EV ENDÜSTRİSİ

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Kurum tarafından yapılan parasal yardıma, geçici işgöremezlik ödeneği adı verilmektedir. Geçici işgöremezlik ödeneği, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle çalışamayan sigortalının uğradığı gelir kaybını kısmen telafi etmeye yöneliktir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu oluşan hastalık ve özürler nedeniyle Kurum tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulu tarafından meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli işgöremezlik gelirine hak kazanır.

İş Kanunu’na göre, yapılacak iş sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacaktır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Eser sözleşmesinde yüklenicinin borçları eserin yapılması, sadakat ve özen, malzeme ve iş araçları, işe başlama ve yürütme ve ayıp nedeniyle sorumluluk başlıkları altında toplanabilir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

TBK'ya göre işveren, işçinin ürettiği ürünü inceleyip varsa bulduğu ayıpları ürünün tesliminden başlayarak 1 hafta içinde işçiye bildirecektir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (RG, T.16.06.2006, S.26200) yürürlüğe girmeden önce iş ilişkilerinin hukuki niteliğine bağlı olarak kişiler farklı sosyal güvenlik kanunlarına tabi oluyorlardı. Sosyal güvenlikte reform çerçevesinde 16.05.2006 tarihinde kabul edilen ve 20.05.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile kurulan Sosyal Güvenlik Kurumu, çalışma ilişkisinin niteliğine bağlı olarak farklı sosyal güvenlik kurumlarına bağlı olan sigortalıları bünyesine almıştır. Bu Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumu, T.C. Emekli Sandığı ve BağKur’un tüzel kişilikleri sona erdirilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumu altında toplanmışlardır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Sigortalılar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç 1 ay içinde sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler.

Doğru cevap E seçeneğidir.

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmek iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından 5510 sayılı Kanununa tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak, kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak, 18 yaşını doldurmuş bulunmak ve isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak gereklidir (m.50/II).

Doğru cevap C seçeneğidir.

5510 sayılı Kanunda, bütün sigorta kolları için tek bir sosyal sigorta primi alınması yerine sigorta kolları için ayrı ayrı sigorta priminin belirlenmesi yolu izlenmiştir. Kanuna göre kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %2'sidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli işgöremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olan ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulu tarafından belirlenen ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği, sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir (m.37/III).

Doğru cevap A seçeneğidir.

Evde çalışanların çalışma ilişkilerinin iş sözleşmesine dayandığı kabul edilse bile İş Kanunu m.4/d uyarınca bir ailenin üyeleri veya 3. dereceye kadar (3. derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlara İş Kanunu uygulanmaz. Dolayısıyla ev endüstrisinde çalışanlar, yaşadıkları alanın bir kısmında 3. dereceye kadar hısımları ile el sanatı mahiyetinde işleri yaptıkları zaman İş Kanunu’nda yer alan düzenlemelerden yararlanamayacaklardır. Ancak evde çalışanlar, bu işleri 3. dereceye kadar hısımları ile yapmakla birlikte bu işleri yaşadıkları alanın dışında başka bir yer yapıyorlarsa veya evde yapmakla birlikte bu işlerde çalışmak üzere 3. dereceye kadar hısımların dışında dışarıdan birini istihdam ediyorlarsa bu kişiler İş Kanunu’nda düzenlenmiş olan hükümlere tabi olacaklardır.

İş Kanunu’nda iş sözleşmesinin tanımına yer verilmiştir. Buna göre iş sözleşmesi, “bir tarafın (işçi) bağımlı olarak işgörmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir”. Doğru cevap A seçeneğidir.

İş Kanunda yapılan iş sözleşmesi tanımından yola çıktığımız zaman iş sözleşmesinin işgörme, ücret ve bağımlılık şeklinde üç unsuru bulunmaktadır.

İş sözleşmesini diğer sözleşmelerden ayıran en önemli unsur, bağımlılıktır. İşçi, iş sözleşmesinden doğan bağımlılık unsuru gereğince çalışmasını işverenin talimatına bağlı olarak ve onun gözetim ve denetimi altında yapar.

İş Kanunu’nda işçileri koruyan daha çok sayıda düzenlemenin olması nedeniyle İş Kanunu’na tabi olmak çalışanlar açısından istenilen durumdur.

1926 tarihli 818 sayılı Borçlar Kanunu uzun bir süre uygulandıktan sonra 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) 11.01.2011 tarihinde kabul edilmiş (RG, T.04.02.2011, S.27836) ve 01.07.2012 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. TBK’nın kabul edildiği tarihe kadar yukarıda da açıkladığımız gibi ev endüstrisi kapsamında işveren tarafından verilen işleri evde yapanların hukuki ilişkilerine yönelik özel bir düzenleme yoktu.

5510 sayılı Kanun m.4’de kısa ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılanlar sıralanmıştır. Buna göre,

5510 sayılı Kanun dördüncü bölümde “Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri” başlığı altında yaşlılık, malullük ve ölüm sigortasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

5510 sayılı Kanunun üçüncü bölümde “Hizmet Akdiyle veya Kendi Adına ve Hesabına Çalışan Sigortalıların Tabi Olduğu Kısa Vadeli Sigorta Hükümleri” başlığı altında iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına ilişkin hükümler yer almaktadır.

Doğru cevap Genel Sağlık Sigortasıdır.

İş kazası aniden, beklenmedik bir şekilde meydana gelirken; meslek hastalığında ise, tekrarlanan bir durum söz konusudur.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici bir süre için çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı (istirahatli olduğu) her gün için Kurum tarafından yapılan parasal yardıma, geçici işgöremezlik ödeneği adı verilmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.