlerine sürekli olarak gereksinim duyan kronik hastalar, yaşlılar ve özürlülerin sağlığını korumak,

• Bakıma muhtaçlık derecesinin artmasını önlemek,

• Hastalık ve özürlülüğün ortadan kaldırılamadığı durumlarda olabildiğince bağımsız yaşamayı sağlayacak eğitim ve becerileri kazandırmak

• Bireylerin temel yaşamları üzerinde kontrollerini arttırmada / durumlarını yönetmede yardımcı olmak,

• Profesyonel anlamda kaliteli bakım hizmetleri sunmak ve hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır.

Topluma sunulan sağlık hizmetlerinin amacı “kişi, aile ve toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi, iş veriminin arttırılması, hasta olanların tedavisi ve rehabilite edilmesidir”.

Ev Ziyaretlerinin Yararları

Aile ve bireylerle kendi yaşadıkları ortamda hastane koşullarına göre daha rahat
iletişim kurulmaktadır. Bireyler hastane ortamında kendilerini yabancı ve güvensiz
hissedebilir ve uyum zorluğu çekebilirler. Dolayısıyla bu durumlar iletişim
sorunu yaşamalarına neden olabilmekte, verilecek hizmetleri olumsuz olarak etkilemektedir.
Aile ve bireyler kendi yaşadıkları ortamda ev sahibi pozisyonunda
oldukları için iletişim kurmada kendilerini daha rahat hissederler.
• Bireyin otonomisi daha fazladır.

Birey bağımlı olmadan öte interdisipliner ekibin bir parçası olur.
• Bireyler hassas ve önemli sorunlarını daha fazla paylaşma isteği duyarlar.
• Bireyin sağlığını etkileyebilecek çevresel ve psikososyal etmenler belirlenir.
• Aileyi oluşturan bireyler ziyaret sırasında rahatça gözlemlenir.
• Ailenin güçlükleri, kültürel özellikleri, örf âdetleri, kaynakları daha rahat gözlemlenir
ve amaca uygun hizmetlerin planlanmasını sağlar. Doğru cevap C'dir.
• Toplumdaki risk altındaki gruplar daha rahat belirlenir.
• Aile ve birey kendi yaşadığı ortamda kendini daha rahat ifade eder, sağlık sorunları
daha rahat saptanır.
• Sorunların çözümünde ailenin olanakları göz önünde bulundurulduğu için daha
gerçekçi çözümler bulunur.
• Ziyaretler tekrarlı yapıldığı için bir önceki ziyaretten sonraki ziyaretlerde gelişmeler
değerlendirilir.
• Aile üyelerinin birbiri ile etkileşimi gözlemlenir.
• Saptanan sorunlara yönelik getirilen çözüm önerileri aile ile birlikte belirlendiği,
ailenin kaynakları göz önüne alınarak planlandığı için daha yararlı olur.

Ev ziyaretlerinde aşağıda belirtilen ilkelerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

• Ev ziyaretlerinde temel ünite olarak aile ele alınmalıdır.

• Bireyler kendilerine verilen sağlık hizmetini yaşadıkları ortamda alırlar. • Sağlık sorunlarının çözümünde bireylerin katılımı esastır.

• Yapılan planlamalar aile ile birlikte yapılır.

• Gereksinimlere yönelik geliştirilen planlar aile ile paylaşılır.

• Hastalara evde bakım ve rehabilitasyon hizmetleri verilir.

• Bakım verenlerle aile-birey arasında gelişen olumlu ilişki bireylere verilen bakımı, eğitimi ve danışmanlık hizmetlerini rehberlik eder

EV ZİYARETİNİN AŞAMALARI

• Problemin tanımlanması

• Amacın saptanması

• Ziyaret planının yapılması

• Ziyaret planının uygulanması

• Ziyaretin değerlendirilmesi

Veriler toplanmadan önce bireye sorulacak sorularla ilgili bir liste oluşturulmalıdır. Bu veriler;

• Sağlık kayıtları,

• Aileyi izleyen hemşire,

• Sağlık ekibi diğer üyeleri,

• Toplumdaki bireyler,

• Bireyin kendisi ya da ailesi,

Elde edilen bilgiler; aile ve bireylerin sağlık durumu (sağlık sorunları, günlük yaşam aktivitelerine ilişkin güçlükleri vb.), yaşadıkları çevre, ailenin kültürel özellikleri, ailenin ekonomik durumu gibi verileri içermelidir.

Evde bakım hizmetlerinin ilk olarak 1842 yılında Fransa’da başladığı bilinmektedir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Medicare ve Medicaid 1965’te yasalaştırılmıştır. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Medicare genel olarak 65 yaşın üstündeki bireylerin sağlık harcamalarını finanse eden federal bir sigorta sistemidir. Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

İnmede değiştirilemez risk faktörleri (yaş, cinsiyet, ırk ve aile öyküsü).

İnmeye bağlı belirtileri şöyle sıralayabiliriz;
• Travmaya bağlı olmaksızın ani gelişen bilinç kaybı
• Aniden yüzde, kolda veya bacakta gelişen kısmi veya tam uyuşukluk ve hareket ettirememe
• Ani gelişen görme bozukluğu veya kaybı
• Aniden oluşan konuşma bozukluğu
• Daha önce yaşanmamış ani şiddetli baş ağrısı

27.02.2015 tarihli ve 29280 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik ile evde sağlık hizmet birimleri 3 tipe ayrılmıştır. Bunlar T tipi, H tipi ve D tipi olarak kategorize edilmiştir. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

Gerek yasal düzenlemelerde gerekse günlük kullanımda “ev ziyareti” ile “evde bakım” birbirine karışmaktadır. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Yaşlılarda diyabet gelişimine neden olan faktörler;

• Genetik

• Yaşlanmaya bağlı insülin salınımında azalma 

• Yağ dokusunun artışı

• Fiziksel aktivitede azalma

• İlaçlar

Şeker hastalığında en temel belirti ve bulgular şunlardır:

• Poliüri: Çok idrar çıkarma,

• Polidipsi: Aşırı susuzluk,

• Polifaji: Aşırı yemek yeme,

• Belirli bir açıklaması olmayan kilo kaybı,

• Görmede bulanıklık,

• Yara ve enfeksiyonların beklenenden daha geç iyileşmesi,

• Uykuya meyilde artış olması

Açlık plazma glukozu (AKŞ: Açlık kan şekeri) ölçümü: 8 saat ve üzeri aç kalma sonrası kan tahlili yapılır. Tek ölçüm yeterli değildir. Ayrı günlerde yapılmış en az 2 kan tahlili bulunmalıdır. 100mg/dl’den düşük çıkan sonuçlar normal glukoz toleransı olarak değerlendirilir. 100-125mg/dl aralığı diyabet öncesi olarak kabul edilir. 126 mg/dl ve yukarısındaki değerler ise diabetes mellitus olarak tanı alır.

Evde tanı koyucu bakım alması uygun olan kişiler şu şekilde sıralanabilir:
• Çok sayıda tıbbi problemi olan ve /veya çok sayıda tedavi uygulanan kişiler
• Yürüme güçlüğü çeken kişiler
• Sık sık düşen kişiler
• Psiko-sosyal problemleri olduğundan şüphelenilen kişiler
• Tıbbi tedaviye cevabı zayıf hastalar
• Kronik hastalığı olan ve çevresiyle iletişimi zayıf hastalar
• Bakımlarını yeterli bulmayan ya da bakımlarından memnun olmayan hastalar
• Sağlık sorunlarına bağlı olarak ruh sağlığı olumsuz etkilenen ve dayanma sınırına gelmiş hastalar
• Beslenmesi bakım verenler tarafından gerçekleştirilen eve bağımlı özürlü hastalar
• İstismar edildiğinden şüphelenilen hastalar
• Muayeneye gelmeyi reddeden ve bilinen önemli sağlık problemi olan yaşlı hastalar
• Sorunları ile baş etme güçlüğü çeken, yeni eve bağımlı hâle gelmiş hastalar

Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.